Engelli Bireylerin Çalışma Hayatında Maruz Kaldıkları Duygusal Yükler: Sakarya İli Örneği

Engelli bireylerin istihdam edilmesi sanayi devriminden günümüze kadarki süreçte her zaman bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. II. Dünya Savaşı’ndan sonra engelli bireylerin istihdam edilmesi yönünde bir takım gelişmeler yaşanmaya başlamış ancak yeterli derece çözüm üretilememiştir. Engelli bireylerin istihdam sorunu dışında,  istihdam edildikten sonra da çalışma hayatında birçok sorun yaşadığı görülmektedir. Bu sorunların bazıları iş yerindeki çalışanlardan kaynaklanırken diğer kısmı ise işveren ya da işyerindeki şef veya amirlerinden kaynaklamaktadır. İş hayatındaki engelli bireylerin yaşamış olduğu sorunlar birey üzerinde belirli duygusal yüklerin oluşmasına sebep olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, çalışma hayatındaki engelli bireylerin maruz kaldıkları duygusal yüklerin tespit edilmesi ve bu yüklerin engellilik türüne göre farklılıklarının belirlenmesidir. Çalışma yöntem olarak nitel bir araştırma üzerine kurgulanmış ve 5 engellilik türünden toplam 25 engelli bireyle yüz yüze mülakat gerçekleştirilmiştir. Mülakatlar Nvivo11 programı ile analiz edilip yorumlanmıştır. Yapılan çalışma farklı engel türlerine sahip engelli bireylerin, çalışma hayatında maruz kaldıkları duygusal yüklerin oranlarında da farklılıklar olduğunu göstermiştir.Engelli bireylerin istihdam edilmesi sanayi devriminden günümüze kadarki süreçte her zaman bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. II. Dünya Savaşı’ndan sonra engelli bireylerin istihdam edilmesi yönünde bir takım gelişmeler yaşanmaya başlamış ancak yeterli derece çözüm üretilememiştir. Engelli bireylerin istihdam sorunu dışında,  istihdam edildikten sonra da çalışma hayatında birçok sorun yaşadığı görülmektedir. Bu sorunların bazıları iş yerindeki çalışanlardan kaynaklanırken diğer kısmı ise işveren ya da işyerindeki şef veya amirlerinden kaynaklamaktadır. İş hayatındaki engelli bireylerin yaşamış olduğu sorunlar birey üzerinde belirli duygusal yüklerin oluşmasına sebep olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, çalışma hayatındaki engelli bireylerin maruz kaldıkları duygusal yüklerin tespit edilmesi ve bu yüklerin engellilik türüne göre farklılıklarının belirlenmesidir. Çalışma yöntem olarak nitel bir araştırma üzerine kurgulanmış ve 5 engellilik türünden toplam 25 engelli bireyle yüz yüze mülakat gerçekleştirilmiştir. Mülakatlar Nvivo11 programı ile analiz edilip yorumlanmıştır. Yapılan çalışma farklı engel türlerine sahip engelli bireylerin, çalışma hayatında maruz kaldıkları duygusal yüklerin oranlarında da farklılıklar olduğunu göstermiştir. 

Emotional Burdens Faced by Disabled Individuals in Working Life: An Example of the Province of Sakarya

Employment of disabled individuals has always been encountered as a problem since the industrial revolution until today. There were some improvements concerning the employment of disabled individuals after the World War II, but no proper solutions could be generated. It is seen that disabled individuals face many problems in their employment process, as well as in their working life following the employment. While some of these problems arise from colleagues, some others arise from employers, bosses or superiors in the workplace. These kinds of problems can create emotional burden on individuals with disabilities. Problems faced by disabled individuals in working life cause the development of certain emotional burdens on the individual. In this study, it was aimed to detect the emotional burdens faced by disabled individuals in working life and to determine the differences between these burdens according to types of disability. The method of the study was planned as qualitative method and face-to-face interviews were conducted with a total of 25 disabled individuals with 5 different types of disability. The interviews were analyzed and interpreted with the Nvivo11 software. The study indicated that there were also differences between the rates of emotional burdens faced by disabled individuals with different types of disability in working life.  

___

  • Çavuş, Ö.H, Tekin, A. (2015). Türkiye’de Engellilerin İstihdam Yöntemi Olarak Korumalı İş yeri, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:30, Sayı:1, Yıl:2015, ss. 145-165.
  • Ersoy, A.Y, Taş, A. Orhan, S. Metin, O. Gürler, G. (2016). “Sakarya İlinde Yaşayan Engellilerin Duygu Yükleri Belirlenerek Engelli Duygu Haritalarının Çıkartılması” Proje Raporu, Sakarya.
  • Fırat, S., Hızıroğlu, M., Coşkun, R. (2009). Engelliler ve İstihdam (Disabled People and Employment)
  • Hizmet, S. (2013). Engellilerin İstihdamı ve Sosyal İçerme İlişkisi Employment of Disabled People and Social Inclusion, (1), sf:363-394.
  • https://www.ilo.org/global/topics/disability-and work/WCMS_475650/lang--en/index.htm
  • Meşhur, H. Filiz Alkan (2004). “Engellilerin Çalışma Yaşamına Katılmalarının Gereği ve Uygulanan İstihdam Politikalarının Değerlendirilmesi”, Öz-Veri Dergisi Cilt:1, Sayı:2, Ankara, s:176 193.
  • Priestley,Mark,2011, Engellilik, Sosyal Politika Kuramlar ve Uygulamalar (ed. Alcock, P. May, M. Rowlingson, K.), Siyasal Kitapevi, 2011, Ankara.
  • Rumsey, N. Persson, M. (2014). “Face Value: Şekil Bozukluğunun Sosyal ve Psikolojik Boyutu”, Proje Raporu, Centre for Appereance Research University of the West of England.
  • SAMEK Manuela, Giuliana Ara (2002), Active Labour Market Programmes for People With Disabilities, Country Profıle: Italy, Instıtute of Social Research.
  • Selek Öz, C. & Orhan, S. (2012). Özürlü İstihdam Yöntemlerinin Uygulanabilirliliği Üzerine Bir Değerlendirme, Çalışma İlişkileri Dergisi, 3 (2), 36-48. Retrieved from http://dergipark.gov.tr//download/articlefile/308023
  • Sönmez, Pelin (2006) Küreselleşme, Avrupa Birliği ve İstihdamı Çalışma İlişkilerinde Yaşanan Dönüşüm, Ankara Avrupa Çalışma Dergisi, Cilt: 5, No: 3, 177-198.
  • Thoits, P. (1995). American Sociological Association, “Stress, Coping, and Social Support Processes: Where Are We? What Next?” Journal of Health and Social Behavior, 53-79.
  • Thompson, E., & Doll, W. (1982). The Burden of Families Coping with the Mentally III: An Invisible Crisis. Family Relations, 31(3), 379-388. doi:10.2307/584170
  • Tuncay, Can (1995) Çalışma Süreleri ve İstihdam Türlerinde Esnekleştirme, İstihdam Dergisi, Sayı: 20, Temmuz-Eylül, 1995.
  • TÜİK, 2010, Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, Ankara.
  • Waddington, L. B. (1996). Reassessing the Employment of People with Disabilities in Europe: from Quotas to Anti-Discrimination laws. Comparative Labor Law Journal, 18(1), 62-101.
  • WHO (World Health Organization). (2011). World report on disability 2011. American Journal of Physical Medicine Rehabilition Association of Academic Physiatrists, (91), 549. https://doi.org/10.1136/ip.2007.018143