Etik Liderlik Davranışlarının Algılanan Örgüt İklimi Üzerine Etkisine Yönelik Bir Uygulama: İş Yaşamında Yalnızlık Duygusunun Aracılık Etkisi
Bu çalışmada işletmelerdeki etik liderlik davranışlarının çalışanların algıladıkları örgüt iklimi üzerindeki etkileri ile bu etkileşimde iş yaşamındaki yalnızlık duygusunun aracılık rolü olup olmadığı araştırılmaktadır. Çalışma amaçları doğrultusunda geliştirilen soru formu, İstanbul'da faaliyet gösteren bir tekstil firmasının 166 çalışanına uygulanmıştır. Elde edilen verilerin güvenilirlikleri Cronbach Alfa ve McDonald'ın Omega testleri ile incelenmiş ve ölçeklerin genel olarak güvenilir olduğu görülmüştür. Hipotez testleri için Kısmi En Küçük Kareler Yöntemi (PLS) ile kurulan yapısal eşitlik modellemesi ile Sobel testlerinden yararlanılmış ve yapılan analizler sonucunda etik liderlik davranışlarının çalışanların algıladıkları örgüt iklimi üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı etkisinin olduğu ve bu etkide iş yaşamında yalnızlık duygusunun kısmen aracılık rolü oynadığı tespit edilmiştir.
The Effect of Ethical Leadership Behavior on Perceived Organizational Climate: Mediating Role of Work Loneliness
In this paper, the effects of ethical leadership behaviors on employees' perceived organization climate and whether work loneliness plays mediation role in this relationship are researched. A questionnaire has been developed in accordance with study objectives and implemented to 166 employees of a textile company located in Istanbul. Cronbach's Alpha and McDonald's Omega analysis were used to examine the reliability of obtained data and it was seen that the scales are reliable. Structural Equation Modeling (Partial Least Square Method) and Sobel tests were used to test the hypothesis. As a result of analysis, it has been seen that ethical leadership has positive and significant effect on employees' perceived organizational climate and work loneliness plays a partial mediation role in this relationship.
___
- Akbaş, T.T. (2010). "Örgütsel Etik İklimin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Mobilya Sanayi Büyük Ölçekli İşletmelerinde Görgül Bir Araştırma". Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (19), 121-137.
- Akdoğan, A., Demirtaş, Ö. (2014). "Etik Liderlik Davranışlarının Etik İklim Üzerindeki Etkisi: Örgütsel Politik Algılamaların Aracı Rolü" AKÜ İİBF Dergisi. Cilt: XVI Sayı, 107-123.
- Armağan, A.. (2014). "Yalnızlık Ve Kişilerarası İletişim İlişkisi: Öğrenciler Üzerinde Bir Araştırma" Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt: 7 Sayı: 30.
- Asunakutlu, T. Safran, B. (2006). "Örgütlerde Yıldırma Uygulamaları (Mobbing) Ve Çatışma Arasındaki İlişki" SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. Sayı 11, 111-129.
- Bektaş, Ç. ve Köseoğlu, M. A. (2007). "Etik Kodların Yönetsel Karar Alma Sürecine Etkileri ve Bir Model Önerisi". "İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. Cilt: 9, Sayı: 2.
- Bello, S. M. (2012). " Impact of Ethical Leadership on Employee Job Performance" International Journal of Business and Social Science. Vol. 3 No. 11, 228-236.
- Bolat, T.., Aytemiz Seymen O., İnci Bolat, O. ve Erdem, B. 2014. Yönetim ve Organizasyon. Detay Yayıncılık. 4. Baskı. Ankara.
- Bolino, M. C., Turnley, W.H. Niehoff, B. P. (2004). "The other side of the story: Reexamining prevailing assumptions about organizational citizenship behavior" Human Resource Management Review 14, 229-246. doi:10.1016/j.hrmr. 2004.05.004.
- Brown, M.E., Trevi?o, L.K. (2006). "Ethical Leadership: A review and future directions" The Leadership Quarterly. 17. 595-616 doi:10.1016/j.leaqua. 2006.10.004
- Burmaoğlu, S., Polat, M., Meydan, C. H. (2013). "Örgütsel Davranış Alanında İlişkisel Analiz Yöntemleri ve Türkçe Yazında Aracılık Modeli Kullanımı Üzerine Bir İnceleme". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 13. Sayı 1, 13-26.
- Chan, C.C. A., McBey, K, Scott-Ladd, B. (2011). "Ethical Leadership in Modern Employment Relationships: Lessons from St. Benedict" Journal of Business Ethics 100, 221-228. DOI 10.1007/s10551-010-0676-x
- Çalık, T., Kurt, T. (2010). "Okul İklimi Ölçeği'nin (OİÖ) Geliştirilmesi" Eğitim ve Bilim. Cilt 35. Sayı 157. 167-180
- Çüçen, A.K. (2008). Felsefeye Giriş. Asa Kitabevi. 5. Basım. Bursa.
- Daly, J. L. (2002). "Implications of Organizational Climate and Ethical Leadership on reengineering in Municipal Government" PAQ Summer 2002. 198-217.
- De Hoogh A. H.B, Hartog, D.N.D (2008). "Ethical and despotic leadership, relationships with leader's social responsibility, top management team effectiveness and subordinates' optimism: A multi-method study" The Leadership Quarterly. 19, 297-311. DOI:10.1016/j.leaqua.2008.03.002
- Doğan, T., Çetin, B. Sungur, M.Z. (2009). "İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması" Anadolu Psikiyatri Dergisi. Sayı:10, 271-277.
- Durğun, S.. (2006). "Örgüt Kültürü Ve Örgütsel İletişim". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt 3. Sayı 2, 112-132.
- Erdil, O., Keskin,H., İmamoğlu, S.Z. ve Erat., S (2004). "Yönetim Tarzı ve Çalışma Koşulları, Arkadaşlık Ortamı ve Takdir Edilme Duygusu ile İş Tatmini Arasındaki İlişkiler: Tekstil Sektöründe bir Uygulama." Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 5 (1), 17-26.
- Erdil, O. ve Ertosun Ö.G. (2011). "The Relationship between Social Climate and Loneliness in the Workplace and Effects on Employee Well-Being" Procedia Social and Behavioral Sciences. 24., 505-525
- Eren, Er. (2001). "Yönetim ve Organizasyon". Beta Yayınları. 5. Baskı. İstanbul.
- Eroğluer, K. (2011). Örgütsel İletişim ile İş Tatmini Unsurları Arasındaki İlişkiler: Kuramsal Bir İnceleme. Ege Akademik Bakış Dergisi, 11(1), 121-136.
- Furnham, A., Goodstein., L.D. (1997). "The Organizational Climate Questionaire (OCQ)" The 1997 Annual: Vol. 2 Consulting/© 1997 by Pfeiffer.
- Gıgnac, G.E., (2009). "Psychometrics and the Measurement of Emotional Intelligence" (chapter). Assessing Emotional Intelligence, Theory, Research, and Applications, E-book, (Ed: Stough, Con, Saklofske, Donald H., Parker, James D. A) ISBN 978- 0-387-88370-0, 9-40.
- Gierveld, J.J, Tilburg.,T. and Dykstra P.A. (2006). "Loneliness and Social Isolation". Cambridge handbook of personal relationships / A.Vangelisti and D.Perlman, eds. Cambridge: Cambridge University Press, 485-500.
- Gök, Si. (2009). "Örgüt İkliminin Çalışanların Motivasyonuna Etkisi Üzerine Bir Araştırma" Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. Cilt.6 Sayı 2, 587-605.
- Gülsünler, M.E. (2009). "İletişim Etiği Ve Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Mesleki Etik Kurallarına Bakışı" josc.selcuk.edu.tr/josc/article/ download/117/112 Erişim Tarihi: 20 Ekim 2014.
- Gürkan, G.Ç. ve Koçoğlu, M. (2014). "Yaratıcı Örgüt İkliminin Kariyer Tatmini Üzerine Etkisinde Duygusal Bağlılığın Aracı Değişken Rolü: Türkiye'de Bir Vakıf ve Bir Devlet Üniversitesinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma" Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt 7. Sayı 29. 588-602.
- Hair J. F. Jr., G., Hult, G.T.M, Ringle, C.M and Sarsted, M. (2014) A Primer on Partial Least Squares Strutural Equation Modeling (PLS-SEM). SAGE Publications.
- Halis, M. ve Uğurlu. Ö. Y. (2008). "Güncel Çalışmalar Işığında Örgüt İklimi" "İş,Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. Cilt:10 Sayı:2, 101-123.
- He, D. Shi,M. and Yi, F.(2014). "Mediating Effects of Affect and Loneliness on the Relationship Between Core Self-evaluation and Life Satisfaction Among Two Groups of Chinese Adolescents" Soc Indic Res 119, 747-756 DOI 10.1007/s11205-013-0508-3
- Kalaycı, Ş. (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım. Ankara.
- Karatepe, S. (2005). "Ödüllendirme Yönetimi: Örgütlerde Güdülemeye Duyarlı Bir Yaklaşım" Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. Cilt:60-4, 117-132.
- Kaynak, R. ve Maden., M. O.(2012). "İnovasyonda sınırların Genişlemesi: açık İnovasyon" Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt:8 Sayı:1, 31-47.
- Kıranlı, S. ve İlğan, A. (2008). "Eğitim Örgütlerinde Karar Verme Sürecinde Etik" Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 150-162.
- Kırel, Ç. (2007). "Örgütlerde Mobbing Yönetiminde Destekleyici ve Risk Azaltıcı Öneriler". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 7 Sayı 2, 317-334.
- Madenoğlu C. Uysal, Ş., Sarıer,Y. ve Banoğlu, K. (2014). "Okul Müdürlerinin Etik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin İş Doyumlarının Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 2014, Cilt 20, Sayı 1, 47-69.
- Mayer, D. M, Kuenzi,M. and Greenbaum, R.L. (2010). "Examining the Link Between Ethical Leadership and employee Misconduct: The mediating Role of Ethical Climate". Journal of Business Ethics. Vol. 95, 7-16. DOI 10.1007/s10551-011- 0794-0
- Mercan, N., Oyur,E., Alamur, B., Gül, S., ve Bengül., S. (2012). "İşyeri Yalnızlığı Ve Sosyal Fobi Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma" Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi Cilt 4, Sayı 1, 213-226.
- Moseley, A. (2009). "Redesigning Your Organization for Success: Shift to a New Paradigm" Leadership Advance Online. Issue XVI, School of Global Leadership & Entrepreneurship Regent University, 1-6.
- Özbağ, G. K., (2012). "Örgüt İkliminin Yeniliğe Destek Algısı Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma" Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:27, Sayı:2, 145-161.
- Özdemir, F. (2006). "Örgütsel İklimin İş Tatmin Düzeyine Etkisi: Tekstil Sektöründe Bir Araştırma" Doktora tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Özgan, H., Kara, M. ve Arslan, M.C. (2013). "Öğretmenlerin Okul Yöneticilerine Uyguladıkları Psikolojik Yıldırma Uygulamaları ve Etkileri" Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi. 1 (1), 2-14.
- Özkalp, E ve Kırel, Ç. (2011). Örgütsel Davranış. Ekin Basın Yayın Dağıtımcılık. 5. Baskı. Bursa.
- Özler, N. D.E. ve Dirican (Özçınar), M. (2014). "Örgütlerde Yabancılaşma İle Tükenmişlik Sendromu Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma" Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı 39, 291-310.
- Patterson, M. G., M. A. West, V. J. Shackleton, Je. F. Dawson, R. Lawthom, S. Maıtlıs, D. L. Robınson and A. M. Wallace. (2005). "Validating the organizational climate measure: links to managerial practices, productivity and innovation" Journal of Organizational Behavior. 26, 379-408. DOI: 10.1002/job.312.
- Peña-Suárez, E., Muñiz, J., Campillo-Álvarez,A., Fonseca-Pedrero E. and García- Cueto, E. (2013). "Assessing organizational climate: Psychometric properties of the CLIOR Scale" Psicothema, Vol. 25, No. 1, 137-144 doi: 10.7334/psicothema 2012.260
- Putter, L. (2010). "Organizational Climate and Performance. The relation between organizational climate and performance and an investigation of the antecedents of organizational climate" Graduation Thesis Master of Science in Management of Technology. Delft University of Technology.
- Ren, H., Chen, Y. and Liang Zhang, L. (2011). " When you feel lonely at work: Social loneliness, work strains, and performance" Global Business and Social Science Research Conference Beijing, China, 1-21. http://www.wbiconpro.com/433- Hong.pdf Erişim Tarihi: 22.06.2014
- Resick, C. J., Hanges, P.J., Dickson, M. W. and Mitchelson, J. K. (2006). "A Cross- Cultural Examination of the Endorsement of Ethical Leadership" Journal of Business Ethics (2006) 63, 345-359 DOI 10.1007/s10551-005-3242-1
- Rhodes, J.L. (2014). "Loneliness: How Superficial Relationships, Identity Gaps, and Social Support Contribute to Feelings of Loneliness at Pepperdine University" Pepperdine Journal of Communication Vol.2 Article 3. http://digital commons.pepperdine.edu/ pjcr/vol2/iss1/3
- Ringle, C. M., Wende, S., Will, A (2005). SmartPLS 2.0, (Computer software). Retrived from www.smartpls.de
- Sağnak, M. (2010). "Dönüşümcü Okul Liderliği ile Etik İklim Arasındaki İlişki" Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 10 (2)., 1113-1152.
- Saylı, H., Baytok. A. (2014). Örgütlerde Liderlik Teori Uygulama ve Yeni Perspektifler. Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık. 1. Basım. Ankara.
- Saylı, H., Kızıldağ, D. (2000)." Yönetsel Etik Ve Yönetsel Etiğin Oluşmasında İnsan Kaynakları Yönetiminin Rolünü Belirlemeye Yönelik Bir Analiz". Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt IX, Sayı:1, 2007. 231-251.
- Shin, Y., Young Sung S., Choi, J. N. And Kim, M. S. (2014). "Top Management Ethical Leadership and Firm Performance: Mediating Role of Ethical and Procedural Justice Climate" J Bus Ethics DOI 10.1007/s10551-014-2144-5, 1-15.
- Shin, Y. (2012)." CEO Ethical Leadership, Ethical Climate, Climate Strength, and Collective Organizational Citizenship Behavior" J Bus Ethics 108, 299-312. DOI 10.1007/s10551-011-1091-7
- Sobel, M.E. (1982). "Asymptotic confident intervals for indirect effects in structural equation models." Social Methodology, 13, 111-147.
- Şişman, M. (2002). Örgütler ve Kültürler. Pegem A Yayıncılık. Ankara.
- Tayfur, Ö. Ve Arslan, M. (2012). "Algılanan İş Yükünün Tükenmişlik Üzerine Etkisi: İş-Aile Çatışmasının Aracılık Rolü," H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 30, Sayı 1, 147-172
- Teyfur, M., Beytekin, O. F. ve Yalçınkaya, M. (2013). "İlköğretim Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri İle Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin İncelenmesi (İzmir İl Örneği)" Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı:21, 84-106.
- Töremen, F. Çankaya, İ. (2008). "Yönetimde Etkili bir Yaklaşım: Duygu Yönetimi" Kuramsal Eğitimbilim. 1(1), 33-47.
- Tuna, M., Bircan, H. ve Yeşiltaş, M. (2012). "Etik Liderlik Ölçeği'nin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması: Antalya Örneği " Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 26, Sayı 2, 143-155.
- Tutar, H. ve Altınöz,M. (2010). "Örgütsel İklimin İşgören Performansı Üzerine Etkisi: Ostim İmalât İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma" Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 65-2, 195-218.
- Tükel, İ. (2012). " Modern Örgütlerde Yabancılaşma ve Kafka'nın "Dönüşüm" Romanının Bu Bağlamda Analizi" Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Cilt: 1 Sayı: 2, 34-50.
- Uğurlu, C. T. ve Üstüner, M. (2011). "Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerin Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etkisi". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 41, 434-448.
- Usta, R. ve Memiş, S. (2009). "Hizmet Kalitesi ve Marka Bağlılığı Arasındaki İlişki Üzerine Müşteri Tatmininin Aracılık Etkisi" Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 4, 87-108.
- Uysal, H. T. ve Aydemir, S. (2014)." Örgütsel İklimin Çalışma Psikolojisine Etkisi: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma". International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/2, 1557-1574
- Walumbwa, F. O., D. M. Mayer, P. Wang, H. Wang, K.Workman, A. L. Christensen. (2011). "Linking ethical leadership to employee performance: The roles of leader-member exchange, self-efficacy, and organizational identification" Organizational Behavior and Human Decision Process. 115, 204-213. DOI:10.1016/j.obhdp.2010.11.002
- Wessels, J. and Drennan, J. (2010),"An investigation of consumer acceptance of M- banking", International Journal of Bank Marketing, Vol. 28 Iss 7, 547 - 568
- Wright, S. L. (2005)." Organizational Climate, Social Support and Loneliness in the Workplace" in Neal M. Ashkanasy, Wilfred J. Zerbe, Charmine E.J. Härtel (ed.) The Effect of Affect in Organizational Settings (Research on Emotion in Organizations, Vol.1 Emerald Group Publishing Limited, 123 - 142
- Wright, S. L., Burt,C.D.B., Strongman., K. T. (2006). "Loneliness in the Workplace: Construck Defination and Scale Development". New Zealand Journal of Psychology. Vol.35. No.2, 59-68.
- Yıldırım A. (2010). "Etik Liderlik Ve Örgütsel Adalet İlişkisi Üzerine Bir Uygulama" Kamu Yönetimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. T.C. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Karaman.
- Yılmaz, E. ve Aslan, H. (2013). "Öğretmenlerin İş Yerindeki Yalnızlıkları ve Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi" Pegem Eğitim ve Oğretim Dergisi, 3(3)., 59-69
- Yılmaz, Ö. (2014). "İlişkisel Pazarlama Faaliyetlerinin Ağızdan Ağıza İletişim (Wom) Yaratma Üzerine Etkisi: Bankacılık Sektörüne İlişkin Bir Alan Araştırması", Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Soysal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Balıkesir
- Yılmaz, Ö. ve Akgül, V. (2014). "Turizm Çalışanlarının Örgütsel Adalet Algısının, Örgütsel Bağlılıkları Üzerine Etkisi: Gönen Örneği" Akademik Turizm ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. Yıl 1. Sayı 2., 20-31.
- Yukl, G., Mahsud,R., Hassan,S. and Prussia. G. A. (2013). "An Improved Measure of Ethical Leadership" Journal of Leadership & Organizational Studies 20(1), 38-48. DOI: 10.1177/1548051811429352.
- Zou, Jılın. (2014). "Associations Between Trait Emotional Intelligence and Loneliness in Chinese Undergraduate Students: Mediating Effects of Self-Esteem and Social Support". Psychological reports: Mental & Physical Health. 114. 3, 880-890. DOI 10.2466/04.21.PRO.114k29w3
- http://quantpsy.org/sobel/sobel.htm (SOBEL Test Calculator)