Türkiye’de Bilim Kurgu Sineması İle İlgili Yapılan Tezlerin Bibliyometrik Analizi

Türkiye’de iletişim bilimleri alanında son otuz yıldır birçok tez tamamlanmıştır. İletişim bilimleri alanı, iletişim ve teknolojideki gelişmelere paralel bir biçimde yoğun bir akademik üretime sahne olmuştur. Bitirilen tezlerdeki artış, tezlerin incelenmesine yönelik araştırmaların da artmasına sebep olmuştur. Lisansüstü tezler üzerine yapılan incelemeler, bir alandaki belli bir konunun durumunu, gelişimini ve yönelimlerini ortaya koymak açısından son derece önemlidir. Lisansüstü araştırma tezlerinin incelenmesi, öğrenciler kadar akademik kurumlar için de hayati önem taşımaktadır. Bu yüzden bu çalışmanın lisansüstü tezler kapsamında bilim kurgu sineması ile ilgili araştırmaların durumunu, gelişimi ve yönelimlerini ortaya çıkarmak açısından önemli olduğu söylenebilir. Bu araştırmanın amacı, Türkiye’deki bilim kurgu sineması ile ilgili literatürü lisansüstü tezler üzerinden incelemektir. Çalışma sürecinde bilim kurgu sineması ile ilgili erişime açık lisansüstü tezler, Ulusal Tez Merkezi üzerinden incelenmiş ve sonrasında bu tezler bibliyometrik analize tabi tutulmuştur. Bu bağlamda bu araştırma, Türkiye’ deki bilim kurgu sineması literatürünün lisansüstü tezler kapsamında belirlenmesini ve araştırma örneklemi içindeki dokümanların incelenmesiyle elde edilen verilerin bibliyometrik olarak analiz edilmesini, bibliyometrik göstergelerin değerlendirilmesini ve yorumlanmasını problem edinmiştir. Araştırmada bilim kurgu sineması ile ilgili yapılan tezler, çeşitli kategorilere göre bibliyotmetrik olarak analiz edilmiş ve konuyu çalışmayı düşünen araştırmacılara, yapmayı planladığı çalışmaları çeşitli açılardan güçlü bir biçimde destek olabilecek ve yön verecek bir takım sonuçlara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bilim Kurgu, Döküman İncelemesi, Bibliyometri

Bibliometric Analysis of Theses Related to Science Fiction Cinema in Turkey

In the last thirty years, many theses have been completed in the field of communication sciences in Turkey. The field of communication sciences has witnessed an intense academic production in parallel with the developments in communication and technology. The increase in completed theses has also led to an increase in research on the examination of theses. Studies on graduate theses are extremely important in terms of revealing the status, development and trends of a particular subject in a field. Examining graduate research theses is vital for academic institutions as well as students. Therefore, it is thought that this study is important in terms of revealing the status, development and trends of research on science fiction cinema within the scope of graduate theses. The aim of this research is to examine the literature on science fiction cinema in Turkey through postgraduate theses. During the study process, accessible postgraduate theses related to science fiction cinema were examined through the National Thesis Center and then these theses were subjected to bibliometric analysis. In this context, this research has taken the problem of determining the science fiction cinema literature in Turkey in the context of postgraduate theses and bibliometric analysis of the data obtained by examining the documents in the research sample, evaluating and interpreting the bibliometric indicators. In the research, theses related to science fiction cinema were analyzed bibliometrically according to various categories, and a number of results were obtained that could strongly support and direct the studies they planned to make to the researchers from various aspects.

Keywords:

Science Fiction, Document Analysis, Bibliometrics,

PDF

___

Akça, H. (1985). Sinemada Bilim Kurgu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Akşit, O. O. (2012). Bilim Kurgu Sinemasında Tekno – Kültürün İnşası. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Altınpulluk, H. (2018). Türkiye’de Artırılmış Gerçeklikle İlgili Hazırlanan Tezlerin Bibliyometrik Analiz Yöntemiyle İncelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8 (1) , 248-272. https://doi.10.17943/etku.337347
Ardıç, G. (2011). Amerikan Bilim Kurgu Sinemasında Zaman Yolculuğu Filmleri (1960-2010). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Arslan, R. (2017). 21. Yüzyılın ‘‘Ana’’ Sanatı Olarak Bilim Kurgu. Psikesinema, İstanbul.
Batu, M., Yapıcıoğlu Ayaz, Y. (2018). Bilimsel Araştırmalarda Sosyal Medya İle İlgili “Yeniyi” Bulmak: Lisansüstü Tezlerine Yönelik Bir İnceleme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi Özel Sayısı, 284-301.
Becerikli, S. Y. (2013). Türkiye’de Sağlık İletişimi Üzerine Yazılan Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi: Eleştirel Bir Bakış. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 12(2), 25-36.
Bilici, B. (2020) Türkiye'de ulusal ölçekte yayın yapan televizyon kanallarında 2000-2017 yılları arasında yayınlanan yerli dizilerin türlerinin incelenmesi ve bu türler içinde bilim kurgu türünün yer almayışının sosyo-kültürel nedenler. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Bowen, G. A. (2009). Document Analysis As A Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal.
Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage.
Çilingir, A. (2017). İletişim Alanında İçerik Analizi Yöntemi̇ Kullanılarak Yapılan Yüksek Lisans Ve Doktora Tezlerinin İncelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5 (1) , 148-160.
Daim, T., Newman, P. R., Sughi, H., ve Bakhsh, E. (2013). Technology Selection for Solar Power Generation in the Middle East: Case of Saudi Arabia. In S. Anwar, H. Efstathiadis, & S. Qazi (Eds.), Handbook of Research on Solar Energy Systems and Technologies (pp. 480 505). Hershey, PA: IGI Global. https://doi.10.4018/978-1-4666-1996-8.ch018
Efilti Atay, S. (2018). Türkiye’de Medya Ve Kadın Alanında Yapılan Lisansüstü Tezler Ve Bu Tezlerde İncelenen Temaların Analizi: 2007‐2017 Dönemi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6 (2) , 1406-1423.
Erdem, C. (2018). Medya Okuryazarlığı Araştırmalarında Eğilimler: Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir İçerik Analizi. Journal of Theoretical Educational Science , 11 (4) , 693-717.
Ergün Takan, D. (2017). Posthümanizm Açısından Bilim Kurgu Sinemasında Robot Kavramı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Ertan, T. (2018). Bilim Kurgu, İdeoloji ve Aile: Hollywood Sinemasında İdeolojik Bir Anlatı Unsuru Olarak Aile. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Göker, N., Asutay, H. (2020). Türk Gençlik Yazın Türünde Bilim Kurgu Türü: ‘Barış Müstecaplıoğlu’’nun Osmanlı Cadısı Adlı Eseri. Social Sciences Research Journal, 9 (3), 112-123.
Güngör, M. V. (2016). Türk Sinemasında Bilim Kurgu ve Uzaylı Kavramı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
İnceoğlu, Ç. (2014). Türkiye’de Sinemayı Konu Alan Doktora Tezleri Üzerine Bibliyometrik Bir Çözümleme. Ileti-s-im, (21).
Kahraman, N. (2019). Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Bağlamında İletişim Alanında Yapılan Lisansüstü Tezler Üzerine Bir İnceleme. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (48).
Kapıcı, E. P. (2020). Bilim Kurgu Sinemasında Bir Anlatı Unsuru Olarak Paralel Evren Olgusunun Sunumu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ordu.
Karakaş, A. (1997). Çocuk ve Bilim-Kurgu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kaymaz, Ö. T. (2013). Yerelkurgu, Uyarlama, Yeniden Yapım: Yeşilçam Döneminde Bilim Kurgu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Koç, Ç. (2021). Radyo, Televizyon ve Sinema Anabilim Dalındaki Doktora Tezleri Üzerine bir İçerik Analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17 (33) , 674-700.
Köten, A. B. (2010). Battlestar Galactica As A Postmodern-Science Fiction Tv Show / Postmodern Bir Bilim Kurgu Tv Dizisi Olarak Battlestar Galactica. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Labuschagne, A. (2003). Qualitative Research: Airy Fairy Or Fundamental. The Qualitative Report, 8(1), 100-103.
Menadue, C. B. (2017). Trysts Tropiques: The Torrid Jungles Of Science Fiction. Etropic, 16, 125-140. https://doi.10.25120/etropic.16.1.2017.3570
Menadue, C. B., & Cheer, K. D. (2017). Human Culture And Science Fiction: A Review Of The Literature, 1980-2016. SAGE Open, 7(3), 2158244017723690.
Narin, F. (1976). Evaluative Bibliometrics: The Use of Publication and Citation Analysis in The Evaluation of Scientific Activity. Computer Horizons Inc, New Jersey.
Nightingale, P. (1984). Examination Of Research Theses. Higher Education Research And Development, 3(2), 137-150.
Oduncu, P. (2019). Metropolis'ten Elysium'a Bilim Kurgu Sinemasında Sınıfsal Farklılıklara Eleştirel Bir Yaklaşım. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Önder, M. E. (2017). Psikesinema’dan. Psikesinema, İstanbul.
Özispa, N., Akdaş, O. (2019). Dijital Dönüşüm Konusunda Yapılmış Çalışmaların Lisansüstü Tezlere Dayalı Bibliyometrik Analizi. Mersin Üniversitesi Denizcilik ve Lojistik Araştırmaları Dergisi, 1 (1) , 60-75.
Öztan, T. (2019). Bilim Kurgu Filmlerin Açılış Jeneriklerinde Hareketli Grafik Kullanımı ve Bir Uygulama Önerisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Özyol, L. (2012). Pygmalion Myth In Science-Fiction Cinema Stepford Wives, Blade Runner, Ghost in the Shell / Bilim-Kurgu Sinemasında Pygmalion Miti Stepford Wives, Blade Runner, Ghost in the Shel. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Pekanık, A. (2019). Female Coded Artificial Beings In Selected American Science Fiction Films, 1960s-2000s / 1960lar-2000ler Dönemi Amerikan Bilim Kurgu Filmlerinde Kadın Olarak Kodlanan Yapay Varlıklar. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Rapley, T. (2007). Doing Conversation, Discourse And Document Analysis. London: Sage.
Stableford, B. (1979). Notes Toward A Sociology Of Science Fiction. Foundation: The Review of Science Fiction, 15, 28-40.
Şahin, M., Görgülü Aydoğdu, A . (2020). Twitter Gazeteciliği ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Etkileşim, (6), 10-35.
Tanrıkulu, H. B. (2020). Bilim Kurgu Sinemasında İşlevsel Renk Kullanımı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Telotte, J.P. (2001) Bilim Kurgu Filmi. Cambridge: Cambridge University Press.
Tunç, A. (2018). Bilim Kurgu Sinemasında ‘‘Mars’’. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Turan, N. S. (2018). Bilim Kurgu Sinemasında Yapay Zekâ-İnsan Etkileşimi: Aşk Temalı Filmlerin Analizi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ordu.
Van Eck, N. J., & Waltman, L. (2010). Software Survey: VOSviewer, A Computer Program For Bibliometric Mapping. Scientometrics, 84(2), 523-538.
Van Raan, A. F. (1993). Advanced Bibliometric Methods To Assess Research Performance And Scientific Development: Basic Principles And Recent Practical Applications. Research Evaluation, 3(3), 151-166.
Yalın, B. (2015). Bilim Kurgu Filmlerinde Nüfusun Biyopolitik Denetimi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yılmaz, M, Turan, N. (2018). Zekâ Yapay Ama Aşk Doğal: Bilim Kurgu Sinemasında Yapay Zekâ- İnsan Aşkının Temsili. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi , (30) , 281-300. https://doi.10.31123/akil.462780
Yumak, T. (2018). 2007-2017 Yılları Arası Film Afişlerinin Tasarımında Renk Kullanımı: Bilim Kurgu, Romantik Komedi, Aksiyon ve 3d Animasyon Türlerine Göre Analizi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Zengin, İ. (2006). Bir Tür Olarak Bilim Kurgu Sineması ve Türk Sinemasına Yansımaları: Türk Sinemasında Bilim Kurgu Türü Yapısal Özellikleri Çözümleme Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Zepke, S. (2012). Beyond Cognitive Estrangement: The Future Of Science Fiction Cinema. NECSUS. European Journal of Media Studies, 1(2), 91-113.