Kuyucaklı Yusuf Romanının Kadın Kahramanlarını Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Psikososyal Yönleriyle Ele Almak

Sabahattin Ali’nin Kuyucaklı Yusuf ’u, yazıldığı sosyal-tarihsel dönemin toplumsalyapısının birçok özelliğini başarıyla işlemiş bir romandır. Sosyal içerikli bu roman, 1900’lüyılların başında Ege’de farklı kültürlerden insanların bir arada yaşadıkları bir kasabada;ailesi eşkıyalar tarafından katledilen kimsesiz Yusuf ’un evlatlık alındığı ailedeki durumunu,kendisiyle ve toplumla ilişkisinin yanı sıraromanın geçtiği toplumsal gerçek içinde farklıtoplumsal tabakalardan insanların, grupların ekonomik, sosyal kültürel yönlerini de konuediniyor. Romanda, toplumsal cinsiyet hiyerarşisini inşa eden erkeklerin egemen olduğu ataerkilbir toplumda, kadınların sosyal konumlarını yakından görüyoruz. Bu çalışmada, toplumsalcinsiyet kurulumunun kadınların aleyhine olduğu bir toplumsal sistemi romanda geçen olaylarekseninde tartışırken, romanın kadın kahramanlarının (Muazzez, Şahinde, Çineli Kübra)yaşamlarını da psikososyal açıdan ele alacağız. Roman kadın kahramanlarının, toplumsalgerçeği yansıtan toplumsal cinsiyet olgusundan yola çıkılarak analiz edilmesinin, cinsiyetçidilin romandaki görünürlüğünü de eleştirel olarak değerlendirmemize katkı sağlayacağıdüşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Roman, Toplumsal cinsiyet, Kadın, Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı

An Evaluation of Female Heroes in Kuyucaklı Yusuf with Psycho-Social Aspects in the Context of Gender Roles

Sabahattin Ali’s Kuyucaklı Yusuf is a novel that successfully reflected many aspects ofthe social structure of the social-historical period in which it was written. Set in a district wherepeople from different cultures lived together in the early 1900s, this novel with social contentis about Yusuf the orphan, whose parents were murdered by bandits, in a family who adoptedhim and his relations with both himself and the community in which he lived. Moreover, thewrite treats the social and socio-cultural aspects of people from different social strata in thesocial reality where the novel is set. In the novel, we see closely the social status of womenin a patriarchal society in which the men who build the gender hierarchy are the dominantgender.In this study, we will discuss a social system where gender is against women in thecontext of the events in the novel and examine the lives of female heroes (Muazzez, Şahinde,Çineli Kübra) from a psychosocial perspective. Analysis of novel female heroes based on thegender phenomenon reflecting social reality is thought to contribute to a critical evaluation ofthe visibility of sexist language in the novel.

Keywords:

Novel, Gender, Women, Gender discrimination,

PDF

___

Ali, Sabahattin. Kuyucaklı Yusuf. Haz., Atilla Özkırımlı. İstanbul: Cem Yayınevi. 1991.
Alkayeva, Leyla. “Sabahattin Ali’nin Romanlarında Hümanizm”. Sovyet Türkologlarının Türk Edebiyatı İncelemeleri. Çev., Tatyana Moran. Yurdanur Salman. İstanbul: Cem Yayınevi. 1980. ss.89-90.
Aytaç, Gürsel. Çağdaş Türk Romanı Üzerine İncelemeler. 3. Baskı. Ankara: Doğu Batı Yayınları. 2012.
Bahrani, Zainab. Babil’in Kadınları, Mezopotamya’da Toplumsal Cinsiyet ve Temsil. Çev., Sercan Çalcı. İstanbul: Kolektif Kitap Yayınları. 2018.
Gülendam, Ramazan. Türkiye’de Kadın Olmak, Cumhuriyet Devri Türk Romanında Kadın Kimliği. İstanbul: Kesit Yayınları. 2015.
Fischer, Ernst. Sanatın Gerekliliği. Çev., Cevat Çapan. 7. Baskı. Ankara: V Yayınları. 1993.
Kantarcıoğlu, Sevim. Yakınçağ Tarihimizde Roman 1908-1960. İstanbul: Paradigma Yayınları. 2008.
Korkmaz, Ramazan. “Sabahattin Ali -İnsan ve Eser-”. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 1991.
Kundera, Milan. Roman Sanatı. Çev., Aysel Bora. 5. Baskı. İstanbul: Can Sanat Yayınları. 2014.
Lukacs, Georg. Çağdaş Gerçekçiliğin Anlamı. Çev., Cevat Çapan. 4. Baskı. İstanbul: Payel Yayınları. 1986.
Mengüşoğlu, Takiyettin. İnsan Felsefesi. 2.Baskı. İstanbul: Doğu Batı Yayınları. 2017.
Moran, Berna. Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1. 3. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları. 1990.
Moran, Berna. Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2. 6. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları. 1999.
Naci, Fethi. 100 Soruda Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişme. 2. Baskı. İstanbul: Gerçek Yayınevi. 1990.
Örücü, Esin. “Hukukta Kadın ve Son Gelişmeler”. Türkiye’de Kadın Olmak. Haz., Necla Arat. İstanbul: Say Yayınları. 1994.
Sancar, Serpil. Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti, Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar. 3. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları. 2014.
Saraçgil, Ayşe. Bukalemun Erkek, Osmanlı İmparatorluğu’nda ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Ataerkil Yapılar ve Modern Edebiyat. Çev., Sevim Aktaş ve Öykü Özgün. İstanbul: İletişim Yayınları. 2005.
Sarıkoca, Erem. Tarihi Güncellemek- Edebiyat Sosyolojisi Açısından Roman. Erzurum: Fenomen Yayıncılık. 2016.
Şan, Kemal Mustafa. “Türk Modernleşmesine Romandan Bakmanın Önemi Üzerine”. Edebiyat Sosyolojisi İncelemeleri. Ed., Köksal Alver. 2. Baskı. Ankara: Hece Yayınları. 2012.
Tarakçı, Gülsüm. “İki Roman Örneğinde Milli Roman”. Türk Romanı Özel Sayısı Hece Aylık Edebiyat Dergisi. 6 /65-66-67. (2002): 481-492.
Tatarlı, İbrahim, Mollof, Rıza. Marksist Açıdan Türk Romanı. İstanbul: Habora Kitabevi Yayınları. 1969.
Tayanç, Füsun ve Tunç Tayanç. Dünyada ve Türkiye’de Tarih Boyunca Kadın. Ankara: Toplum Yayınları. 1977.
Timur, Taner. Osmanlı-Türk Romanında Tarih, Toplum ve Kültür. İstanbul: İmge Kitabevi. 2002.
Türkeş, Ömer. “Toplum ve Kimlik Kurma Kılavuzu Olarak Roman”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Dönemler ve Zihniyetler. Ed., Tanıl Bora ve Murat Gültekingil. İstanbul: İletişim Yayınları. 2009. ss.844-868.