M. Fikret ATEŞ, H. Cenk SÖZEN, H. Okan YELOĞLU

Çalışanların Eşitsizliğe Yönelik Algı ve Tepkileri: Mavi ve Beyaz Yakalı Çalışanların Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışmanın amacı mavi ve beyaz yakalı çalışanların eşitsizlik algılarını ve buna yönelik tepki biçimlerini incelemektir. Araştırma bir akademik kurumdaki 120'si beyaz ve 159'u mavi yakalı olan çalışanlar üzerinde gerçekleştirilmiştir. İki grubun da eşitsizliği algılamaları ile tepki vermeleri arasında bir ilişki olup olmadığı korelasyon analizi ile saptanmıştır. Mavi yakalı çalışanların eşitsizliği algılama durumları ile tepki göstermeleri arasında olumlu ve anlamlı bir ilişkinin olduğu bulunmuştur. Beyaz yakalılarda ise anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Mavi ve beyaz yakalı çalışanların eşitsizlik algıları ve eşitsizliğe yönelik tepkilerinin boyutlarını belirleyebilmek amacıyla faktör analizi kullanılmıştır. Sonuçlar, iki grup çalışanın eşitsizlik algılarının ve eşitsizliğe karşı tepki biçimlerinin boyutsal anlamda farklılaştığını göstermektedir. Mavi yakalılar eşitsizlik algıları daha çok meslektaşlarla yapılan kıyaslamalar ve yönetimin kayırmacı tutumuyla ilişkilidir. Beyaz yakalılar ise ücret, terfi ve statü gibi konularda hassasiyet göstermektedirler. Mavi yakalılar algılanan eşitsizlik karşısında yöneticilere şikayet veya onları ikna etme yolunu tercih etmektedirler. Beyaz yakalılar ise, daha politik yollar kullanarak tepkilerini ortay koymaktadırlar.

A Comperative Study on Perceptions and Reactions of Workers: A Research on Blue and White Collar Workers

The purpose of this study is to examine perception of inequality and types of reaction of white and blue collar workers. The research was conducted over 120 white collar and 159 blue collar workers in an academic institution. It was determined with correlation analysis whether there is a relation between perception of inequality and reaction towards it for two groups. A significant and positive relation has been found between inequality perceptions and reaction towards inequality of blue collar workers. No significant relation has been found for white collar workers. Factor analysis was used to determine the dimensions of inequality perceptions and reactions towards inequality of blue and white collar workers. Results show that inequality perceptions and types of reactions towards inequality differ in terms of dimensions. Equity perceptions of blue collar workers are mostly based on comparisons with colleagues and nepotist behavior of their managers. White collar workers show sensitivity to the issues like salary, promotion and status. Blue collar workers prefer to report or to persuade their managers when they face with inequality. White collar workers decide to show their reactions by using more political methods.

PDF

___

Adams, S.J. (1963). "Towards an Understanding of Inequality", Journal of Abnormal and Social Psychology, 67, 422-436.
Adams, J. S. (1965). "Inequity in Social Exchange". In L. Berkowitz (Eds.), Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 2, 267-299). New York: Academic Press.
Alderfer, C.P. (1972). Existence, Relatedness, And Growth, Newyork: Free Press.
Aryee, S., P.S. Budhwar, Z., X. Chen. (2002). "Trust as a Mediator of The Relationship Between Organizational Justice and Work Outcomes: Test of a Social Exchange Model", Journal of Organizational Behavior, 23, 267-286.
Balassiano M., D. Salles, (2012). "Perceptions of Equity and Justice and Their Implications on Affective Organizational Commitment: A Confirmatory Study in a Teaching and Research Institute", Brazillian Administration Review, 9, 3, pp. 268-286.
Bell, R.L. ve Martin, S.J. (2012). "The Relevance of Scientific Management and Equity Theory in Everyday Managerial Communication Situations", Journal of Management Policy & Practice, 13, 3, 116-115.
Bies, R.J., Moag, J.S. (1986), "Interactional Justice: Communication Criteria For Fairness", In Research On Negotiation In Organizations, Ed. B. Sheppard, Greenwich, CT: JAI Press, 43-55.
Colquitt, J.A., J.B. Rodell. (2011). "Justice, Trust, and Trustworthiness: A Longitudinal Analysis Integrating Three Theoretical Perspectives", Academy Of Management Journal, 54 (6): 1183-1206.
Cropanzano, R., D.E. Rupp. (2008). "Social Exchange Theory and Organizational Justice: Job Performance, Citizenship Behaviors, Multiple Foci, and a Historical Integration of Two Literatures", In Justice, Morality, And Social Responsibility, A Volume of Research in Social Issues in Management, Edited By S. W. Gilliland, D. D. Steiner, and D. P. Skarlicki. Charlotte, NC: Information Age Publishing.
Çakıcı, A. (2007). "Örgütlerde Sessizlik: Sessizliğin Teorik Temelleri ve Dinamikleri", Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 1, 145-162.
Çakıcı, A. (2008). "Örgütlerde Sessiz Kalınan Konular, Sessizliğin Nedenleri ve Algılanan Sonuçlar Üzerine Bir Araştırma", Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 1, 117-134
Çelik, M., Sarıtürk, M. (2012). "Organizational Justice and Motivation Relationship: The Case of Adıyaman University", İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 21, 353-382.
DeConinck, J., D. Bachmann, (2007). "The Impact of Equity Sensitivity ond Pay Fairness on Marketing Managers' Job Satisfaction, Organizational Commitment and Turnover Intentions", Marketing Management Journal, 17, 2, 134-141.
Deutsch, M. (1985). Distributive Justice: A Social-Psychological Perspective, New Haven: Yale University Press.
Eroğlu, H.A., Adıgüzel, O., Öztürk, C.U. (2011). "Sessizlik Girdabı ve Bağlılık İkilemi: İşgören Sessizliği ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi ve Bir Araştırma", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16, 2, 97-124.
Ehrthart, M.G. ve Naumann, S.E. (2004). "Organizational Citizenship Behavior in Work Groups: A Group Norms Approach", Journal of Applied Psychology, December, 960-974
Gupta, V., Singh, S. (2013). "An Empirical Study of the Dimensionality of Organizational Justice and Its Relationship with Organizational Citizenship Behavior in the Indian Context", The International Journal of Human Resources Management, 24, 6, 1277-1299.
Herzberg, F. (1966). Work and The Nature of Man, Cleveland: World Publishing.
Hofstede, G. (1980). Culture's Consequences, Sage, Newbury Park.
Hu, X.; Kaplan, S. ve Dalal, S.R. (2010). "An Examination of Blue Versus White Collar Workers' Conceptualization of Job Satisfaction Facets", Journal of Vocational Behavior, 76, 2, 317-325.
Kahveci, G., Z. Demirtaş, (2013). "Okul Yöneticisi ve Öğretmenlerin Örgütsel Sessizlik Algıları", Eğitim ve Bilim, 38, 167, 50-64.
Khani, H.M., Nia, A.A.A. (2013). "The Relationship between Equity-Perception and Job Burnout Among Tehran Urban Rail Operators (Metro)", Life Science Journal, 874-881.
Lambert, E., Nancy L., Hogan and Marie L. Griffin (2007). "The Impact of Distributive and Procedural Justice on Correctional Staff Job Stress, Job Satisfaction, and Organizational Commitment," Journal Of Criminal Justice, 35 (6), 644-656.
Leventhal, G.S. (1980), "What Should Be Done With Equity Theory?' Social Exchange: Advances", In Theory And Research, Eds. K.J. Gregen, M.S. Greenberg And R.H. Willis, New York: Plenum Press, 27-55.
Locke, E.A. (1968). Towards a Theory of Task Motivation and Incentives. Organizational Behavior and Human Performance, 3, 157-189.
McClelland, D. C. (1961). The Achieving Society, Princeton, NJ: Van Nostrand.
Maslow, A. H. (1954). Motivation and Personality, New York: Harper & Row.
McIntyre, R.M., S. Bartle, D. Landis, M. Dansby (2002). "The Effects Of Equal Opportunity Commitment, and Perceived, Work Group Efficacy", Military Psychology, 14, 299-319. Attitudes On Job Satisfaction, Organizational
O'Connor, E.S. (1999). "Minding the Workers: the Meaning of Human and Human Relations" in Elton Mayo Organization", 6 (2), 223-246.
Özdemir, L., Uğur, S.S. (2013). "Çalışanların Örgütsel Sessizlik Algılamalarının Demografik Nitelikler Açısından Değerlendirilmesi: Kamu ve Özel Sektörde Bir Araştırma", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27, 1, 257-281.
Perrow, C. (1973). "Short & Glorious History of Organization Theory", Organizational Dynamics, 2/1, 2-14.
Pillai, R., Williams, E.S., Tan, J.J. (2001). "Are the Scales Tipped in Favor of Procedural or Distributive Justice? An Investigation of the U.S., India, Germany and Hong Kong,", International Journal of Conflict Management, 2, 312-332.
Poppleton S., R.B. Briner, T. Kiefe, (2008). "The Roles of Context and Everyday Experience in Understanding Work-Non-Work Relationships: A Qualitative Diary Study of White- and Blue-Collar Workers", Journal of Occupational and Organizational Psychology, 81, 3, 481-502.
Rozell, E.J.; Pettijohn, C.E. ve Parker, R. (2011). "White VS. Blue: Does the Collar Color Affect Job Attitudes and Behaviors?, Academy of Strategic Management Journal, 10,1, 65-79.
Sökmen, A., Bilsel, M.A., Erbil, C. (2013). "Örgütsel Adaletin Çalışan Motivasyonu ve Performansı Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma", Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15, 1, 41-60.
Sözen C., H.O, Yeloğlu, F. Ateş, (2009). "Eşitsizliğe Karşı Sessiz Kalma: Mavi Yakalı Çalışanların Motivasyonu Üzerine Görgül Bir Çalışma", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 395-408.
Şehitoğlu, Y., Zehir, C. (2010). "Türk Kamu Kuruluşlarında Çalışan Performansının, Çalışan Sessizliği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Bağlamında İncelenmesi", Amme İdaresi Dergisi, 43, 4, 87-110.
Thibaut, J., Walker, L. (1975). Procedural Justice: A Psychological Analysis, Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Vroom, V. (1964). Work and Motivation, New York: Wiley.