Aşırı Turizm Sorununa Çözüm Olarak Pazarlamama Stratejileri Kullanılabilir Mi? Pamukkale Örneği

Amaç – Bu çalışma, destinasyon boyutunda aşırı turizm sorununa çözüm olarak pazarlamama stratejilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Destinasyonların taşıma kapasitelerinin aşımı sonucunda meydana gelen tahribatların önüne geçebilmek ve destinasyonların sürdürülebilirliğini sağlayabilmek için pazarlamama stratejileri kullanılabilmektedir. Pamukkale travertenleri yeri doldurulamayacak eşsiz bir doğa harikasıdır. Her yıl binlerce ziyaretçinin kullanımı sonucunda fiziksel yapısında zaman içinde meydana gelen olumsuz değişimlerle karşı karşıya kalmış ve eski haline dönüştürülebilmesi için çok fazla uğraşılması gerekmiştir. Bu nedenle araştırmada örnek olarak alınmıştır. Yöntem – Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan örnek olay ve doküman analizi tekniği kullanılmıştır. 1991 yılında düzenlenen “ Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesinin Koruma Amaçlı İmar Planı”, “Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planı 2020- 2024” ve Pamukkale’ye gelen ziyaretçi sayısı (2014-2019) göz önüne alınarak değerlendirmeler yapılmış ve uygulanan pazarlamama stratejileri değerlendirilerek önerilerde bulunulmuştur. Bulgular – Pazarlamama stratejilerinden; travertenlere gelen ziyaretçi sayısındaki artış nedeniyle giriş ücretlerinde artış-fiyatlama stratejisi, turnike sistemi ile sınırlı sayıda ziyaretçi kabul edilmesi -sınırlı kullanım ve belirli saatlerde ziyarete açılması -zamansal kısıtlama stratejilerinin kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Tartışma – Pamukkale travertenlerinin aşırı turizme maruz kalmasının en önemli nedeni, destinasyona belirli bir dönemde ziyaretçi yoğunluğunun olması ve destinasyonun bilinçsiz kullanımdır. Diğer bir ifadeyle ziyaretçi yönetim sisteminin uygulanamamasıdır. Destinasyonun kullanımıyla ilgili gerekli uyarıların ziyaretçilere aktarılmamasıdır. Destinasyonu ziyarete gelen ziyaretçiler alanı nasıl kullanmaları gerektiği hakkında bilgi sahibi olmamaları, araç park yeri konusunda yaşanılan sorunlar ve kanalizasyon sorunu gibi birçok sorun yaşamaktadırlar. Belirtilen sorunların ortaya çıkmasındaki temel neden, planlama ve yönetim konusunda eksiklikler olduğu anlaşılmaktadır. Bu bağlamda destinasyonlara sürdürülebilir planlama ve yönetim sisteminin oluşturulması ve uyulanması önerilmetedir. Sürdürülebilir destinasyon planlama ve yönetim sisteminin oluşturulmasında pazarlamama çeşitlerinin uygulnaması önerilmektedir. Bunlardan ilk olarak genel pazarlamama, karşı pazarlama ve seçici pazarlamama çeşitlerinin destinasyon üzerindeki aşırı talebin engellenmesine yöneliktir.

Using De-Marketing Strategies to Cope With Overtourism Problem Case Study of Pamukkale

Purpose – This paper aims to, reveal the demarketing strategies as a solution to the extreme tourism problem in terms of destination. Demarketing approach is used in order to prevent destruction and corruption because of over using facilities of a destination and reaching its carrying ccapacities. Travertine of Pamukkale is a unique destination which welcomes thousands of visitors each year that pushes the limits of carrying capacities. This alarming situation needs preventve and corrective steps to be taken with serious efforts. This is the reason to chose Pamukkale as the sample of this research. Design/methodology/approach – This paper is built with qualitative methods including case study and document analysis techniques. Datas gathered from “Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesinin Koruma Amaçlı İmar Planı (Regional Special Environmental Protective Plan of Pamukkale in 1991)”, “Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planı (Special Environemntal Protect Region Management Plan of Pamukkale 2020-2024)” and visitor numbers of Pamukkale distrinct in 2014-2019. Findings – Due to increasing in number of visitors, increasing-price strategy is used in the destination. In addition to that, pay gate system for entrance with limited number, and restrictions about time such as acccepting visitors only for specific time of days are other applications of demarketing which is used in Pamukkale destination. Discussion – The most important reason why Pamukkale travertines are exposed to excessive tourism is the density of visitors to the destination during in a certain period and the unconscious use of the destination. In other words, the visitor management system cannot be implemented. The necessary warnings about the use of the destination are not transmitted to visitors. Visitors who come to the destination have many problems, such as not knowing how to use the space, problems with car parking, and a sewer problem. It is understood that the main reason for the emergence of the mentioned problems are deficiencies in planning and management. In this context, it is proposed to create and implement a sustainable planning and management system for destinations. In creating a sustainable destination planning and management system, it is recommended to apply marketing types. First of these, general marketing, counter-marketing and selective marketing varieties are aimed at preventing excessive demand on the destination.

PDF

___

Akova, O. (2006). Yerel Halkın Turizmin Etkilerini Algılamalarına ve Tutumlarına Yönelik Bir Araştırma. Sakarya Üniversitesi SBE Akademik İncelemeler Dergisi, 1, 77-109.
Altınay, A. ve Sert, S. (2012). “Pazarlasak Da Mı Satsak Pazarlamasak Da Mı Satsak?” Pazarlamada Yeni Bir Boyut: De - Marketing (Pazarlamama) Kavramı, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4 (1), 67-73.
Armstrong, K. ve Kern, L. (2011). Demarketing manages visitor demand in the Blue Mountains National Park, Journal of Ecotourism, 10 (1), 21-37.
Aylan, K.B. ve Aylan, S. (2020). Aşırı Turizm Kavramının Farklı Boyutlarıyla İncelenmesi: Instagram’da Paylaşılan Fotoğraf ve Yorumların İçerik Analizi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8 (1), 584- 607.
Bahar O. & Kozak M. (2012). Turizm ve Rekabet . Detay Yayıncılık, Ankara.
Batra, A. (2006). Tourism Marketing For Sustainable Development. Abac Journal, 26(1), 59 - 65.
Batur, T. (1971). Pamukkale Milli Parkı Uzun Devreli İnkişaf Planı, Ankara: O. G. Milli Parklar İdaresi.
Beeton, S. (2003). “Swimming Against The Tide- Integrting Marketing With Environmental Management via Demarketing”. Journal of Hospitality and Tourism Managment, 10(2), 95-107.
Beeton, S. ve Benfield, R. (2002). Demand control: The Case For Demarketing As A Visitor And Environmental Management Tool, Journal Of Sustainable Tourism, 10 (6), 497-513.
Beeton, S. ve Pinge, L. (2010). Casting the Holiday Dice: Demarketing Gambling to Encourage Local Tourism, Current Issues in Tourism, 6(4), 309-322.
Beyhan, G.Ş. (2005). Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesinin 1969-1991 Ve 2002 Yıllarında Düzenlenen Koruma Amaçlı İmar Planının İrdelenmesi Ve Bölgesel Sürdürülebilirliği Bağlamında Yasal, Sosyal Kültürel Açılardan Bir Değerlendirme, Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu, 221-224.
Bodgan, R. C. ve Biklen, S. K. (2006). Qualitative Research for Education (5th ed.), Boston, MA: Allyn and Bacon.
Boissevain, J. (1996). Coping with tourists: European reactions to mass tourism (Vol. 1). Providence, Oxford: Berghahn Books.
Can, E. (2013). “Turizm Destinasyonlarında Sürdürülebilir Turizmin Sürdürülebilir Rekabet Açısından Değerlendirilmesi”, İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 23-40.
Clements, M.A. (1989). “Selecting Tourist Trafic by Demarketing”. Tourism Management 10(2): 89-94.
Cullwick, D. (1975). “Positioning Demarketing Strategy”, Journal of marketing, Vol: 39. 51-57.
Çetinsöz, B. C. ve Karakeçili, G., (2018). Turistik Destinasyonlarda Tüketici Temelli Marka Değerinin Ölçülmesi: Anamur Üzerine Bir Araştırma, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17 (1), 147-159.
Çiçek, R. ve Ilgaz, A. (2015). Destinasyonların Pazarlanmasında İmaj ve Markanın Rolü: Nevşehir Örneği, Akademik Bakış Dergisi, 48, 171-183.
Denizli İl Kültür Turizm Müdürlüğü (2020). https://denizli.ktb.gov.tr/Eklenti/68133,denizliturimpotansiyeliguncelpdf.pdf?0&_tag1=2CEAA3BF455 DFA6698E7CE2EBEA8A5859F3E622E, (Erişim Tarihi, 16.04.2020).
Denizli İl Kültür Turizm Müdürlüğü, (2019). http://www.pamukkale.gov.tr/, (Erişim Tarihi, 04.01.2020).
Denizli Valiliği, (2020). http://www.denizli.gov.tr/, (Erişim Tarihi, 05.01.2020).
Duyar, M. ve Bayram, M. (2019). Overtourism and tourismphobia: Evolution of host and tourism relationship. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 40, 347-362.
Ekonomik Yönüyle Denizli (2019). https://www.dto.org.tr/wp-content/uploads/Ekonomik-Rapor-2019.pdf, (Erişim Tarihi, 07.05.2020).
Ersoy, F.N., (2002). Pamukkale Arkeolojik ve Doğal Sit Alanında Toplum Katılımlı Yönetim Projesi, T.C Turizm Bakanlığı 2. Turizm Şurası Bildirileri, Ankara, 164.
Gillham, B. (2000). Case Study Research Methods (Real World Research Series), London: Continuum.
Groff, C. (1998). Demarketing in Park And Recreation Management, Managing Leisure, 3 (3), 128-135.
Güler, A., Halıcıoğlu, B.M. ve Taşğın, S. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Hamari, J., Sjöklint, M. & Ukkonen, A. (2015). The Sharing Economy: Why People Participate in Collaborative Consumption?. Journal of the Association for Information Science and Technology, 67(9), 2047–2059.
https://gezzio.com/amsterdam-asiri-turizm-turist-kisitlama/, (Erişim Tarihi, 08.05.2020).
https://tr.euronews.com/2018/04/28/kanallar-kenti-venedik-turist-ak-n-na-kars-onlemler-ald-, (Erişim Tarihi, 08.05.2020).
https://www.birgun.net/haber/2018-de-en-cok-ziyaret-edilen-muze-ve-oren-yerleri-aciklandi-244587, (Erişim Tarihi, 08.05.2020). https://www.outdoorhaber.com/haberler/pamukkale-giris-ucreti, (Erişim Tarihi, 18.04.2020).
ICOMOS (2006), World Heritage List, http:/whc.unesco.org, (Erişim Tarihi, 16.05.2020).
Kharas, H. (2017). The Unprecedented Expansion Of The Global Middle Class: An Update. (Working Paper, 100). https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2017/02/global_20170228_global-middle-class.pdf (Erişim Tarihi, 20.01.2020).
Korkmaz, M., Şimşek, C. ve Öztekin, İ. (1991). Denizli’de Turizm, Grafikevi Ltd. Şti: Denizli.
Kotler, P. and Levy, S. J. (1971). Demarketing, yes, demarketing. Harvard Business Review, 74-80.
Kozak, M. (2018). Bilimsel Araştırma Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
Köroğlu, Ö. ve Karaman, S. (2014). Doğaya Dayalı Turizm Faaliyetlerinin Gelişiminde Toplum Temelli Doğal Kaynak Yönetiminin Önemi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (26), 95-106.
Kültür Bakanlığı ve Dünya Bankası (2001) “Turkey Community Development and Heritage Project Pamukkale Site Management Plan Draft Report”, İstanbul.
McCool, S. F. ve Lime, D. W. (2001). “Tourism Carrying Capacity: Tempting Fantasy or Useful Reality?”, Journal of Sustainable Tourism, 9 (5), 372-388.
Medway, D., Warnaby, G. ve Dharni, S. (2011). Demarketing Places: Rationales and Strategies, Journal of Marketing Management, 27 (1-2), 124- 142.
Milano, C., Novelli, M. ve Cheer, J. M. (2018). Overtourism a growing global problem, https://theconversation.com/overtourism-a-growing-global-problem-100029, (Erişim Tarihi, 08.05.2020).
Müze ve Örenyeri 2019 Yılı Toplam İstatistikleri, http://www.dosimm.gov.tr/assets/documents/2019- ZIYARETCI-WEB-SITESI.pdf, (Erişim Tarihi, 15.05.2020).
Neuts, B., ve Nijkamp, P. (2012). Tourist crowding perception and acceptability in cities: An applied modelling study on Bruges. Annals of Tourism Research, 39(4), 2133–2153.
Önez, Z. (2008). Özel Çevre Koruma Bölgeleri Yönetim Sorunları Kapsamında: Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi, Akdemik İncelemeler, 3 (1), 55- 73.
Pamukkale ÖÇKB Biyolojik Çeşitliliğin Tespiti Projesi (2010). https://webdosya.csb.gov.tr/db/destek/icerikler/pamukkale_ockb_b-yoloj-k_ces-tl-l-k_2008_2010- 20191127153426.pdf, (Erişim Tarihi, 07.05.2020).
Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi ve Yönetim Planı 2020-2024, https://webdosya.csb.gov.tr/db/tabiat/icerikler/pamukkale_yp_2020_2-20200327084440.pdf, (Erişim Tarihi, 07.05.2020).
Phi, T., G. (2019). Framing overtourism: a critical news media analysis, Current Issues in Tourism, 1-6.
Phillip, K.ve Sidney, L. (1971). “Demarketing, Yes, Demarketing”. Harvard Business Review 49(6): 74-80.
Polat, S. (2011). Türkiye’de Traverten Oluşumu, Yayılış Alanı ve Korunması, Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 389-428.
Seraphin, H., Sheeran, P. ve Pilato, M. (2018). “Over-tourism and the fall of Venice as a destination”, Journal of Destination Marketing & Management, 9, 374-376.
Somerville, H. (2019). Airbnb Buys HotelTonight In Deeper Expansion Into Hotel-Booking Business. Reuters, https://www.reuters.com/article/us-airbnb-m-a-hoteltonight/airbnb-buys-hoteltonight-in-deeper-expansion-intohotel-booking-business-idUSKCN1QO2B4/, (Erişim Tarihi, 25.05.2020).
Soule, A.A.C ve Reich, J.B. (2015). Less is more: is a green demarketing strategy sustainable? Journal of Marketing Management, 31: (13-14), 1403-1427.
Suh, M., Ahn, J. and Rho, T. (2009). Does Demarketing Increase Intention to Retain and Improve
Thal, J. ve Zhang, J. (2010). “Strategic Demarketing”, Informs Society for Marketing Science (ISMS).
The Relationship? Focus on Customers’ Characteristics. İnternational Journal Of Arts And Sciences, 3(2), 1-22.
Thurnell-Read, T. (2017). “What”S on Your Bucket List?’: Tourism, İdentity And İmperative Experiential Discourse. Annals of Tourism Research, 67, 58–66.
Ting, D., O’Neill S. Airbnb’s Potential Investment In Oyo, Explained. Skift. 25.03.2019 tarihinde https://skift.com/2019/03/22/airbnbs-potential-investment-in-oyo-explained/, (Erişim Tarihi, 10.01.2020).
Türkay, O. (2014). Destinasyon Yönetimi, Yönetimbilim Bakış Açısıyla İşlevler Yaklaşımlar ve Araçlar, Detay Yayıncılık, Ankara.
Türkmendağ, Z., Yılmaz, Y. ve Altuntaş, V. (2015). Pazarlamama. B. Kılıç ve Z.Öter içinde, Turizm Pazarlamasında Güncel Yaklaşımlar, (s. 107-130). İstanbul: Beta Yayıncılık.
Tüzemen, M, K. (2017). “Madde Bağımlılığıyla İlgili Kamu Spotları: Bonzai Üzerine Demarketing (Pazarlamama) Uygulaması”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi),Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme A.B.D., Recep Tayip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
Walmsley, A. (2017). “Overtourism And Underemployment: A Modern Labour Market Dilemma”, Responsible Tourism in Destinations 13 – Tackling Overtourism – Local Responses, 29-30 September 2017 – Hannesarholt, Reykjavik, Iceland, 1-15.
World Heritage Center (WHC) (1988). WHC Nomination Documentation, UNESCO Region Asia and The Pacific-Hierapolis-Pamukkale.
Yemenoğlu, E. (2018). Denizli İlinin Kırsal Turizm Potansiyeli Ve Geliştirilmesi: Buldan Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
Yumuk, Y. ve Altıntaş, V. (2019). Bodrum’da Yaşayan Yerel Halkın Kentsel Yaşam Kalitesi Algılarının Aşırı Turizm (Over tourism) Kapsamında Değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 90-102.
Yüncü, D. (2015). Destinasyon yönetimi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.