Çağdaş Maliyet Yöntemlerinin Konaklama İşletmelerinde Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma

Çağdaş maliyet yöntemleri küreselleşme ve teknolojik gelişmelerle birlikte, yoğun rekabet ortamında hızla değişen müşteri istek ve beklentileri karşısında ürün ve hizmet maliyetlerini daha doğru ve sağlıklı hesaplamak amacıyla geliştirilmiştir. Çalışmanın amacı, çağdaş maliyet yöntemlerinin sahip oldukları avantajların, söz konusu maliyet yöntemlerinin uygulanabilirliğine etkisini konaklama işletmeleri ölçeğinde araştırmaktır. Bu çerçevede araştırmanın evrenini, Bartın-Amasra ile KarabükSafranbolu il ve ilçelerinde faaliyet gösteren konaklama işletmeleri yöneticileri olmak üzere toplam 480 kişi oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında yüz yüze anket tekniği kullanılmış olup kabul edilebilir 396 anket araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırma verilerinin analizi sonucunda çağdaş maliyet yöntemlerinin sahip oldukları avantajların, çağdaş maliyet yöntemlerinin uygulanabilirliği üzerinde etkisinin olduğu tespit edilmiştir

A Research on the Applicability of Contemporary Cost Methods in Accommodation Enterprises

Contemporary cost methods has been developed to calculate product and service costs more accurately and healthily together with globalization, technological developments and rapidly changing customer demands and expectations in today's intense competition environment. The purpose of this study is to investigate the effect of contemporary cost methods advantages on applicability of these methods. The universe of the research consists of 480 people, beeing managers in accomadation enterpracises operating in provinces and districts of Bartın-Amasra and Karabuk-Safranbolu. Collecting research data were used face-to-face survey technique and acceptable 396 surveys were included in the survey. As a result of the analysis of the research data it was determined that there has been effects of contemporary cost methods advantages on applicability of these methods

___

Abbas, M., K., (2015). “Viability of Some Applied Cost Systems In Manufacturing Firms: Egypt's Case”, Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, Vol. 15, No. 1, 10-18.
Ağyar, E., (2006). Hastane İşletmelerinin Yönetimi Açısından Çağdaş Maliyetleme Yöntemlerinden Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Kalite Maliyetlemenin Değerlendirilmesi: Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Antalya.
Akın, O., (2013). “Geleneksel Maliyet Muhasebesi Sistemi İle Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sisteminin Karşılaştırılması: Mermer İşletmesi St (Este) Hattı Örneği”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Cilt. 5, Sayı: 8, 21-49.
Aksu, İ., Apak, İ., (2014). “Yeni Mamul Geliştirme Kararlarında Mamul Yaşam Seyri Maliyetleme Yaklaşımı ve Bir Örnek İşletme Uygulaması”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 13, Sayı: 48, 235- 253.
Aktaş, R., (2013). “Yeni Bir Maliyet ve Yönetim Muhasebesi Yöntemi Olarak Kaynak Tüketim Muhasebesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 55-76.
Altunay, A., M., (2007). Çağdaş Malıyetleme Sistemlerinden Faaliyet Tabanlı Malıyetleme Sistemi ve Bir Tekstil İşletmesinde Uygulanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Isparta.
Apak, S., Erol, M., Elagöz, İ., Atmaca, M., (2012). “The Use of Contemporary Developments in Cost Accounting in Strategic Cost Management”, Science Direct Social and Behavioral Sciences, No: 41, 528-534.
Atmaca, M., Terzi, S., (2007). “Stratejik Maliyet Yöntemi Açısından Tam Zamanında Üretim Felsefesi ile Kısıtlar Teorisinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt. XXII, Sayı: 1, 293-309.
Aytekin, G., F., Yörükoğlu, H., Akman, G., (2012). “Kısıtlar Teorisi Yaklaşımı ile Kurumsal Bilgi Teknolojileri Yönetimi Talep Sistemlerinin İyileştirilmesi”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt. 4, Sayı: 2, 39- 49.
Baharudin, N., Jusoh, R., (2014). “Target Cost Management (TCM): A Case Study Of An Automotive Company”, Science Direct Social And Behavioral Sciences, No: 172, 525-532.
Basık, O., F., Türker, İ., (2005). “Stratejik Maliyet Analizi ve Yönetimi”, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi, 53- 58.
Bekçi, İ., Özal, H., (2010). “Stratejik Maliyet Yönetiminin Sağlık Sektöründe Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Cilt. 2, Sayı: 3, 78- 97.
Berikol, Z., B., Güner, F., M., (2016). “Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Süreye Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yöntemleri”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, 461-473.
Bian, J., Sun, X., Wang, M., Zheng, H., Xing, H., (2014). “Probabilistic Analysis of Life Cycle Cost for Power Transformer”, Journal of Power and Energy Engineering, Vol. 2, 489-494.
Bon, T., A., Garai, A., (2011). “Just in Time Approach in Inventory Management”, http://Eprints.Uthm.Edu.My/1624/1/Talib_Bon_Fptpk_(Icber_2011).Pdf (Erişim: 07.06.2017).
Bozdemir, E., Orhan, S., M., (2011). “Maliyet Kontrol Aracı Olarak Hedef Maliyetleme Yönteminin Türk Otomotiv Sanayinde Uygulanabilirlik Düzeyinin İncelenmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt. 25, Sayı: 2, 163-179.
Brad, S., (2010). “A General Approach of Quality Cost Management Suitable for Effective Implementation in Software Systems”, Informatica Economică, Vol. 14, No: 4, 97-113.
Bufi, E., (2014). Designing An Activity-Based Costing System for A Specialty Retail Store, Unpublished Master‘s Thesis, Oulu Business School Department of Accounting, Finlandiya.
Büyükyılmaz, O., Gürkan, S., (2009). “Süreçlerde En Zayıf Halkanın Bulunması: Kısıtlar Teorisi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 5, Sayı: 9, 177-195.
Cardos, I., Pete, S., (2011). “Activity-based costing (ABC) and Activity based Management(ABM) Implementation- Is this the solution for organizations to gain profitability?”, Romanian Journal of Economics, Vol. 32 1(41), 151-168.
Ceran, Y., Özdemir, Ş., (2013). “Sağlık İşletmelerinde Paket İşlem Fiyat Uygulamasının Hedef Maliyetleme Yöntemi Ve Stratejik Pazarlama Muhasebesi Açısından Değerlendirilmesi ve Özel X Diyaliz Merkezinde Bir Uygulama”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 26, 450- 478.
Crocket, H., (1935). “Quality, but just enough”, Factory Management and Maintenance, Vol. 93, 245-6.
Cyplik, P., Hadas, L., Domański, R., (2009). “Implementatıon of The Theory of Constraınts in the Area of Stock Management Within the Supply Chain-A Case Study”, Electronic Scientific Journal of Logistics, Vol. 5, No: 6, 1-12.
Dale, B.G., Plunkett, J.J., (1995). Quality Costing, 2nd edition, Chapman and Hall, London.
Demir, M., İtik, M., Ü., (2015). “Bir Üretim İşletmesinde Kalite Maliyet Kategorileri Arasındaki İlişkinin Analizi”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt.6, Sayı: 12, 245- 262.
Dönmez, A., Başçil, G., (2017). “Kaynak Tüketim Muhasebesi: Bir Mobilya Üretim İşletmesinde Uygulama”, Mali Çözüm Dergisi, Ocak-Şubat 2017 Sayısı, 29-56.
Duman, H., Arsu, T., Apak, İ., (2014). “ Tam Zamanında Üretim Sistemi (TZÜ)/Maliyetleme: Türkiye Örneği (Literatür Taraması)”, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt. 1, Sayı: 3, 14-24.
Effiong, A., S., Beredugo, B., S., (2015). “Balanced Scorecard and Strategic Cost Management: Recipes for Productivity Rating of Nigerian Manufacturing Company”, Open Journal of Finance, Vol. 2, No: 1, 1-12.
El-Deeb, S., M., Tawfik, Y., Bassim, M., Elwy, E., (2011). “Activity Based Costing (Abc) As an Approach to Optımıze Purchasing Performance in Hospitality Industry”, International Journal of Social Sciences and Humanity Studies, Vol. 3, No: 2, 319- 329.
Erdoğan, Z., B., Haşit, G., Taşer, A., (2006). “Tam Zamanlı Üretim Sisteminin Kütahya İlinde Seramik Üretimi Yapan KOBİ’lerde Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 16, 191- 212.
Ergül, A., (2014). Hedef Maliyetleme Çerçevesinde Çağdaş Maliyet Yöntemlerinin Maliyet Etkinliği Boyutunda Entegrasyonu ve Konaklama İşletmelerinde Uygulanması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı, Antalya.
Eroğlu, A. (2005), Faktör Analizi., Ş. Kalaycı (Editör), SPSS Uygulamalı Çok değişkenli İstatistik Teknikleri, (15. Bölüm). 4. Baskı. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Faraji, F., Reiszadeh, A., (2013). “The Activity Based Costing and Target Costing as Modern Techniques In Determination of Product Cost”, International Research Journal of Applied and Basic Sciences, Vol. 6, No: 3, 368-372.
Feil, P., Yook K., Kim, W., (2004). “Japanese Target Costing: A Historical Perspective”, International Journal of Strategic Cost Management, Spring, 10- 19.
Fuller, S., K., (2005). “Guidance on Life-Cycle Cost Analysis Required by Executive Order 13123”, Federal Energy Management Program, Dept. of Energy. Washington.
Ghafeer, M., A., N., Rahman, A., A., A., A., Mazahrih, J., B., (2014). “The Impact of Target Cost Method to Strengthen the Competitiveness of Industrial Companies”, International Journal of Business and Social Science, Vol. 5, No: 2, 250-263.
Gliaubicas, D., Kanapickien, R., (2015). “Contingencies Impact on Strategic Cost Management Usage in Lithuanian Companies”, Science Direct Social and Behavioral Sciences, Vol. 213, 254-260.
Grunt, N., J., Moroz, E., (2013). “Theory Of Constraints as An Effective Tool for Supply Chain Management”, Advanced Logistic Systems, Vol. 7, No: 1, 71-78.
Gürsoy, A., Yöntem, O., Onursal, S., (2016). “Faaliyet Tabanlı Maliyet Sistemi İle Doğru Maliyetlendirme Araçları: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt. 17, Sayı: 1, 67-81.
Hamzaçebi, C., Kutay, F., (2001). “Kalite Maliyetlerine Genel Bir Bakış : Taguchi Kayıp Fonksiyonu”, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt. 7, Sayı: 2, 287-293.
Haşşaşoğlu, U., (2011). Stratejik Maliyet Yönetim Aracı: Hedef Maliyetleme, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Karaman.
Idowu, S., A., (2014). “Impact of Target Costing on Competitive Advantage in the Manufacturing Industry: A Study of Selected Manufacturing Firms in Nigeria”, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, Vol. 4, No: 3, 97-108.
Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 5. Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kaplan, S., R., Anderson, R., S., (2004). “Time- Driven Activity- Based Costing”, Harvard Business Review, 131-138.
Karcıoğlu, R., Binboğa, G., (2010). “Faaliyete Dayalı Maliyetleme ve Faaliyete Dayalı Yönetimin İşletme Stratejisinin Belirlenmesindeki Rolü”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt. 24, Sayı: 1, 1-13.
Kargın, S., (2013). “Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yönteminin Yükselişi ve Düşüşü”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 21-40.
Kaya, A., G., (2010). “Hedef Maliyetleme”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 20, Sayı: 1, 313-332.
Kayış, A. (2009). Güvenirlik Analizi. Ş. Kalaycı (Editör), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Koç, T., Demirhan, O., (2007). “Önleme Ve Değerlendirme Maliyetleri İle Uygunsuzluk Maliyeti Arasındaki İlişkinin Analizi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Sayı:11, 87-97.
Kootanaee, J., A., Babu, N., Talari, F., H., (2013). “Just-In-Time Manufacturing System: From Introduction to Implement”, International Journal of Economics, Business and Finance, Vol. 1, No: 2, 7-25.
Koşan, L., Geçgin, E., (2013), “Hedef Maliyetleme Sisteminin Menü Analizinde Kullanılması: Bir Yiyecek İçecek İşletmesinde Yapılan Uygulama ve Sonuçları”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt. 22, Sayı: 2, 391- 410.
Köroğlu, Ç., (2012). Stratejik Maliyet Yönetimi Kapsamında Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yönteminin Analizi Ve Bir Otel İşletmesinde Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Aydın.
Köse, T., Ağdeniz, Ş., (2015). “Kaynak Tüketim Muhasebesinde Kapasite Maliyet Yönetimi”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Sayı: 45, 51-74.
Kurtlu, E., A., (2016). “Kaynak Tüketim Muhasebesi: Silah Fabrikası Örneği”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt. 9, Sayı: 3, 1-14.
Miner, D., (1933). “What price quality?”, Product Engineering, 300-2.
Moisello, M., A., (2012). “ ABC: Evolution, Problems Of Implementation And Organizational Variables”, American Journal Of Industrial And Business Management, No: 2, 55-63.
Nakip, M. (2013) Pazarlama Araştırma Teknikleri, 3. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Okano, K., (2001). “Life Cycle Costing - An Approach To Life Cycle Cost Management: A Consideration From Historical Development”, Asia Pacifìc Management Review, Vol.6, No: 3, 317-341.
Okutmuş, E., Ergül, A., (2013). “Konaklama İşletmelerinin Yiyecek İçecek Faaliyetlerinde Tedarik Zinciri Maliyetlerinin Hedef Maliyetleme İle Birlikte Uygulanması”, Journal Of Yasar University, Cilt. 8, Sayı: 32, 5409-5432.
Okutmuş, E., Kurar, İ. ve Kahveci, A. (2014) Çağdaş Maliyet Yöntemlerinin Ortaya Çıkışına İlişkin Nitel Bir Araştırma, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (3), 51-77.
Okutmuş, E., Kurar, İ., Kahveci, A., (2014). “Çağdaş Maliyet Yöntemlerinin Ortaya Çıkışına İlişkin Nitel Bir Araştırma”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt. 14, Sayı:3, 51-77.
Otlu, F., Çukacı, C., Y., (2006). “Genel İmalat Maliyetlerinin Dağıtımında Faaliyet Esasına Dayalı Maliyetleme Sistemi ve Çevresel Maliyetlerin Değerlendirilmesi”, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt. 20, Sayı: 1, 393- 411.
Özdamar, K. (2001) Spss İle Biyoistatistik, 4. Basım, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Popesko, B., (2010). “Actıvıty-Based Costing Application Methodology for Manufacturing Industries”, Ekonomika a Management, No: 1, 103-114.
Sarvan, F., Arıcı, D., E., Özen, J., Özdemir, B., İçigen, T., E., (2003). “On Stratejik Yönetim Okulu: Biçimleşme Okulunun Bütünleştirici Çerçevesi”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı: 6, 73-122.
Savaş, O., (2003a). “Hedef Maliyet Yönetim Sisteminin Başarısını Etkileyen Faktörler Üzerine Türk Hazır Giyim Sektöründe Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 20, 183-201.
Savaş, O., (2003b). “Tam Zamanında Üretim Sisteminin Gerektirdiği Maliyet Muhasebesinin Temel Nitelikleri”, Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 20, 203-218.
Savic, B., Vasiljevic, Z., Dordevic, D., (2014). “ Strategic Cost Management as Instrument for Improving Competitiveness of Agri Business Complex”, Economics of Agriculture, No: 4, 1005-1022.
Schau, M., E., Traverso, M., Lehmann, A., Finkbeiner, M., (2011). “Life Cycle Costing in Sustainability Assessment-A Case Study of Remanufactured Alternators”, Sustainability, No: 3, 2268-2288.
Schiffauerova, A., Thomson, V., (2006). “A Review of Research on Cost of Quality Models and Best Practices”, International Journal of Quality and Reliability Management, Vol.23, No: 4, 1-13.
Sobotka, A., Czarnigowska, A., (2007). “Target Costıng in Publıc Constructıon Projects”, http://Leidykla.Vgtu.Lt/Conferences/MBM_2007/2pdf/Sobotka_Czarn.Pdf (Erişim: 09.07.2017).
Song, H., S., Lee, S., H., (2004). “Analysis and Utilization of Quality Cost in Construction Projects”, In: Proceedings of 21st International Symposium on Automatization and Robotics in Construction, Jeju, Korea.
Sower, E., V., Quarles, R., “Cost Of Quality Usage and Its Relationship to Quality System Maturity”, International Journal of Quality & Reliability Management, Vol. 24 No: 2, 121-140.
Sönmez, F., Gerekan, B., (2016). “ Çağdaş Maliyetleme Yöntemlerinden Biri Olan Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yöntemi: Hazır Beton Sektörü Üzerinde Uygulama”, Mali Çözüm Dergisi, 13- 26.
Şaban, M., İrak, G., G., (2009). “Çağdaş Maliyet Yönetimi Sistemlerinden Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 5, Sayı: 10, 97-108.
Şahin, Ş., (2012). Kısıtlar Teorisine Göre Sanayi İşletmelerinde Çalışanların Motivasyonu ve İşletme Başarısına Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Konya.
Şentarlı, İ., (2008). “Quality Cost Modeling Process for Production Systems”, Lund University Campus Helsingborg, 1-8i
Şentürk, F., (2015). “Bir Stratejik Maliyet Yönetim Yaklaşımı Olarak Hedef Maliyetleme ve Uygulanabilirliği”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt.15, Sayı:2, 99-134.
Topçu, K., M., (2013). “Güncel Maliyetleme Yaklaşımları: Kavramsal Bir İnceleme”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 34, 1-18.
Tse, C., S., M., Gong Z., M., (2009). “ Recognition of Idle Resources in Time-Driven Activity-Based Costing And Resource Consumption Accounting Models”, Journal of Applied Management Accounting Research, Vol. 7, No: 2, 41-54.
Unutkan, Ö., (2010). “Faaliyet Tabanlı Maliyet Sistemi Ve Bir Uygulama”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 97, 86-106.
Utku, D., B., Ersoy, A., (2008). “Kısıtlar Teorisi ve Süreç Katkı Muhasebesinin Geleneksel Ve Çağdaş Yönetim/Maliyet Muhasebesi Yöntemleri İle Karşılaştırılması”, Journal of Yasar University, Cilt. 3, Sayı: 11, 1627-1661.
Waisarayutt, C., Wongwiwat, T., (2015). “Potential Application of A Quality Cost Model for Fresh Produce Packhouses”, Science Direct Agriculture and Agricultural Science Procedia, No: 3, 26-31.
Wang, P., Du, F., Lei, D., Lin, W., T., (2010). “The Choice of Cost Drivers In ActivityBased Costing: Application at a Chinese Oil Well Cementing Company”, International Journal of Management, Vol. 27 No: 2, 367-381.
Woodward, G., D., (1997). “Life Cycle Costing-Theory, Information Acquisition and Application”, Internattonal Journal of Project Management, Vol. 15, No: 6, 335-344.
Yılmaz, R., Arı, M., (2011). “Urun Yasam Seyri Maliyet Analizi ve Ürün Yaşam Seyri Maliyetleme Yaklaşımları İçin Durum Değerlendirmesi ve Kavramsal Çözümleme İhtiyacı”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 75-88.