Aynur TAŞ, Zülfi Umut ÖZKARA, Belgin AYDINTAN

Elektronik Liderliğin Temel Boyutu: Sanal Teknoloji Yeterliğinin Yöneticiye Duyulan Güvene Etkileri

Amaç – Bu araştırmanın temel amacı; yöneticilerin sanal teknoloji yeterliği ile çalışanların bir üst yöneticilerine duydukları duygusal güven arasındaki ilişkide çalışanların bu yöneticilerine duydukları bilişsel güvenin aracılık etkisini araştırmaktır. Yöntem – Araştırmanın veri seti; Ankara’daki bir devlet üniversitesinin bir fakülte ve yüksekokulundaki 126’sı akademik ve 36’sı idari personelden elde edilen toplam 162 anketten oluşmaktadır. Veri girişi ve analizleri SPSS programı kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada geçerlilik, güvenilirlik, Pearson korelasyon, hiyerarşik regresyon ve Sobel testi analizleri gerçekleştirilmiştir. Bulgular – Çalışmanın analiz sonuçlarına göre; yöneticilerin sanal teknoloji yeterliği çalışanların bir üst yöneticilerine duydukları bilişsel güveni, bilişsel güven de çalışanların bu yöneticilerine duydukları duygusal güveni anlamlı ve pozitif bir şekilde doğrudan etkilemektedir. Ayrıca yöneticilerin sanal teknoloji yeterliği çalışanların bir üst yöneticilerine duydukları duygusal güveni sadece bilişsel güven üzerinden dolaylı olarak anlamlı ve pozitif bir şekilde etkilemektedir. Başka bir deyişle, kurulan bu mekanizmada bilişsel güven tam aracı değişkendir. Tartışma – Çalışma kapsamında; “yöneticilerin sanal teknoloji yeterliği düzeyindeki artışın bu yöneticilere duyulan bilişsel ve duygusal güven düzeyleri üzerindeki yükseltici etkileri yoluyla güvenin örgüte sağladığı faydayı arttırmak ve böylece örgüte katkı sağlamak mümkün müdür?” sorusuna cevap aranmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre; bu çalışmada kurulan mekanizma sayesinde örgüte katkı sağlamak mümkündür.

The Basic Dimension of Electronic Leadership: Effects of Virtual Technology Competence on Trust in Supervisor

Purpose – The main purpose of this study is to research the mediating effect of employees’ cognition-based trust in their immediate supervisors in the relationship between supervisors’ virtual technology competence and employees’ affect-based trust in their supervisors. Design/methodology/approach – Dataset of the study consists of total 162 questionnaires gathered from 126 academic and 36 administrative staff at a faculty and college of a state university in Ankara. Data input and analyses were done with SPSS software. Validity, reliability, Pearson correlation, hierarchical regression, and Sobel test analyses were employed in this study. Findings – According to the analysis results of the study, supervisors’ virtual technology competence directly affects employees’ cognition-based trust in their immediate supervisors in a significant and positive way. And then, cognition-based trust has a direct, significant and positive effect on employees’ affect-based trust in these supervisors. Also, supervisors’ virtual technology competence indirectly affects employees’ affect-based trust in their immediate supervisors only through “cognition-based trust” in a significant and positive way. In other words, cognition-based trust has been a full mediating variable in the established mechanism. Discussion – In this study, answer is sought for the question of “is it possible to increase the benefit of trust to the organization and thus to contribute to the organization through the enhancing effects of an increment in supervisors’ level of virtual technology compece on the levels of cognition- and affect-based trust in these supervisors?”. According to the research results, it is possible to contribute to the organization thanks to the mechanism established in this study.

PDF

___

Altınay Aksal, F. (2015). Okul kültüründe müdürler dijital lider mi?, Eğitim ve Bilim, 40(182), 77-86.
Asgari, A., Silong, A.D., Ahmad, A. ve Samah, B.A. (2008). The Relationship between transformational leadership behaviors, organizational justice, leader-member exchange, perceived organizational support, trust in management and organizational citizenship behaviors, European Journal of Scientific Research, 23(2), 227-242.
Avolio, B. J., Kahai, S. ve Dodge, G. E. (2000). E-leadership: Implications for theory, research and practice, Leadership Quarterly, 11(4), 615-668.
Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social pychological research: conceptual, strategic, and statistical considerations, Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
Blau, P. M. (1964). Exchange and Power in Social Life, New York: John Wiley & Sons, Inc: USA.
Boonstra, A. ve de Brock, B. (2009). Identifying E-Business Options. In Lee (Ed.), Electronic Business: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications, IGI Global, 1-10.
Çalışkan, E. (2012). Bilgisayar destekli ortaklaşa öğrenmede e-liderliğin ve grup destek sistemlerinin öğrencilerin katılım sıklıkları, performansları ve doyumları üzerindeki etkisi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Can, H. ve Güney, S. (2011). Genel İşletme (2. Baskı), Siyasal Kitabevi, Ankara.
Chen, C.V., Wang, S.J. ve Chang, W.C. (2008). The effect of leader-member exchange, trust, supervisor support on organizational citizenship behavior in nurses, Journal of Nursing Research, 16(4), 321-328.
Costigan, R.D., İlter, S.S. ve Berman, J.J. (1998). A multi-dimensional study of trust in organizations, Journal of Managerial Issues, 10(3), 303-318.
Durnalı, M. (2018). Öğretmenlere göre okul müdürlerinin teknolojik liderlik davranışları ve bilgi yönetimini gerçekleştirme düzeyleri, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Erdoğan, İ. (1997). İşletmelerde Davranış, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları, İstanbul.
Ergeneli, A. (2006). Örgüt ve İnsan (1. Baskı), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
George, J.M. ve Jones, G.R. (2002). Organizational Behavior (3. Baskı), Prentice Hall, New Jersey.
Godshalk, V. M. (2009). Social Implications of E-Mentoring: Development of an E-Mentoring Model. In Lee (Ed.), Electronic Business: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications, IGI Global. 1617-1629.
Gouldner, A. W. (1960). The norm of reciprocity: A preliminary statement, American Sociological Review, 25(2), 161-178.
Güney, S. (2012). Örgütsel Davranış (2. Baskı), Nobel Yayıncılık, Ankara.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin B. J. ve Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis (7. Baskı), New Jersey: Pearson Prentice Hall.
Harrison, E.F. (1978). Management and Organization (1. Baskı), Houghton Mifflin Company, Boston.
Head, T. C. (2005). Structural changes in turbulent environments: A study of small and mid-size Chinese organizations. Journal of Leadership & Organizational Studies, 12(2), 82-93.
Hosmer, L.T. (1995). Trust: The connecting link between organizational theory and philosphical ethics, Academy of Management Review, 20(2), 379-403.
Huff, L. ve Kelley, L. (2003). Levels of organizational trust in individualist versus collectivist societies: A seven nation study, Organization Science, 14(1), 81-90.
Husted, C.L. (2008). Systematic differentiation between dark and light leaders: Is a corporate criminal profile possible?, Doktora Tezi, Capella University, School of Business and Technology, Minnesota, Amerika Birleşik Devletleri.
Jawadi, N., Daassi, M., Kalika, M. ve Favier, M. (2008). Virtual Teams: The Role of Leadership in Trust Management. Brennan, L.L. ve Johnson V.E. (Eds.), Computer-Mediated Relationships and Trust: Managerial and Organizational Effects, IGI Global, 34-45.
Kalaycı, Ş. (2010). Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (5. Baskı), Ankara: Asil Yayınevi.
Liu, C., Ready, D., Roman, A., Van Wart, M., Wang, X., McCarthy, A. ve Kim, S. (2018). E-leadership: An empirical study of organizational leaders’ virtual communication adoption. Leadership & Organization Development Journal, 39(7), 826-843.
Lu, X. (2014). Ethical leadership and organizational citizenship behavior: The mediating roles of cognitive and affective trust, Social Behavior and Personality, 42(3), 379-390.
McAllister, D. J. (1995). Affect and cognition- based trust as foundations for interpersonal cooperations, Academy of Management Journal, 38(1), 24-59.
Naktiyok, A. (2006). E-liderlik: E-liderlik özelliklerinin incelenmesine yönelik bir araştırma, İşletme Fakültesi Dergisi, 7(1), 19-40.
Newman, A., Kiazad, K., Miao, Q. ve Cooper, B. (2014). Examining the cognitive and affective trust-based mechanisms underlying the relationship between ethical leadership and organisational citizenship: A case of the head leading the heart?, Journal of Business Ethics, 123(1), 113-123.
Özen İşbaşı, J. (2000). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: Bir turizm örgütünde uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Özkara, Z. U. (2019). Örgütlerde Otantik Liderlik ve Politik Yeti: Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma (1. Baskı), Gazi Kitabevi, Ankara.
Özkara, Z. U. ve Sağlam Arı, G. (2019). Örgütlerde Güven ve Liderlik: Kavramlar-Kuramlar-Modeller ve Uygulama (1. Baskı), Gazi Kitabevi, Ankara
Özkara, Z.U. (2018). Yönetim ve Organizasyon Alanındaki Çeşitli Konulardan Hareketle Lider ve Yönetici Kavramlarına İlişkin Bazı Çıkarımlar, Aydıntan, B.(Ed.), Yönetim ve Pazarlama Alanlarında Seçme Konular (1. Baskı), Gazi Kitabevi, Ankara, 123-146.
Politis, J. (2014). The effect of e-leadership on organisational trust and commitment of virtual teams, European Conference on Management, Leadership & Governance, Academic Conferences International Limited, 254- 261.
Preacher, K. J. ve Leonardelli, G. J. (2010). Calculation for the sobel test: an interactive calculation tool for mediation tests, http://www.quantpsy.org/sobel/sobel.htm (Erişim tarihi: 21.01.2020).
Robbins, S.P. ve Judge, T.A. (2013). Güç ve Politika, Çeviren: Azmi Yalçın , Erdem, İ. (Çev. Ed.),Örgütsel Davranış (14. Baskı), Nobel Yayıncılık, Ankara, Türkiye, 418-451.
Rosen, R.H. (1998). İnsan Yönetimi, Çeviren: Gündüz Bulut, Mess Yayınları, İstanbul. Rousseau, D.M, Sitkin, S.B., Burt, R.S. ve Camerer, C. (1998). Not so different after at all: A cross-discipline view of trust, Academy of Management Review, 23(3), 393-404.
Sağlam Arı, G. (2003a). Yöneticiye duyulan güven örgütsel bağlılığı artırır mı?, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 17-36.
Sağlam Arı, G. (2003b). İşletmelerde güven ve personel güçlendirme ilişkisi: Bankacılık sektöründe bir araştırma, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Sağlam Arı, G. ve Tunçay, A. (2010). Yöneticiye duyulan güven ve tükenmişlik arasındaki ilişkiler: Ankara’daki devlet hastanelerinde çalışan idari personel üzerinde bir araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 113-135.
Savolainen, T. (2014). Trust-building in e-leadership: A case study of leaders’ challenges and skills in technology-mediated interaction, Journal of Global Business Issues, 8(2), 45-56.
Scanga, D. (2003). Technology competencies for school administrators: Self-assessment instrument, Doktora Tezi, Department of Education Leadership and Policy Studies College of Education University of Sout Florida, South Florida.
Schaubroeck, J., Lam, S.S.K. ve Peng, A.C. (2011). Cognition-based and affect-based trust as mediators of leader behavior influences on team performance, Journal of Applied Psychology, 96(4), 863-871.
Serinkan, C. (2008). Liderlik ve Motivasyon İlişkisi, Serinkan, C.(Ed.), Liderlik ve Motivasyon: Geleneksel ve Güncel Yaklaşımlar (1. Baskı), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 149-177.
Setton, R.P., Bennett, N. ve Liden, R.C. (1996). Social exchange in organizations: Perceived organizational support, leader-member exchange, and employee reciprocity, Journal of Applied Psychology, 81(3), 219- 227.
Şimşek, M.Ş. (2007). Yönetim ve Organizasyon (9. Baskı), Adım Ofset ve Matbaacılık, Konya.
Şimşek, M.Ş., Akgemci, T. ve Çelik, A. (2008). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, 6. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6. Baskı), Boston: Allyn & Bacon.
Tan, H.H. ve Tan, C.S. (2000). Toward the differentiation of trust in supervisor and trust in organization, Genetic, Social, and Psychology Monographs, 126(2), 241-260.
Taş, A., Özkara, Z. U. ve Aydıntan, B. (2019). Algılanan yönetici desteği ve yöneticiye duyulan güven arasındaki ilişkiler: Üniversite çalışanları üzerinde ampirik bir araştırma, 7. Örgütsel Davranış Kongresi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur, 510-519.
Tekinay, İ. (2015). Okul yöneticilerinin e-liderlik yeterlikleri, Yüksek lisans tezi, Mevlana Üniversitesi, Konya.
Tunçer, P. (2012). Yönetim ve Organizasyon (1. Baskı), Beta Yayınları, İstanbul.
Tutar, H. (2013). İşletme & Yönetim Terimleri Ansiklopedik Sözlük (1. Baskı), Detay Yayıncılık, Ankara.
Van Wart, M., Roman, A., Wang, X. ve Liu, C. (2017a). Integrating ICT adoption issues into (e-) leadership theory, Telematics and Informatics, 34(5), 527-537.
Van Wart, M., Roman, A., Wang, X. ve Liu, C. (2017b). Operationalizing the definition of e-leadership: Identifying the elements of e-leadership. International Review of Administrative Sciences, 1-18, DOI: 10.1177/0020852316681446.
Whitener, E.M., Brodt, S.E., Korsgaard, M.A. ve Werner, J.M. (1998). Managers as initiators of trust: Exchange relations framework for understanding managerial trustworthy behavior, Academy of Management Review, 23(3), 513-530.
Wong, C.A. ve Cummings, G.G. (2009). The influence of authentic leadership behaviors on trust and work outcomes of health care staff, Journal of Leadership Studies, 3(2), 6-23.
Yukl, G., Gordon, A. ve Taber, T. (2002). A hierarchical taxonomy of leadership behavior: Integrating a half century of behavior research. Journal of Leadership & Organizational Studies, 9(1), 15-32.
Zaccaro, S. J. ve Bader, P. (2003). E-leadership and the challenges of leading e-teams: Minimzing the bad and maximizing the good, Organizational Dynamics, 31(4), 377-387.
Zhu, Y. ve Akhtar, S. (2014a). How transformational leadership influences follower helping behavior: The role of trust and prosocial motivation, Journal of Organizational Behivor, 35, 373-392.
Zhu, Y. ve Akhtar, S. (2014b). The mediating effects of cognition-based trust and affect-based trust in transformational leadership’s dual processes: Evidence from China, The International Journal of Human Resource Management, 25(20), 2755-2771.