Duygusal Emek, Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyeti: Cinsiyet ve İş Deneyimine Göre Farklılıkların İncelenmesi
Günümüz rekabet ortamında müşteri beklentilerinin tam olarak karşılanması önemlidir. Çalışanlardan beklentiler de bu paralelde yüksek düzeydedir. Çalışanların iş sonuçlarının başarılı olması örgüt karlılığının yükselmesine neden olmaktadır. Beklentilerin karşılanması sırasında duygusal emek gösterimi sergilenmekte, gösterim sonuçları olarak da tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti ortaya çıkmaktadır. Bu araştırmanın amacı, ifade edilen değişkenlerin cinsiyet ve iş deneyimine göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya çıkartmaktadır. Bu amaçla 540 kişilik örneklemden elde edilen veriler incelenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler, SPSS (Statistical Package for Social Sciences) Windows 22.0 programı kullanılarak analiz edilmiş, değişkenler arasında t testi ve varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Yapılan çalışmanın analizine göre cinsiyete göre duygusal emek gösteriminde ve işten ayrılma niyetinde farklılık bulunmamaktadır. Erkeklerin tükenmişlik boyutlarından olan duyarsızlaşma boyutu kadınlara göre daha yüksektir. İş deneyimine göre duygusal emek gösterimlerinde ve tükenmişlikte farklılık görülmekte iken işten ayrılma niyetinde farklılık bulunmamaktadır.
Emotional Labor, Burnout And Intention To Leave: An Analysis Of Differences According To Gender And Work Experience
In today's competitive environment, it is important that customer expectations are fully met. Expectations from employees are also high in this parallel. The success of the employees' business results leads to the profitability of the organization. During the meeting of expectations, emotional labor displays are displayed, and as a result of the impressions, intent to leave burnout and work is revealed. The purpose of this study is to determine whether the variables expressed vary according to gender and work experience. For this purpose, the data obtained from the sample of 540 persons were examined. The data obtained in the study were analyzed using SPSS (Statistical Package for Social Sciences) Windows 22.0 program, t test and ANOVA were applied among the variables. According to the analysis of the study done, there is no difference in the emotional labor displays and the intention to leave the work according to the sex. The desensitization dimension of males from burnout dimensions is higher than females. According to work experience, there is no difference in the intention to leave the work while there is a difference in emotional labor performances and burnout.
___
- Aaker, D.A., Kumar, V. ve Day, G.S., (2007). Marketing Research, 9. Edition, John
Wiley & Sons, Danvers.
- Ağırman Ü. H. (2012). İş Ve Çalışan Odaklı Duygusal Emek Gösterimlerinin
Çalışanların Tükenmişlik Düzeyine Etkisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ashforth, B. E. ve Humphrey, Ronald, H. (1993). “Emotional Labor In Service Roles:
The Influence Of Identitiy”, Academy Of Management, vol. 18, s.89.
- Avcı, U. ve Kılıç, B. (2010). “Konaklama Sektöründe Duygusal Emek Üzerine
Karşılaştırmalı Bir Araştırma”, Kuşadası: 11. Ulusal Turizm Kongresi
Bildiri Kitabı, Ankara Detay Yayıncılık, s.290-301.
- Baltaş A., ve Baltaş Z. (1990). Stres Ve Başaçıkabilme Yolları, 10. Basım, Remzi
Kitabevi, İstanbul.
- Barlett, K.R. (1999). “The Relationship Between Training And Organizational
Commitment In The Health Care Field”, The Degree Of Philosophy, The
University Of Illinois, Urbana, s.70.
- Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, Kariyer Yayıncılık, İstanbul.
Basım, N. ve Beğenirbaş M. (2012). “Çalışma Yaşamında Duygusal Emek: Bir Ölçek
Uyarlaması”, Yönetim Ve Ekonomi, vol.19, sayı.1, s.573.
- Başbuğ, G. Ballı, E. ve Oktuğ, Z. (2010). “Duygusal Emeğin İş Memnuniyetine Etkisi:
Çağrı Merkezi Çalışanlarına Yönelik Bir Çalışma”, Sosyal Siyaset
Konferansları Dergisi, sayı.58, s.253-274.
- Brotheridge, C. Lee, R. (2002). “Testing A Conservation Of Resources Model Of
Dynamics Of Emotional Labor”, Journal Of Occupational Health
Psychology, vol.7, s.57-67.
- Brotheridge, C.M. ve Lee, R.T. (2003), “Development And Validation of The
Emotional Labor Scale”, Journal Of Occupational And Organizational
Psychology, vol.76, no.3, s.365-79.
- Bulgurcu Gürel, E. ve Çetinkaya Bozkurt, Ö. (2016). “Duyguların Yönetilmesinin, İş
Tatmini Ve Duygusal Tükenmişlik Düzeyi Üzerindeki Etkileri”, Mehmet
Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.8, sayı.14,
s.133-147.
- Chau, S.L., Dahling, J.J., Levy, P.E. ve Diefendorff, J.M. (2009). “A Predictive Study
Of Emotional Labor And Turnover”, Journal Of Organizational Behaviour,
30(8), s.1151- 1163.
- Chang C., Chiu J. (2009). “Flight Attendents Emotional Labor And Exhaustion In The
Taiwanese Airline Industry”, J. Service Science & Management, vol.2,
s.305-311.
- Chou, H.Y., Hecker, R.O.B. ve Martin, A. (2012). “Predicting Nurses Well being From
Job Demands And Resources: A Cross-Sectional Study Of Emotional
Labour”, Journal Of Nursing Management, vol.20(4), s.502-511.
- Chu, K.H.L. and Murrmann, S. K. (2006). “Development And Validation Of The
Hospitality Emotional Labor Scale”, Tourism Management, vol.27(6),
s.1181-1191.
- Cordes, C, L, Dougherty T.W. (1993). “A Review And Integration Of Research On Job
Burnout”, Academy Of Management Review, vol.18(4), s.621-656.
- Çaldağ M.A. (2010). Duygusal Emek Davranışlarının Sağlık Çalışanlarında İş
Sonuçlarına Etkileri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çam, O. (2001). “The Burnout In Nursing Academicians In Turkey”, International
Journal Of Nursing Studies, cilt.38, s. 201-207.
- Çelik, M. ve Yıldız, B. (2016). “Duygusal Emek Düzeyinin İşten Ayrılma Niyeti
Üzerindeki Etkisinde Stresin Aracılık Rolü”, Uluslararası Sosyal
Araştırmalar Dergisi, cilt.9, sayı.45.
- Değirmenci, S. (2010). “Hemşirelerde Duygusal Emek Davranışı Ve Etkileyen
Faktörler”, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Droogenbroeck, F. V., Spruyt, B., ve Vanroelen, C. (2014). “Burnout Among Senior
Teachers: Investigating The Role Of Workload And Interpersonal
Relationships At Work”, Teaching And Teacher Education, vol.43, s.99-
109.
- Dworkin, A. G., Saha, L. J., ve Hill, A. N. (2003). “Teacher Burnout And Perceptions
Of A Democratic School Environment”, International Education Journal,
vol.4, s.108-120.
- Eren, V. ve Durna, U. (2006). “Üç Boyutlu Bir Yaklaşım Olarak Örgütsel Tükenme”,
Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, cilt.10, sayı.9, s.40-51.
- Feldman, D.C. ve Morris, C.A. (1996). “The Dimension, Antecents And Concequnces
Of Emotional Labour”, Academy Of Management Review, vol. 21, 4.
- Genç, V. (2013). Alanya'daki Turizm İşletmelerinde Çalışanların Duygusal Emek Ve
Duygusal Zeka Düzeylerinin İş Tatminine Etkileri, (Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi), Çanakkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Goldberg L. S., Grandey A. A. (2007). “Display Rules Versus Display Autonomy:
Emotion Regulation, Emotional Exhaustion And Task Performance In A
Call Center Simulation”, Journal Of Occupational Health Psychology, 12/3,
s.301-318.
- Grandey, A.A. (2000). “Emotion Regulation InT Workplace: A New Way To
Conceptualize Emotional Labor”, Journal Of Occupational Health
Psychology, vol. 5, no.1, s.5.
- Gursoy, D., Boylu, Y ve Avcı, U.(2011). Identifying The Complex Relationships
Among Emotional Labor And Its Correlates, International Journal Of
Hospitality Management, vol.30, s.783-794.
- Gürpınar, G. (2006). Örgütsel Adalet, Örgütsel Bağlılık, Lider Üye Mübadele İlişkisi
Ve Ayrılma Niyeti Üzerine Ampirik Bir Çalışma, (Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Güzel, F.Ö., Gök, A.G. ve İşler, D.B. (2014). “Duygusal Emek Ve İşten Ayrılma Niyeti
İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerinde Bir Araştırma”, Seyahat Ve Otel
İşletmeciliği Dergisi, cilt.10, s.3.
- Hazell W. K. (2010). Job Stress, Burnout, Job Satisfaction And Intention Leave Among
Registered Nurses Employed In Hospital Settings In The State Of Florida,
(Yayınlanmamış Doktora Tezi), Lynn University.
- Hoschild A. (1983). The Managed Hearth, Commercial Of Human Feeling, Berkeley
University Of California Press, England.
- Izgar, H. (2001). “Okul Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri”, Kuram Ve
Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, sayı.27, s.335-340.
- James, N. (1989). “Emotional Labour: Skill And Work In The Social Regulation Of
Feelings”, Sociological Review, vol.37, s.15-42.
- James, N. (1993). “Divisions Of Emotional Labour: Disclosure And Cancer, In S.
Fineman (Ed.), Emotion In Organizations”, s. 94-117. London, Sage.
- Kaya, E. ve Tekin, A. (2013). “Duygusal Emek Kavramı Çerçevesinde Sağlıkta
Yeniden Yapılanma”, Mehmet Akif Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, 5(8), 110-119.
- Kızanlıklı, M. ve Ünlüönen, K. (2016). “Otel İşletmelerinde Davranış Kuralı Algısı Ve
İş Doyumunun Duygusal Emek Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi”, Ege
Akademik Bakış, cilt.16, sayı.3, s.512-513.
- Köksel, L. (2009). İş Yaşamında Duygusal Emek Ve Ampirik Bir Çalışma,
(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Celal Bayar Üniversitesi İşletme
Anabilim Dalı.
- Kruml, S. M. ve Geddes, D. (2000). "Exploring The Dimensions Of Emotional Labor:
Hochschild's Work", Management Communication Quarterly, 14, 8-49.
- Küçüközel, N. (2006). Aile Hekimliği Asistanlarındaki Anksiyete, Depresyon Ve
Tükenmişlik Düzeyinin Dahili Bilimler Asistanları İle Karşılaştırılması,
(Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi), T.C. Sağlık Bakanlığı Ankara Atatürk
Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği.
- Lee, Y.H. (2017). “Emotional Labor, Teacher Burnout And Turnover Intention In High-
School Physical Education Teaching”, Europen Psysical Education Review,
Sage Journals, s.1-18.
- Leiter M. P. ve Maslach C. (1998). “The Impact Of Interpersonal Environment On
Burnout And Organizational Commitment”, Journal Of Organizational
Behavior, vol.9, s.297- 308.
- Malhotra, N. K. (2004). Marketing Research An Applied Orientation, 4.Edition, Pearson
Prentice Hall, New Jersey.
- Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1981). “The Measurement Of Experienced Burnout”,
Journal Of Occupational Behaviour, vol.2, s.99-113.
- Maslach, C. Schaufeli, W.B. ve Leiter, M.P. (2001). “Job Burnout”, Annual Review Of
Psychology, vol.52, s.397-422.
- Mengenci, C. (2015). “İş Tatmini, Duygusal Emek Ve Tükenmişlik İlişkilerinin
Belirlenmesi”, Ege Akademik Bakış, cilt.15, sayı.1, s.127-139.
- Mobley, W.H. (1982). “Some Unanswered Questions In Turnover And Withdrawal
Research”, Academy Of Management Review, vol.7(1), s.111.
- Oğuz, H. ve Özkul, M. (2016). “Duygusal Emek Sürecine Yön Veren Sosyolojik
Faktörler Üzerine Bir Araştırma: Batı Akdeniz Uygulaması”, Süleyman
Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(16), 130-154.
- Onay, M. (2011). “Çalışanın Sahip Olduğu Duygusal Zekasının Ve Duygusal Emeğinin
Görev Performansı Ve Bağlamsal Performans Üzerindeki Etkisi”, Ege
Akademik Bakış, sayı.4, s.589.
- Ören, N. ve Türkoğlu, H. (2006). “Öğretmen Adaylarında Tükenmişlik”, Muğla
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Bahar, cilt.16, s.30-42.
- Özgen, I. (2007). “Yiyecek İçecek İşletmeleri çalışanlarında Tükenmişlik Sendromu:
İzmir Adnan Menderes Havalimanı Örneği”, I. Ulusal Gastronomi
Sempozyumu Ve Sanatsal Etkinlikler, Antalya.
- Özkaplan, N. (2009). “Duygusal Emek ve Kadın İşi / Erkek İşi”, Çalışma Ve Toplum
Dergisi, 2, 15-23.
- Özyer, K. (2010). Etik İklim Ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide Örgütsel
Bağlılık Ve İş Tatmininin Düzenleyici Rolü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi),
Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Pala, T. ve Tepeci, M. (2009). “Turizm İşletmelerinde Çalışanların Duygusal Emek
Düzeyi Ve Duygusal Emeğin Çalışanların Tutumlarına Etkileri”, Eskişehir
Osmangazi Üniversitesi, 17. Ulusal Yönetim Ve Organizasyon Kongresi
Bildiriler Kitabı, s.119.
- Polatcı, S. ve Özyer, K. (2015). “Duygusal Emek Stratejilerinin Duygusal Zekanın
Tükenmişliğe Etkisindeki Aracılık Rolü”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, cilt.15, sayı.3/15, s.131-156.
- Rathi, N., Bhatnagar, D. ve Kumar Mishra, S. (2013). “Effect Of Emotional Labor On
Emotional Exhaustion And Work Attitudes Among Hospitality Employees In India”, Journal Of Human Resources In Hospitality & Tourism, vol.
12(3), s.273-290.
- Sabuncuoğlu, E.T. (2007). “Eğitim, Örgütsel Bağlılık Ve İşten Ayrılma Niyeti
Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”, Ege Akademik Bakış cilt.7(2), s.617.
- Saks, K. (1990). “Does It Pay To Care? Circles Of Care: Work And Identity In
Women’s Lives”, Suny Press, Newyork, s.111-136.
- Seçer, S. (2003). “İşyerinde Tükenmişlik Kaynağı Olarak Duygusal Emek, Hemşireler
Üzerinde Yapılan Bir Araştırma”, 9. Ulusal Ergonomi Kongresi, Denizli,
s.272-292.
- Sevim, L. (2011). Tükenmişlik Ve İşe Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı
Üzerindeki Etkisi: Turizm Sektöründe Bir Araştırma, (Yayınlanmamış
Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme
Anabilimdalı.
- Schaufeli W.B., Greenglass E.R. (2001). “Introduction To Special Issue On Burnout
And Health”, Psychology And Health, vol.16, s.501-510.
- Schepman, S.B. ve Zorate, M.A. (2008). “The Relationship Between Burnout, Negative
Affectivity And Organizational Citizenship Behavior For Human Services
Employees”, Engineering And Technology, vol.30, s.437-441.
- Şahin, F. (2011). “Lider Üye Etkileşimi İle İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki
Üzerindeki Cinsiyetin Etkisi”, Ege Akademik Bakış, cilt.11(2), s.277.
- Tasi, W. ve Huang, Y. (2002). “Mechanisms Linking Employee Affective Delivery And
Customer Behavioral Intentions”, Journal Of Applied Psychology, s.160-
169.
- Ünsar, A. ve Ayan, A. (2013). “İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: İlaç
Sektörü Üzerine Bir Araştırma”, Verimlilik Dergisi, s.79-88.
- Yıldırım, F. (1996). “Banka Çalışanlarında İş Doyumu Ve Algılanan Rol Çatışması İle
Rol Çatışması Arasındaki İlişki”, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı.
- Yıldırım, M. H. ve Erul, E.E. (2013). “Duygusal Emek Davranışının İşgörenlerin
Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi”, Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri
Dergisi, cilt.5, sayı.1, s.92.
- Yücebalkan, B. ve Karasakal, N. (2016). “Akademisyenlerde Duygusal Emek İle
Tükenmişlik Düzeyi Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma: Kocaeli
Üniversitesi Örneği”, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, cilt.1,
sayı.1.
- Yürür, Ş. ve Ünlü, O. (2011). “Duygusal Emek, Duygusal Tükenme Ve İşten Ayrılma
Niyeti İlişkisi”, İş Güç, Endüstri İlişkileri Ve İnsan Kaynakları Dergisi,
cilt.13(2), s.81-104.
- Zikmund, W. G. (1997). Business Research Methods, 5. Edition, The Dryden Press,
Orlando.