Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Sessizlik Üzerine Etkisi: Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma
Amaç – Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin beş faktör kişilik özellikleriyle, işyerinde sergiledikleri örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişkilerin ve etkilerin incelenmesidir. Yöntem – Araştırmanın bağımlı değişkenini örgütsel sessizlik, bağımsız değişkenini ise beş faktör kişilik özellikleri oluşturmaktadır. Bunun için örgütsel sessizlik ölçeği ve beş faktör kişilik özellikleri ölçeği ile birlikte demografik sorulardan oluşan bir anket formu hazırlanmıştır. Çankırı ilinde çeşitli branşlarda görev yapan toplam 401 öğretmen araştırmaya katılmıştır. Anketlerle elde edilen veriler SPSS paket programının 22. versiyonu kullanılarak kişilikle örgütsel sessizlik arasındaki ilişkilerin istatistiksel analizi yapılmıştır. Bulgular – Öğretmenlerin örgütsel sessizliğinin cinsiyetlerine göre anlamlı bir fark oluşturduğu, kadın öğretmenlerin okuldaki sorunlarla ilgili bilinçli olarak sessiz kalmayı tercih ettikleri bulunmuştur. Öğretmenlerin mesleki tecrübelerine göre örgütsel sessizlik davranışlarının anlamlı bir fark gösterdiği, tecrübeli öğretmenlerin daha az sessiz kaldıkları görülmektedir. Bağımlı değişken olan örgütsel sessizlikle, bağımsız değişkenler olan beş faktör kişilik özelliklerinin alt boyutları arasında negatif olarak düşük derecede bir ilişki bulunmuştur. Dışa dönüklük ve duygusal dengelilik değişkenlerinin örgütsel sessizlik üzerinde istatistiki olarak anlamlı bir etkisi olduğu bulunmuştur. Tartışma – Kadın öğretmenlerin ve mesleki tecrübesi az olan öğretmenlerin diğerlerine göre daha çok sessiz oldukları, bu gruptaki öğretmenlerin fikirlerini dile getirmeleri için yöneticilerin daha hassas davranması ve cesaretlendirmeleri gerekmektedir. Beş faktör kişilik özellikleriyle örgütsel sessizlik davranışları arasında ilişki olduğundan yöneticilerin öğretmenlerin görüşlerini almalarında ve yönetime katılmalarını sağlamalarında kişilik özelliklerine dikkat etmeleri ve çalışanların fikir, görüş ve düşüncelerini rahatça ifade edebilecekleri, açıkça konuşmalarını teşvik edecek ortamları oluşturmaları faydalı olacaktır.
The Effect of Five Factor Personality Traits on Organizational Silence: A Research on Teachers
Purpose – The purpose of this research is to examine the relationships and effects between teachers' five factor personality traits and organizational silence behaviors displayed in the workplace. Design/methodology/approach – The dependent variable of the research is organizational silence and the independent variable is the five-factor personality traits. For this, organizational silence scale and a questionnaire form consisting of five-factor personality traits scale and demographic questions were prepared. Total 401 teachers working in various branches in Çankırı, participated in the research. The data obtained through the questionnaires were statistically analyzed the relationships between personality and organizational silence using the 22nd version of the SPSS package program. Findings – It was found that the organizational silence of the teachers made a significant difference according to their gender and female teachers preferred to remain quiet consciously about the problems at school. According to teachers professional experience, it is seen that organizational silence behaviors show a significant difference and experienced teachers remain less silent. A negative low correlation was found between organizational silence which is the dependent variable and the sub-dimensions of five factor personality traits which are independent variables. Extraversion and emotional stability variables were found to have a statistically effect on organizational silence significantly. Discussion – Teachers who have little professional experience and female teachers are more quiet than others, so in order for the teachers in this group to express their opinions, administrators should be more sensitive and encouraging. Due to the relationship between five factors personality traits and organizational silence behaviors, managers need to pay attention to personality traits while getting teachers' opinions and participating in management, so it would be beneficial for the employees to provide an environment where they can easily express their opinions and thoughts.
___
- Alparslan, A.M. ve Kayalar, M. (2012). Örgütsel sessizlik: Sessizlik davranışları ve örgütsel ve bireysel etkileri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (6), 136-147.
- Ardıç K. ve Gündoğmuş E. (2016). Bireylerin kişilik özelliklerinin işveren çekiciliği algısına etkisi, Journal at Behavior at Work, 1 (1), 1-14.
- Atak, H. (2013). On-Maddeli kişilik ölçeğinin Türk Kültürü’ne uyarlanması, Nöropsikiyatri Arşivi Dergisi, 50, 312-319.
- Ayduğ, D., Himmetoğlu, B. ve Turhan E. (2017). Öğretmenlerin örgütsel sessizliğe ilişkin görüşlerinin nitel bir araştırma ile incelenmesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (3), 1120-1143.
- Basım, H. N., Çetin F. ve Tabak A. (2009). Beş faktör kişilik özelliklerinin kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarıyla ilişkisi, Türk Psikoloji Dergisi, 24 (63), 20-34.
- Costa, P. T., McCrae, R. R., and Dye, D. A. (1991). Facet scales for agreeableness and conscientiousness: A revision of the neo personality ınventory, Personality and Individual Differences, 12 (9), 887-898.
- Çakıcı, A. (2007). Örgütlerde sessizlik: Sessizliğin teorik temelleri ve dinamikleri, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1), 145-162.
- Çakıcı, A. (2008). Örgütlerde sessiz kalınan konular sessizliğin nedenleri ve algılanan sonuçları üzerine bir araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1), 117-134.
- Çakıcı, A. (2010). Örgütlerde İşgören Sessizliği: Neden Sessiz Kalmayı Tercih Ediyoruz?, Ankara, Detay Yayınevi.
- Çavuşoğlu, S. ve Köse, S. (2016) Örgüt kültürünün örgütsel sessizlik davranışına etkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 115-146. http://dx.doi.org/10.16953/deusbed.46003
- Durak, İ. (2014). Örgütsel sessizliğin demografik ve kurumsal faktörlerle ilişkisi: Öğretim elemanları üzerine bir araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28 (2), 89-108.
- Eren, E. (2008). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi (11.Baskı), İstanbul, Beta Yayınevi.
- Erenler, E. (2010). Çalışanlarda sessizlik davranışının bazı kişisel ve örgütsel özelliklerle ilişkisi: Turizm sektöründe bir alan araştırması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Gosling, S. D., Rentflow, P. J. and Swann W. B. (2003). A very brief measure of the big-five personality domains, Journal of Research in Personality, 37, 504-528.
- Horzum, M. B., Ayas, T. ve Padır, M. A. (2017). Beş faktör kişilik ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması, Sakarya University Journal of Education, 7 (2), 398-408.
- Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS Uygulamalı Nicel Nitel Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği. Ankara, Nobel Yayınevi.
- Morrison, E. W. and Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world, The Academy of Management Review, 25 (4), 706-725.
- Ötken A. B. ve Cenkci T. (2013). Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma, Öneri, 10 (39), 41-51.
- Parlak Ö. ve Koçoğlu Sazkaya M. (2018). Beş faktör kişilik özelliklerinin iş yaşamında yalnızlık üzerine etkisi, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 149-165.
- Pinder, C. C. and Harlos, K. P. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responses to perceived ınjustice, Research in Personnel and Human Resources Management, 20, 331-369.
- Şimşek, E. ve Aktaş, H. (2014). Örgütsel sessizlik ile kişilik ve yaşam doyumu etkileşimi: Kamu sektöründe bir araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 121-136.
- Tatlılıoğlu, K. (2013). Beş faktör kişilik kuramı bağlamında kişilik kavramına genel bir bakış, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (6), 127-146.
- Tayfun A. ve Çatır, O. (2013). Örgütsel sessizlik ve çalışanların performansları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5 (3), 114-134.
- Tokmak, M. (2018). Kişilik özelliklerinin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma: banka çalışanları örneği, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (3), 2219-2233.
- Tozkoparan, G. (2013). Beş faktör kişilik özelliklerinin çatışma yönetim tarzlarına etkisi: Yöneticiler üzerinde bir araştırma, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (2), 189-231.
- Tutar, H. (2016). Sosyal Psikoloji, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
- Türk Dil Kurumu (2020). Güncel Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr (Erişim tarihi:18 Nisan 2020).
- Van Dyne, L., Ang S. and Botero I. C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs, Journal of Management Studies, 40 (6), 1359-1392.