Sınıf Öğretmeni Adaylarının Hayat Bilgisi Dersine Yönelik Görüşleri: Gazi Üniversitesi Örneği

Eğitimin toplumsal önemi göz önüne alındığında ilkokullarda çocuğun gelişim özellikleri temel alınarak oluşturulan, bireyin topluma ve doğaya uyum sağlaması ve kendini tanıması için amacıyla hazırlanan hayat bilgisi dersinin önemli olduğu söylenebilir. Bu kapsamda hayat bilgisi dersinin öğretimini yapacak olan sınıf öğretmeni adaylarının derse yönelik görüşlerinin ortaya konması ve programı değerlendirmeleri dersin niteliğini arttıracağı düşünülmektedir. Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi dersine yönelik görüşlerini ele alan bu araştırmada nitel tarama yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda 2017-2018 öğretim yılında Gazi Üniversitesi Temel Eğitim Sınıf Öğretmenliği bölümünde eğitim alan 73 sınıf öğretmeni adayına ulaşılmıştır. Sınıf öğretmeni adaylarına 5 sorudan oluşan kişisel bilgi formu ve 6 sorudan oluşan açık uçlu soru formu uygulanmış ve veriler, betimsel olarak analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre sınıf öğretmeni adayları hayat bilgisi dersini; günlük hayattaki bilgilerin öğretimi ve çocukları hayata hazırlamak için gerekli bir ders olarak tanımlamaktadır. Hayat bilgisi dersinin önemli olduğunu belirten sınıf öğretmeni adayları; hayat bilgisinin bireyi hayata uyum sağlaması ve hayatla ilgili bilgiler edinmeyi sağladığı belirtilmektedir. Hayat bilgisi dersi içeriğinde değer, beceri, bilginin yanı sıra toplumsal ilişkiler, milli ve kültürel değerlerden söz edilmiş olup daha çok öğrencinin aktif olduğu öğrenme-öğretme sürecinin olması gerektiğini belirtmektedirler. Ayrıca MEB hayat bilgisi programının yeterli olduğunu belirten görüşlerin yanı sıra programın öğeleri ve uygulanmasında sorunlar olduğu belirtilmektedir. Araştırma sonuçlarına göre sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi öğretiminde olması gereken değer, beceri, bilgi, milli ve kültürel değerler ve toplumsal konularla ilgili gözden geçirilebilir ve bu duruma dönük araştırmalar yapılabilir.

Anahtar Kelimeler:

ilkokul, sınıf öğretmeni adayları, öğretim programı, Hayat Bilgisi Öğretimi, Toplu Öğretim

Pre-Service Classroom Teachers Views on Life Study Course: The Case of Gazi University

Considering the social importance of education, it can be said that the life studies lesson, which is created based on the developmental characteristics of the child, is important for the individual to adapt to the society and nature and to get to know herself. In this context, it is thought that putting forward the opinions of pre-service classroom teacher who will teach life study course and evaluating the program will increase the quality of the course. Qualitative survey method was used in this study, which deals with the opinions of pre-service classroom teacher on life studies course. In this context, 73 pre-service classroom teacher who studied at Gazi University, Department of Primary Education Classroom Teaching were reached in the 2017-2018 academic year. A personal information form consisting of 5 questions and an open-ended question form consisting of 6 questions were applied to the pre-service classroom teacher and the data were analyzed descriptively. The pre-service classroom teacher took the life studies lesson; describes it as a necessary lesson for the teaching of knowledge in daily life and to prepare children for life. In the content of life studies lesson, social relations, national and cultural values as well as values, skills, knowledge are mentioned and they state that there should be a learning-teaching process in which more students are active. In addition to the opinions stating that the Ministry of National Education life studies program is sufficient, it is stated that there are problems in the elements of the program and its implementation. The values, skills, knowledge, national and cultural values and social issues that pre-service classroom teacher should have in life studies teaching can be reviewed and researches regarding this situation can be conducted.

Keywords:

elementary school, pre-service classrom teacher, curriculum, life study course, Collective System,

PDF

___

Akınoğlu, O. (2002). Hayat bilgisi öğretimi. C. Öztürk ve D. Dilek (Eds.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss. 1-13). Pegem Akademi Yayıncılık
Alkan, V. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde kullanılan öğretim yöntem ve teknikleri. S. Şimşek (Ed.), Sınıf öğretmeni ve adayı için hayat bilgisi öğretimi (ss. 49-76). Ankara: Anı Yayıncılık
Altun, T. ve Güler, T. Sınıf Öğretmenlerinin Yenilenen Hayat Bilgisi Programı Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 54-78. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.186
Baysal, N. (2006). Hayat bilgisi toplumsal ve doğal yaşama bütüncül bakış. C. Öztürk. (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss. 1-19). Pegem Akademi Yayıncılık
Bektaş, M. (2009). Hayat ve hayat bilgisi dersi. S. Öğülmüş (Ed.), İlköğretim hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen el kitabı içinde (ss. 13-29). Pegem Akademi Yayıncılık.
Bilek, E. (2009). İlköğretim 3. Sınıf Hayat Bilgisi dersinde dramatizasyon yönteminin öğrencilerin sosyal-duygusal uyumlarına ve akademik başarılarına etkisi (Tez No: 239630) [Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü] https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi: teknikler ve örnekler çalışmalar. Siyasal Kitabevi.
Binbaşıoğlu, C. (2003). Hayat bilgisi öğretimi. Nobel Yayınları
Büyüköztürk, Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık
Cicioğlu, H. (1985). Türkiye Cumhuriyeti’nde ilk ve orta öğretim. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi.
Çakır, G. (2007). Yeni hayat bilgisi programında yer alan kazanımların önerilen etkinlikler çerçevesinde gerçekleştirilebilme düzeyinin belirlenmesi. (Tez No: 208386) [Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Çanak, S. (2019). Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersinde öğrencilere demokratik değerlerin kazandırılmasına yönelik görüşleri. (Tez No: 581509).[Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Demir, S. (2007). İlköğretim okulu hayat bilgisi dersi programının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Kayseri ili örneği). (Tez No: 226989) [Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü] https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Demirtaş, S. (2017). Hayat bilgisi dersi için strateji, yöntem ve teknikler. B. Tay. (Ed.), Etkinlik örnekleriyle hayat bilgisi öğretimi içinde (ss. 101-146). Pegem Akademi Yayıncılık
Deveci, H. (2008). Hayat bilgisi dersinin tanımı, kapsamı ve ilköğretim programındaki yeri. Ş.Yaşar (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları
Ekmen, M. ve Demir, M. K. (2019). Hayat bilgisi öğretim programı kazanımlarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Jass Studies- The Journal of Academic Social Science Studies, 77, s. 35-57, http://dx.doi.org/10.29228/JASSS.39581
Erbaş, A.A. (2020). Hayat bilgisi dersi kapsamında değerler eğitimi üzerine bir araştırma: beklentiler, uygulamalar ve öneriler (Tez No: 615723). [Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Fink, A. (2003a). How to sample in surveys (Vol. 7). Sage Publishing
Fink, A. (2003b). The survey handbook (Vol. 1). Sage Publishing
Gözel, Ü. (2018). Hayat bilgisi dersi öğretim programının değerler eğitimi açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Gözel, Ü. (2018). Hayat bilgisi dersi öğretim programının değerler eğitimi açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Tez No: 517653) [Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü] https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Güleryüz, H. (2008). Hayat bilgisi öğretimi ve programı. Pegem Akademi Yayıncılık.
Hakimiyet-i Milliye (1924). Muallimler Birliği Kongresi Üyelerine. https://www.atam.gov.tr/ataturkun-soylev-ve-demecleri/muallimler-birligi-kongresi-uyelerine#:~:text=Yeni%20nesli%2C%20Cumhuriyet'in%20%C3%B6zverili,ve%20y%C3%BCksek%20karakterli%20koruyucular%20ister.
Hanbaba, L. (2011). Oyunla öğretim yönteminin ilköğretim 3. sınıf öğrencilerinin Hayat Bilgisi dersi başarısı ve tutumuna etkisi. (Tez No: 328033). [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Horzum, M. B. (2009). Hayat bilgisi dersinde kullanılan öğrenme-öğretme stratejisi, yöntem ve teknikleri. S. Öğülmüş (Ed.). İlköğretim hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen el kitabı içinden (ss. 149-217). Pegem Akademi Yayıncılık.
Jansen, H. (2010). The logic of qualitative survey research and its position in the field of social research methods. Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research, 11(2), http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0114-fqs1002110
Karabağ, G. (2009). Hayat ve hayat bilgisi dersi. S. Öğülmüş. (Ed.), İlköğretim hayat bilgisi öğretim ve öğretmen el kitabı (ss. 2-12). Pegem Akademi Yayıncılık.
Karabörk, T. (2020). İlkokul 1. sınıf hayat bilgisi dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Tez No: 628129) [Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü] https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayıncılık.
Kaya, B. (2016). Hayat bilgisi öğretiminde kullanılan strateji yöntem ve teknikler. S. Güven ve S. Kaymakçı (Eds). Hayat bilgisi öğretimi içinden (ss. 214-247). Pegem Akademi Yayıncılık.
Kayabaş, Y. (2008). Öğretmenlerin hizmet içi eğitimde yetiştirilmesinin önemi ve esasları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (2), s. 9-32.
https://app.trdizin.gov.tr/dokuman-goruntule?ext=pdf&path=iszyC6h_XyiCkvthyLGCVfXtLNoGN8fSGVp8yolKNcsKKrdm1fl6UAz2aL1TF4cDrovaqWiiPs3qPBOF5-zTCQxyvW7556YmvZJ0U0vcScA=
Küçükahmet, L. (1999). Öğretimde planlama ve değerlendirme. Nobel Yayınları
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2005). İlköğretim hayat bilgisi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı
Narin, D. (2007). İlköğretim hayat bilgisi dersi öğretim programının vatandaşlık bilgi, beceri ve değerlerini kazandırmasına ilişkin öğretmen görüşleri. (Tez No: 210101) [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü] https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Neuman, W. L. (2009). Toplumsal araştırma yöntemleri: nitel ve nicel yaklaşımlar. (S. Özge, Çev.). Yayın Odası Yayınevi.
Özdemir, M. (1998). Hayat bilgisi öğrenme ve öğretme etkinlikleri. Pegem Akademi Yayıncılık
Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm, eğitimde yeni değerler. Pegem Akademi Yayıncılık.
Öztürk, T., ve Kalafatçı, Ö. (2016). İlkokul hayat bilgisi dersi öğretim programının uygulanabilirliğinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 58-74.
Selanik-Ay, T. (2005). İlköğretim hayat bilgisi öğretiminde yaratıcı drama ve geleneksel öğretim yöntemlerinin öğrenci başarısı ve hatırda tutma düzeyi üzerindeki etkileri. (Tez No: 210893) [Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü] https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2013). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
Sözer, M. A. ve Yıldırım, G. (2017). Yapılandırmacı perspektiften 3. sınıf hayat bilgisi öğretiminin incelenmesi: ders-öğretmen kılavuz kitapları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 451-469. http://kefad.ahievran.edu.tr/Kefad/ArchiveIssues/PDF/f179163a-e75b-e711-80ef-00224d68272d
Şenay, Y. (2015). Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi programına ilişkin görüşlerinin incelenmesi: Bursa ili örneği. (Tez No: 407252) [Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Tavşancıl, E., ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınevi.
Tay, B. (2017). Hayat bilgisi: hayatın bilgisi. B.Tay. (Ed.), Etkinlik örnekleriyle hayat bilgisi öğretimi içinden (ss: 1-44). Pegem Akademi Yayıncılık
Tekışık, H. H. (1976). Hayat bilgisi öğretim rehberi. Rehber Yayınları
Topses, G. (2001). Hayat Bilgisi ders kitabı inceleme kılavuzu hazırlama gerekçesi. L. Küçükahmet (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu-hayat bilgisi 1-3 içinden (ss: 1-18). Nobel Yayın Dağıtım
Uğur, T.(2006). 2005 ilköğretim 1. 2. ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri (Uşak ili örneği). (Tez No: 187516) [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Ünsal, H. (2018). Yeni hayat bilgisi dersi 1. sınıf öğretim programının uygulanmasına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Social Mentality And Researcher Thinkers Journal, 14, s.1082-1092. http://www.smartofjournal.com/Makaleler/1409001719_12.%2018-4.14_ID158.%20%c3%9cnsal%201082-1092.pdf
Üstündağ, T (1988). Dramatizasyon ağırlıklı yöntemin etkililiği. (Tez No: 4555) [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Ütkür, N. (2012). İlköğretim üçüncü sınıf hayat bilgisi dersinde öğrencilere eleştirel düşünme becerisini kazandırmak için önerilen etkinliklerin öğretmenler tarafından kullanılma sıklıkları: Siirt ili örneği. (Tez No: 517653) [Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
Ütkür, N. (2018). Sınıf öğretmeni adayları hayat bilgisi derslerinin öğretimine yönelik neler düşünüyor? İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 189- 203. https://doi.org/10.17679/inuefd.340146
Yeşil, S. ve Aslan, M. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi dersindeki sınıf içi öğretim uygulamaları. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 764-777. https://doi.org/10.33206/mjss.565821
Yıldırım, G. (2019). The views of pre-service primary school teachers regarding the concept of “basic life skills” of life science course. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 13(3), ss. 64-79.
Yıldırım, G. (2020). İlkokul düzeyinde öğrencilere kazandırılması gerekli temel yaşam becerilerinin hayat bilgisi dersi bağlamında analizi. (Tez No: 630483).[Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, S. Ş. (2009). 2005 hayat bilgisi dersi öğretim programının birleştirilmiş sınıflarda uygulanabilirliğinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (nitel bir araştırma). (Tez No: 239489) [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp