ŞERİYYE SİCİLLERİNDE TAMİR BELGELERİ (HAMZA BEY EVKÂFI ÖRNEĞİ)

Tarih araştırmalarında güvenilir kaynak, ortaya konulacak gerçeklik açısından son derece önemlidir. Güvenilir kaynağın adeta madeni durumundaki Şer’iyye Sicilleri, Osmanlı tarihinin aydınlatılmasında, sosyal, kültürel, ekonomik hayat, diplomatik ilişkiler, etnik gruplar ve farklı din mensupları arasındaki sosyal hayatın akış biçimi gibi daha pek çok konuda, çeşitli sorunlarla birlikte kayıtlara geçen bilgiler içermektedir. Sicillerde tamir, keşf gibi ibarelerle yer alan kayıtlar, Osmanlı arşivinin ortaya çıkarılmayı bekleyen zengin içerikli belgelerindendir. Tamir belgeleri, dönemin tamir anlayışı ve prosedürünü yansıtmaları, Osmanlı yaşam tarzı ve kültürünü okumaya imkân sağlamaları, sanat ve mimari alanındaki çalışma ve restorasyonlara ışık tutmaları açısından son derece önem taşımaktadırTarihî mirasımız, doğal afetlerle yahut insan eliyle zaman zaman zarar görmüş ve işlevini yerine getiremez hale gelmiştir. Bu gibi durumlarda devreye giren onarım faaliyetleri, vakıf mekanizmasının da katkılarıyla devlet kontrolünde, tarihî ve dinî yapıları korumaya alan bir sistemin ürünüdür. Tamir belgelerini inceleyerek, yapıların harap olma nedenleri, bu nedenlerin belgelere aktarım dili, harap olan bir yapının tespiti, onarım talebi ve keşif heyeti tarafından hazırlanan keşif raporları gibi ayrıntılarıyla, tamirat çalışmalarının aşamaları, Hamza Bey Evkâfı örneğinde aydınlatılmaya çalışılacaktır.

Repair Documents in Court Records (The Example of Hamza Bey Pious Foundations)

A reliable source of historical research is of utmost importance in terms of the reality to be revealed.The Court Records are mere deposit of reliable sources in the illumination of the Ottoman history,social, cultural, economic life, diplomatic relations, ethnic groups and members of different religions,the flow of social life, the information that goes into the records along with various problems comprising. The records in the Court Records with the phrases "repair, discovery", are documents with rich content which are waiting to be revealed. Repair documents are important in the aspects such that they reflect the repair process, provide opportunities to study the Ottoman lifestyle and culture.It is also extremely important in terms of shedding light on the works and restorations in the architectural field.Our historical inheritance has time to time been damaged by natural disasters or by humans and become dysfunctional. Repair activities like that are the product of such a system that takes care of historic and religious buildings with the help of foundation mechanism. Becomes engaged in situations like this are carried out by the foundation mechanism. By examining the repairment documents, the reasons for the destruction of the structures, the language used in the documentation process, detection process of a building that has been damaged, repair reports and exploration reports prepared by the exploration commitee, the steps of the repair work is going to be further studied in the light of Hamza Bey Pious Foundations example.

___

  • ABDÜLKADİR Mülazım, Bursa Tarihi Klavuzu, Bursa İl Özel İdaresi, İstanbul, 2008.
  • BAYKAL Kazım, Tarihte Bursa Yangınları, Bursa 1948.
  • HIZLI Mefail, “Osmanlı Vakıf Eserlerinin İnşa Tamir ve Restorasyonları”, U.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.V, sy.V, Bursa, 1993.
  • İNALCIK Halil, “Bursa”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Vakıf Yayınları İşletmesi, İstanbul, 1992, s.447.
  • KEPECİOĞLU Kamil, Bursa Kütüğü, Bursa Büyükşehir Belediyesi, Ebru Matbaacılık, İstanbul, 2009.
  • MADRAN Emre, “XVI. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Restorasyon Etkinlikleri”, Uluslararası Mimar Sinan Sempozyumu Bildirileri, Ankara, 1996.
  • ÖZBİLGEN Erol, Osmanlı Hukukunun Yapısı, Güryay Matbaacılık, İstanbul, 1995.
  • YILMAZ İbrahim-DİKMEN Ümit, “Osmanlı Döneminde Yapıların Onarım ve Restorasyonunda Tasarım ve Onay Süreci”, 23. Uluslararası Yapı & Yaşam Kongresi Bildiriler, Bursa, 2011.
  • ZE’EVİ, Dror, Osmanlı Şeri Mahkemesi Kayıtlarının Ortadoğu Sosyal Tarihi Açısından Kullanımı: Yeniden Değerlendirme, Vakıflar Dergisi, Ankara 2010.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi
  • Sadaret Mektubî Kalemi Nezaret ve Deva‘ir Evrakı A.MKT.NZD, 144/56, 147/32, 154/4.
  • Meclis-i Vala Evrakı MVL, 351/13.
  • Bursa Şeriyye Sicilleri
  • B 117/351 104b, 12ab.
  • B 207/431 12a.
  • B 297/526 10a, 11b, 17b, 10b.
  • B 31/225, 12a.
  • B 334/581 16b.
  • B 351/663 19a
  • B 86 /288 55b, 35a, 55b.
  • C 10/310 120a.