Çalışma Yaşamına Bakış Açılarının Tarihsel Süreçteki Değişimi ve Yönetimcilik (Managerializm) Anlayışının Yükselişi

Yönetimcilik, geliştirilen yönetsel aygıtların aslında kapitalizmin nihai amacı olan "artık değer yaratma ve yaratılan bu değerden daha fazla pay alma" amacına hizmet eden ve çalışanı öne çıkarmak gibi niyeti olmayan bir yaklaşımdır. Bu yaklaşıma göre, örgütler, yönetimsel/denetimsel aygıtlara ihtiyaç duymaktadırlar. Managerializm, söz konusu ihtiyacı karşılamada kullanılan çeşitli araçlar sunan bir anlayış olma niteliği taşımaktadır. Örgütler açısından bakıldığında; küresel dinamikler doğrultusunda yeniden yapılanma ihtiyacı, karmaşıklık düzeyi yüksek koşullar altında yeni bir düzen oluşturma arayışını beraberinde getirmektedir. İşverenler ise belirsizliğin azaltılması, esnekliğin hayata geçirilmesi, işgücünün özgürleşmesi kamuflajı altında managerializmin meşruiyet alanını genişletmeye yönelik (bilinçli ya da bilinçsiz) çabalarını sürdürmektedirler. Dolayısıyla, çağdaş çalışma yaşamında işgörenlerin, estetize edilmiş bir managerializm anlayışına maruz kalmakta olduklarını ileri sürebilmek mümkün hâle gelmektedir. Çalışma yaşamına bakış açılarındaki dönemselliği incelemeyi amaçlayan bu çalışmada, managerializme konu olması yönüyle eleştirilen insan kaynakları uygulamalarına ilişkin tartışmalar ele alınmıştır. Yöntemsel olarak ise, en genel çerçeveden, performans değerlendirme özeline doğru gidilerek, konunun aydınlatılması amaçlanmıştır.

Changes in Perceptions About Working Life Throughout History and the Rise of Managerialism Approach

Managerialism is an approach that not have an intention to bring the employee to the fore since that it serves to the ultimate purpose of capitalism to "create surplus value and get greater share from the created value", with its developed managerial tools. According to this approach, organizations need managerial/supervisory tools. Managerialism also offers a variety of tools used to meet this requirement has emerged as a concept. When considered from the perspective of organizations, the need for reconstruction over global dynamics brings about the quest for creating a new order in a chaotic environment. Meanwhile employers continue their efforts to reduce uncertainty, realizing flexibility to expand (consciously or unconsciously) the legitimacy of managerializm under the camouflage of emancipation of labor. Starting from this general perspective, employees' working life, modern, competitive blessed, they were taken by a managerializm understanding has been greatly influenced aesthetic becomes possible to argue. In this study, changes in perceptions about working life is argued and managerialism, which is criticized being subject of the human resources applications is discussed. Methodologically, from the general context, by going to the specific performance appraisal is intended to clarify the issue.

___

  • Armstrong, K., (2006). Mitlerin Kısa Tarihi. Çev. Dilek Şendil, Merkez Kitaplar, İstanbul.
  • Baransel, A., (1973). Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayını, İstanbul.
  • Beck, U., (1992). Risk Society: Towards a New Modernity, Sage Publications, London.
  • Coşkun, R., (2002). "Gücün ve Sorumluluğun Organizasyona Yayılması: Çalışanı Güçlendirme (Empowerment", Ed. İsmail Dalay, Recai Coşkun, Remzi Altunışık, Stratejik Boyutuyla Modern Yönetim Yaklaşımları, Beta Yayıncılık, İstanbul.
  • Dalay, İ., (2001). Yönetim ve Organizasyon, Sakarya Üniversitesi Yayınları, Sakarya.
  • Deleuze, G. ve Guttari F., (1990)., Kapitalizm ve Şizofreni, Çev. Ali Akay, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
  • Erdemir, E., (2006). "Postmodernizmin İşletme Yönetimine Etkileri: Kavramsal Bir Çözümleme". E-Akademi, Sayı 52. http://www.eakademi.org/makaleler/eerdemir-1.htm (Erişim: 12.12.2012).
  • Foucault, M., (2000a). Psikoloji ve Ruhsal Hastalık, Çev. Muhsin Hesapçıoğlu, Birey Yayıncılık, İstanbul.
  • Foucault, M., (2000b). Hapishanenin Doğuşu, İmge Yayınları, Ankara.
  • Foucault, M., (2003). İktidarın Gözü, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Foucault, M., (2005). Büyük Kapatılma, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Fox, F., (2002). Chomsky ve Küreselleşme, Çev. Ebru Kılıç, Everest Yayınları, İstanbul.
  • Illich, I., (1989). Şenlikli Toplum, Çev. Ahmet Kot, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Keskin, U., (2010). İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Dengeli Sonuç Kartı Yöntemi İçindeki Yeri ve Önemine İlişkin Bir Araştırma, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmış Doktora Tezi.
  • Keskin, U., (2012). Yönetim Felsefesi, Değişim Yayınları, İstanbul.
  • Keskin, U. ve Baltacı A., (2012). "Bireyci Ekol'den Postmodern Performans Değerlendirmeye: Epistemolojik Bir Tartışma", Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, İstanbul: Sayı: 62.
  • Kumar, K., (2005). Ütopyacılık, Çev. Ali Somel, İmge Kitabevi, Ankara.
  • Lafargue, P., (2009). Tembellik Hakkı, Çeviri: Hasan İlhan, Alter Yayınları, Ankara.
  • Lengelle, M., (1993). Kölelik, Çev. Emine Su, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Lyotard, J. F., (1997). Postmodern Durum, Çev. Ali Akay, Vadi Yayınları, Ankara.
  • Maier, C., (2006). Merhaba Tembellik İşyerinde Olabildiğince Az Çalışmanın Yolları ve Gerekliliği, Çev. Renan Akman, Merkez Kitapçılık Yayıncılık, İstanbul.
  • Morgan, G. (1998), Örgüt ve Yönetim Teorilerinde Metafor, Çev. Gündüz Bulut, MESS Yayınları, İstanbul.
  • Mueller F. ve Carter C., (2005). "The "HRM project" and managerialism: Or Why Some Discourses are More Equal Than Others", Journal of Organizational Change Management, Vol. 18 Iss: 4 pp. 369 - 382.
  • Murat, S., (2008). "Değerler Açısından İşçi İşveren İlişkileri" Ed. Recep Şentürk Ekonomik Kalkınma ve Değerler, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
  • Murphy, J. W., (1995). Postmodern Toplumsal Analiz ve Eleştiri. Çev. Hüsamettin Arslan, Eti Yayınları, İstanbul.
  • Nazlı, A., (2006). "Beden ve Ölüm: Modern Öncesinden Postmoderne Beden ve Ölüm", Sosyoloji Dergisi, 16/6.
  • Okurlu H., (2006). "Kaygı" Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, Sayı: 6.
  • Peters T. J. ve Waterman H. R., (1995). Yönetme ve Yükselme Sanatı Mükemmeli Arayış, Çev. Selami Sargut, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
  • Ritzer, G., (1998). Toplumun McDonaldlaştırılması: Çağdaş Toplum Yaşamının Değişen Karakteri Üzerine Bir Deneme, Çev. Ş. Süer Kaya, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Russell, B., (2004). Aylaklığa Övgü, Çev. Mete Ergin, Cem Yayınları, İstanbul.
  • Sikula, A., (2001). "The Five Biggest HRM Lies" Public Personnel Management. ABI/INFORM Global.
  • Tarde, G., (2004). Ekonomik Psikoloji, Çev. Özcan Doğan, Öteki Yayınları, Ankara.
  • Taşcı, D. ve Erdemir E., (Ed.) (2013). Örgüt Kuramı, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 2949, Ankara.
  • Teber, S., (2001). İnsanın Hiçleşme Serüvenine Giriş, Papirüs Yayınevi, İstanbul.
  • Torun, Y., (2009). Klasik Anarşizm, Savaş Yayınevi, Ankara.
  • Turan, M. İ., (2001). İnsan Olması Engellenmiş İnsan, Etki/Bulut Yayınları, İzmir.
  • Urry, J., (1995). "Örgütlü Kapitalizmin Sonu", Yeni Zamanlar, Ed. S. Hall ve M. Jacques, Çev. Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Wallerstein, I., (2005). Yeni Bir Sosyal Bilim İçin, Çev. Ender Abadoğlu, Aram Yayıncılık, İstanbul.
  • Yavuz, A., (1999). "Esnek Çalışmanın Endüstri İlişkilerine Etkisi", Kamuoyunda Esneklik, MESS Yayınları, İstanbul.