Etkileşimsel Adaletin Çalışanların Seslilik Davranışı Üzerine Etkisi: Negatif Duyguların Aracılık Rolü

Amaç – Bu çalışmanın amacı, etkileşimsel adaletin çalışanların seslilik davranışına etkisini ve bu etkide negatif duyguların aracı rolünü incelemektir Yöntem – Çalışmanın verileri, bankacılık sektöründeki 391 çalışandan kolayda örnekleme yöntemiyle anket tekniği kullanılarak toplanmıştır. Nicel analiz yöntemleri ile veriler analiz edilmiştir. Bulgular – Çalışmanın sonuçları, etkileşimsel adaletin çalışanların seslilik davranışlarını artırdığını ve bu ilişkide kızgınlık ve korku gibi negatif duyguların kısmi aracılık rolü üstlendiğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte, etkileşimsel adaletin korku ve kızgınlık gibi negatif duyguları zayıflattığı ve negatif duyguların da seslilik davranışlarını azalttığı tespit edilmiştir. Tartışma – Etkileşimsel adaletin, çalışanların seslilik davranışına pozitif etkisinde korku ve kızgınlık duygularının aracı role sahip olduğu ve örgütlerde seslilik davranışlarını yönetmede yöneticiler için önemli bir yönetsel faktör olduğu ortaya çıkmıştır.

The Effect of Interactional Justice on Employee Voice Behavior: The Mediating Role of Negative Emotions

Purpose – The aim of this study is to investigate the effect of interactional justice on employee voice and the mediating role of negative emotions on this effect. Design/methodology/approach – The data of the study were collected from 391 employees in the banking sector by using convenience sampling method and survey technique. Data were analyzed by quantitative analysis methods. Findings – The results of the study revealed that interactional justice increased the employee voice behavior and negative emotions such as anger and fear had a partly mediated role on this relationship. However, interactional justice weakened negative emotions such as fear and anger, and negative emotions reduced employee voice behaviors. Discussion – Negative emotions such as fear and anger had a mediating role on the positive effect of interactional justice on voice behavior. The results showed that the perception of interactional justice is an important managerial factor for managers to manage employee voice behavior in organizations.

PDF

___

Adams, J.S. (1963). Toward an understanding of inequity, Journal of Abnormal and Social Psychology, 67, 422-436.
Adams, J.S. (1965). Inequity in social exchange, in Berkowitz, L. (Ed.), Advances in experimental social psychology, New York: Academic Press, 267-299.
Arslan, A. ve Yener, S. (2016). İşgören sesliliği ölçeğinin Türkçeye uyarlanması çalışması, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14 (1), 173-191.
Baron, R.M. and Kenny, D.A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations, Journal of Personality and Social Psychology, 51 (6), 1173-1182.
Barutçugil, İ. (2004). Organizasyonlarda duyguların yönetimi, İstanbul: Kariyer Yayınları.
Bies, R.J. (2001). Interactional justice: The sacred and the profane, in Greenberg J. ve Crapanzano, R. (Ed.) Advances in organizational justice, Stanford University Pres., 89-118.
Bies, R.J. and Moag, J.F. (1986). Interactional justice: Communication criteria of fairness, in R.J. Lewicki, B.H. Sheppard and M.H. Bazerman (Eds.), Research on negotiations in organizations, Greenwich, CT: JAI Press, 1, 43-55.
Blau, P.M. (1964). Exchange and power in social life, New York: Wiley.
Botero, I.C. and Van Dyne, L. (2009). Employee voice behavior interactive effects of LMX and power distance in the United States and Colombia, Management Communication Quarterly, 23 (1), 84-104.
Colquitt, J. A. (2001). On the dimensionality of organizational justice: A construct validation of a measure, Journal of Applied Psychology, 86 (3), 386-400.
Çetin, Ş. ve Çakmakçı, C. (2012). Çalışan sesliliği ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması, KHO Bilim Dergisi, 22 (2), 1-19.
Demirel, Y. ve Seçkin, Z. (2011). Örgütsel adaletin bilgi paylaşımı üzerine etkisi: İlaç sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma, Bilig, 56, 99-119.
Derin, N. (2017). İşyerinde kişiler arası güven ile işgören sesliliği arasındaki ilişkide psikolojik rahatlığın aracılık rolü, Yönetim Bilimleri Dergisi, 15 (30), 51-68.
Detert, J.R. and Burris, E.R. (2007). Leadership behavior and employee voice: Is the door really open?, Academy of Management Journal, 50, 869-884.
Detert, J.R. and Edmondson, A.C. (2011). Implicit voice theories: Taken-for-granted rules of selfcensorship at work, Academy of Management Journal, 54, 461-488.
Durak, İ. (2013). Yöneticilerle açıkça konuşabilme düzeyinin genel konuşma nedenlerine etkisi: Üniversitelerde bir araştırma, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 41, 111-136.
Dustar, M. and Esmailzadeh, M. (2014). Organizational justice and its effects on employees voice and performance, Journal of Management Studies In Development & Evaluation, Winter 23 (72), 143-163.
Eroğluer, K. ve Erselcan, R.C. (2017). Çalışanların örgütsel adalet algısı ve tükenmişlik düzeylerinin çalışan sessizliği üzerindeki etkisi, Business and Economics Research Journal, 8 (2), 325-348.
Erol-Korkmaz, H.T. (2014). Çalışanların günlük duygu durumu ve üretim karşıtı davranışları arasındaki ilişki: Genel örgütsel adalet algısının düzenleyici rolü, Türk Psikoloji Yazıları, 17 (33), 77-87.
Eryeşil, K. (2018). Algılanan örgütsel adaletin örgütsel muhalefet üzerindeki etkisinde çalışan sesliliğinin rolü: Bankacılık sektöründe bir araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, SBE, Konya.
Field, A.P. (2000). Discovering statistics using spss for windows, London: Sage Publications.
Fox, S., Spector, P. E. and Miles, D. (2001). Counterproductive work behavior (cwb) in response to job stressors and organizational justice: Some mediator and moderator tests for autonomy and emotions, Journal of Vocational Behavior, 59, 291-309.
Gaudreau, P., Blondin, J.P. and Sanchez, X. (2003). Positive and negative affective states in a performancerelated setting: Testing the factorial validity of the panas across two samples of French-Canadian participants, European Journal of Psychological Assessment, 22, 240-249.
Greenberg, J. and Colquitt, J.A. (2005). The handbook of organizational justice, Mahwah, NJ: Erlbaum.
Greenberg, J. (1993). Stealing in the name of justice: Informational and interpersonal moderators of theft reactions to underpayment inequity, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 54, 81-103.
Güzel, B. ve Ayazlar, G. (2014). Örgütsel adaletin örgütsel sinizm ve işten ayrılma niyetine etkisi: Otel işletmeleri araştırması, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (26), 133-142.
Haşıloğlu, S.B., Baran, T. ve Aydın, O. (2015). Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: Kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri, Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 2 (1), 19-28.
Hayes, A.F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach, New York, NY: The Guilford Press.
Hirschman, A. O. (1970). Exit, voice and loyalty; responses to decline in firms, organizations and states, M.A: Harward University Pres, Cambridge.
İçerli, L. (2010). Örgütsel adalet: Kuramsal bir yaklaşım, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1 (5), 67-92.
İşbaşı, J.Ö. (2001). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 51-73.
Kalaycı, Ş. (2008). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, 3. Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Malhotra, N.K. (2004). Marketing research an applied orientation, 4. Edition. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
Mcshane, S.L. and Von Glinow, M.A. (2014). Organizational behavior, 2. Edition. NewYork: McGraw-Hill/Irwin.
Morrison, E.W. and Milliken, F.J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world, Academy of Management Review, 25, 706-725.
Nikolaou, I., Vakola, M. and Bourantas, D. (2008). Who speaks up at work? Dispositional influences on employees’ voice behavior, Personnel Review, 37 (6), 666-679.
Özbek, F. (2004). İnsan ilişkilerinde güvenin yeri ve önemi, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 6 (1).
Özçınar, M.F., Demirel, Y. ve Özbezek, B.D. (2015). Çalışanların örgütsel adalet algıları ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin incelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (13), 150- 171.
Özdevecioğlu, M. (2004). Duygusal olaylar teorisi çerçevesinde pozitif ve negatif duygusallığın algılanan örgütsel adalet üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 59 (3), 181-202.
Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel adaletin bireylerarası saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 21, 77-96.
Özkalp, E. ve Cengiz, A.A. (2003). İşyerinde duygular ve yönetimi, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Afyon, 943-955.
Özmen, Ö. N.T., Arbak, Y. ve Özer, P.S (2007). Adalete verilen değerin adalet algıları üzerindeki etkisinin sorgulanmasına ilişkin bir araştırma, Ege Akademik Bakış, 7 (1), 17-33.
Polatcı, S. ve Özçalık, F. (2015). Çalışanların örgütsel adalet algıları ile üretkenlik karşıtı iş davranışları etkileşiminde pozitif ve negatif duygusallığın aracılık etkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2), 215-234.
Roy, J.L., Bastounis, M. and Minibas-Poussard, J. (2012). Interactional justice and counterproductive work behaviors: The mediating role of negative emotions, Social Behavior And Personality, 40 (8), 1341-1356.
Skarlicki, D.P. and Folger, R. (1997). Retaliation in the orkplace: The roles of distributive, procedural, and interactional justice, Journal of Applied Psychology, 82, 434-443.
Şeşen, H. (2010). Adalet algısının tükenmişliğe etkisi: İş tatmininin aracı değişken rolünün yapısal eşitlik modeli ile testi, Savunma Bilimleri Dergisi, 2 (9), 67-90.
Şeşen, H. ve Basım, H.N. (2010). Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü, ODTÜ Gelişme Dergisi, 37, 171-193.
Takeuchi, R., Chen, Z. and Cheun, S.Y. (2012). Applying uncertainty management theory to employee voice behavior: An integrative investigation, Personnel Psychology, 65, 283-323.
Thibaut, J. and Walker, L. (1975). Procedural justice: A psychological analysis, Hillsdale, N.J.: Erlbaum.
Töremen, F. ve Çankaya, İ. (2008). Yönetimde etkili bir yaklaşım: Duygu yönetimi, Kuramsal Eğitimbilim, 1 (1), 33-47.
Uslu, S. ve Aktaş, H. (2017). İşten ayrılma niyeti ile örgütsel sessizlik etkileşiminde iş güvencesi memnuniyeti ve iş güvencesi endeksinin aracı rolü: Özel bir hastane çalışanları üzerinde bir araştırma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 12 (1), 141-160.
Van Dyne, L. and LePine, J.A. (1998). Helping and voice extra-role behavior: Evidence of construct and predictive validity, Academy of Management Journal, 41, 108-119.
VanYperen, N.W., Hagedoorn, M., Zweers, M. and Postma, S. (2000). Injustice and employees’ destructive responses: The mediating role of state negative affect, Social Justice Research, 13, 291-312.
Weiss, H.M. and Cropanzano, R. (1996). Affective events theory: A theoretical discussion of the structure, cases and consequences of affective experiences at work, Research in Organizational Behavior, 18, 1-74.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
Yeşil, H., Ünler, E. ve Erkuş, A. (2018). Örgütsel adalet ile çalışan sessizliği arasındaki ilişkide lider-üye etkileşiminin düzenleyici rolü, 6. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, 2-3 Kasım, Isparta, 704-712.