Ufuk MEVLEVIOGLU, M.a. Neşet KADIRGAN, Gökçen ALEV ÇİFTÇİOĞLU

Kimya Endüstrilerinde Patlama ve Yangınların Önlenmesi ve İlgili Vaka Çalışmaları

Bu çalışmada, iş yerlerinde karşılaşılabilen patlama ve yangın risklerini değerlendirmek ve bu risklere karşı alınabilecek önlemleri belirlemek için Türkiye’nin ulusal mevzuatı ve TSE standartlarında belirtilen yöntemler incelenmekte ve hayali bir kimya tesisine uygulanmaktadır. Hayali tesisteki solvent tankı ve solvent pompası için yapılan değerlendirmede, tank içerisinin “Bölge 0” patlayıcı ortam olarak sınıflandırılabileceği, pompa etrafında ise çeşitli mühendislik yaklaşımlarıyla farklı patlayıcı ortam değerlendirmeleri yapılabileceği sonuçlarına varılmıştır. Ayrıca hayali tesisteki polimer toz besleme hunisi için yapılan değerlendirmede, huni içerisinin “Bölge 20” patlayıcı ortam olarak sınıflandırılabileceği, huni etrafında oluşabilecek patlayıcı ortamın tehlike mesafesinin ise, ilgili standartta verilen nitel yöntemlere dayanarak tahmini olarak yapılabileceği gösterilmiştir. Sınıflandırılmış olan bu tehlikeli bölgelerin dahilinde kullanılabilecek cihazların kategorileri ve diğer özellikleri belirlenmiş, bu bölgelerde patlama ve yangınlara karşı alınabilecek önlemlere çeşitli örnekler verilmiştir. Sonuç olarak kimya endüstrisinde sıkça rastlanabilecek tanklar, pompalar, solventler vb. etkenlerle ilgili deneysel veriler üretilmesine ve yanıcı tozlarla ilgili standart testleri yapabilecek akredite laboratuvarlara ihtiyaç duyulduğu vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

tehlikeli bölge sınıflandırma, yangın ve patlamadan korunma

PDF

___

[1] Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik (30.04.2013)
[2] TS EN 1127-1 Patlayıcı ortamlar - Patlamayı önleme ve korunma - Bölüm 1: Temel kavramlar ve metodoloji (2012)
[3] TS EN 60079-20-1 Elektrikli Cihazlar - Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan - Bölüm 20-1: Gaz ve Buhar Sınıflandırması İçin Malzeme Karakteristikleri - Deney Metotları ve Veriler (2012)
[4] TS EN 60079-10-2 Explosive atmospheres - Part 10-2: Classification of areas - Explosive dust atmospheres (2015)
[5] TS EN 13463-1 Potansiyel patlayıcı ortamlar için elektrikli olmayan donanımlar - Bölüm 1: Temel yöntem ve kurallar (2010)
[6] NFPA 77 - Recommended Practice on Static Electricity (2014)
[7] Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İle İlgili Yönetmelik (2014/34/AB) (30.06.2016)
[8] TS EN 60079-0 Patlayıcı ortamlar - Bölüm 0: Donanım - Genel kurallar (2013)
[9] TS EN 60079-14 Elektrikli cihazlar - Patlayıcı ortamlarda kullanılan - bölüm 14: Elektriksel tesislerin tasarımı, seçimi ve monte edilmesi (2014)
[10] Jérôme TAVEAU. Application of dust explosion protection systems. Procedia Engineering 84 ( 2014 ) 297 – 305
[11] Maria Mitua, Elisabeth Brandes, Werner Hirsch. Mitigation effects on the explosion safety characteristic data of ethanol/air mixtures in closed vessel. Process Safety and Environmental Protection 117 (2018) 190–199
[12] TS EN 60079-10-1 Patlayıcı ortamlar- Bölüm 10-1: Alanların sınıflandırılması - Patlayıcı gaz ortamları (2015)
[13] http://staubex.ifa.dguv.de/explokomp.aspx?nr=461&lang=e (18.08.2018)