Öğretmenlerin Psikolojik Okul İklimi Algıları ile İş Doyumu Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı, okullardaki psikolojik iklimin öğretmenler üzerindeki etkilerinin iş doyumu açısından incelenmesidir. Araştırmanın verileri, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Uşak ili merkez ilçesinin çeşitli okullarında görevli 117 erkek 167 kadın olmak üzere 284 öğretmenden elde edilmiştir. Araştırma kapsamında, öğretmenlerin psikolojik iklimini belirlemek amacıyla “Psikolojik İklim Ölçeği” ve öğretmenlerin iş doyumunu belirlemek amacıyla “İş Doyumu Ölçeği” ve kişisel bilgileri belirlemek amacıyla da “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırma, ilişkisel tarama modeline uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlerin iş doyumu ile psikolojik iklim arasında orta düzeyde pozitif yönlü bir ilişki saptanmıştır. Psikolojik iklimin iş doyumunu hangi oranda yordadığını hesaplamak için basit doğrusal regresyon hesaplandığında psikolojik iklimin iş doyumunu yaklaşık %35 oranında açıkladığı görülmüştür. Yapılan analizler sonucu elde edilen veriler, ilgili alan yazın kapsamında tartışılmış ve bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Psikolojik İklim, İş Doyumu, Öğretmenler. Okul İklimi, İnceleme, İnceleme

The Impact of Psychological Climate in Educational Institutions on Teachers’ Job Satisfaction

This study aimed at exploring the impact of psychological climate in school on teachers in terms of job satisfaction. Study data was gathered from 284 teachers (117 male and 167 female) working at various schools in the central district of Uşak, Turkey during the 2017-2018 academic year. The study used the “Psychological Climate Questionnaire” to determine the teachers’ psychological climate, “Job Satisfaction Scale” to assess their job satisfaction and “Personal Information Form” to obtain personal information. The study was conducted using the relational survey model. There was a moderate positive correlation between job satisfaction and psychological climate of teachers. Simple linear regression analysis was performed to find out at what rate psychological climate predicts job satisfaction and found that psychological climate predicts job satisfaction by about 35%. The findings obtained from the analyses were discussed within the scope of the relevant literature and certain recommendations were made accordingly.

Keywords:

Psychological Climate, Job Satisfaction, Teachers, Scholl Climate, Examination,

PDF

___

KaynakçaAkbulut, B. (2015). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel imaj algıları ile iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. AnkaraAkçamete, G., Kamer S. ve Sucuoğlu B. (2001). Öğretmenlerde Tükenmişlik, İş doyumu ve Kişilik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Akkoç, İ , Çalışkan, A , Turunç, Ö . (2012). Örgütlerde gelişim kültürü ve algılanan örgütsel desteğin iş tatmini ve iş performansına etkisi: güvenin aracılık rolü. Yönetim ve ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (1), 105-135. Argon, T., & Limon, İ. (2017). Psikolojik iklim ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 14(3), 2888-2901.Arslan, N. T. (2004). Örgütsel performansı belirleyici bir etmen olarak örgüt kültürü ve iklimi hakkında bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 203-228.Barkhi, R. & Kao, Y.- C. (2011). Psychological climate and decision-making performance in a GDSS contex. Information & Management , 48, 125-134.Biswas, S. (2010). Relationship between psychological climate and turnover intentions and its impact on organisational effectiveness: A study in Indian organisations. IIMB Management Review , 22, 102-110.Brosch, E. & Binnewies, C. (2018). A diary study on predictors of the work-life ınterface: The role of time pressure, psychological climate and positive affective states. M.R.E.V., 29 (1) 55 – 78 DOI: 10.5771/0935-9915-2018-1-55.Brown, S. P. & Leigh, T. W. (1996). A new look at psychological climate and ıts relationship to job ınvolvement, effort, and performance. Journal of Applied Psychology , 81 (4), 358-368.Burke, M., J., Borucki, C., C. and Kaufman, J.,.D. (2002). Contemporary perspectives on the study of psychological climate: a commentary. European Journal of Work and Organizational Psychology, 11(3), 325–340.Çalışkan, C. ve Dedeoğlu, B., B. (2017). Psikolojik iklim ve duygusal bağlılık ilişkisinde duygu gösterim kurallarının aracılık rolü: Oteller üzerine bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14 (3), 121-134. DOI: 10.24010/soid.369925.Carless, S. A. (2004). Does psychological empowerment mediate the relationship between psychological climate and job satisfaction? Journal of Business and Psychology , 18 (4), 405- 425.Davis, K. (1988). İşletmede İnsan Davranışı (Örgütsel Davranış). (Çev: Kemal Tosun vd), İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayın No: 199.Day, D. V. & Bedeian, A. G. (1991). Predicting job performance across organizations: The interaction of work orientation and psychological climate. Journal of Management , 17 (3), 589-600.Deniz, M. ve Çoban, R. (2016). Örgütse iklim ile çalışan bağlılığı arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik bir araştırma. V.Örgütsel Davranış Kongresi, 4-5 Kasım 2016.Erdil, O. ve Keskin, H. (2003). Güçlendirmeyle iş tatmini, iş stresi ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler. İÜ İşletme Fakültesi Dergisi, 47Filiz, Z.(2014). Öğretmenlerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10, (23). Halis, M. ve Uğurlu, Ö. Y. (2008). Güncel çalışmalar ışığında örgüt iklimi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(2), 101-130Hassan, M. U. (2012). The relationship between person organization fit, person-job-fit and turnover ıntention in banking sector of pakistan: the mediating role of psychological climate. International Journal of Human Resource Studies, 2 (3), 172-188. James, L. R. & Sells, S. B. (1981). Psychological climate: theoretical perspectives and empirical research. Edit;D. Magnusson, Toward a psychology of situations: an ınteractional perspective. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.James, L.,R, Choi C.,C, Ko, C-HE, McNeil, P.,K, Minton, M.,K, Wright, M, A, Kim, K,I. (2008) Organizational and psychological climate: a review of theory and research. European Journal of Work and Organizational Psychology. 17(1), 5–32Kataria, A., Garg., P. and Rastogi, R. (2013). Does psychological climate augment O.C.B.’s? the mediating role of work engagement. The Psychologist-Manager Journal, 16 (4), 217-242.Kaygısız, S. (2010). Rol çatışması, pskolojik iklim ve mobbing kavramları arasındaki ilişkileri: bir kamu hastane işletmesnde uygulama. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Eskiehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.Kettinger, W. J., Li, Y., Davis, J. M., & Kettinger, L. (2015). The roles of psychological climate, information management capabilities, and IT support on knowledge-sharing: an MOA perspective. European Journal of Information Systems , 24, 59-75.Korkmaz, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgüt sağlığının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi ], 17(1), 117-139.Koys, D. J., & DeCotiis, T. A. (1991). Inductive Measures of Psychological Climate. Human Relations, 44 (3), 265- 285.Kumaş, V. ve Deniz, L. (2010) “öğretmenlerin iş doyum düzeyleri ile stres düzeyleri arasındaki ilişki” Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı: 32, Sayfa: 123 – 139.Macey, W. H. and Schneider, B. (2008). The meaning of employee engagement. Industrial and organizational Psychology, 1(1), 3-30.Mohammed, A., E. (2011). Örgüt kültürü ve psikolojik iklimin politik davranıs algılamaları üzerindeki etkileri: Kayseri’de bir arastırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.Özek, H. (2014). Örgütlerde sosyal kaytarma davranışı ile psikolojik iklim iliş isi ve konuyla ilgili bir araştırma.Yayınlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Parker, C. P., Baltes, B. B., Young, S. A., Huff, J.W., Altmann, R. A., Lacost, H. A. (2003). “Relationships Between Psychological Climate Perceptions and Work Outcomes: A Meta-Analytic Review”, Journal of Organizational Behavior, C: 24, ss. 389–416.Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. YYÜ Eğitim Fakültesi 10(1)I, 142-167.Uras, M. ve Kunt, M. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinden beklentileri ve beklentilerinin karşılanmasını umma düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1), 71-83Terzi, S. (2017). Öğretmenlerin iş doyumları ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum 475 6 (17).Tezer, E. (1992). Evlilik doyumu ve iş doyumu: Bir ön çalışma. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(3), 24-26.Tutar, H. ve Altınöz, M. (2010). Örgütsel iklimin işgören performansı üzerine etkisi: ostim imalat işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(2), 196-218.Yılmaz, A. ve Boğa-Ceylan Ç. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin iş doyumu ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Cilt 17, Sayı 2, ss: 277-294Yılmaz, C., Yahya F. ve Canan,Y. (2014). Duygusal zeka ve örgüt iklimine etkisi. Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi, 2 (3), 243-261.Zhang, Yi and Begley, Thomas M. (2011). Perceived organisational climate, knowledge transfer and innovation in china-based research and development companies. The International Journal of Human Resource Management, 22 (1), 34-56.