Program Geliştirme Alanında Türkiye’de Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (1993-2020)

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de program geliştirme alanında günümüze dek yapılmış olan (1993-2020) lisansüstü tezleri çeşitli yönleriyle incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Lisansüstü tezler, araştırmacılar tarafından geliştirilen tez inceleme formu ile analiz edilmiştir. Tez inceleme formu lisansüstü tezlerin hangi temalar altında analizinin yapılacağını göstermektedir. Analizler sonucunda, tezlerin yıllara göre incelenmesi sonucunda, en çok çalışmanın 2019 yılı içerisinde gerçekleştirildiği görülmektedir. Ayrıca, tezlerin yazıldığı düzeye göre incelendiğinde doktora seviyesinde yazılan tezler çoğunluğu oluşturmaktadır. Tezlerin öğretim düzeylerine ilişkin dağılımı incelendiğinde ise en çok araştırmanın yükseköğretim düzeyinde gerçekleştirilmiştir. Lisansüstü çalışmalarda kullanılan araştırma desenleri incelendiğinde en çok nicel araştırma yöntemlerinin, ardından karma yöntemlerin tercih edildiği belirlenmiştir. Lisansüstü çalışmalarda en çok kullanılan teknik/araçların yüksek lisans ve doktora çalışmalarının her ikisinde de sırasıyla görüşme, anket ve formlar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu doğrultuda, en çok tercih edilen veri toplama tekniğinin yetmiş çalışma ile görüşme olduğu belirlenmiştir. Araştırmada yer alan tezlerin veri toplama sayısına göre incelendiğinde en çok üç veri toplama aracının kullanıldığı görülmektedir. Program tasarımı/geliştirme modellerine göre incelenen lisansüstü çalışmaların büyük çoğunluğunda kullanılan modele ilişkin bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

program geliştirme, eğitim programları, doküman analizi

Analysis of Graduate Theses in Curriculum Development in Turkey (1993-2020)

The aim of this study is to analyze the graduate theses (1993-2020) in the field of curriculum development in Turkey from various aspects. In this research, document analysis, one of the qualitative research methods, is used. Graduate theses were analyzed with the thesis review form developed by the researchers. As a result of the investigation of the theses by year, it was stated that the most studies were carried out in 2019. In addition, when the thesis was examined according to the level, it was stated that the thesis written at the PhD constitutes the majority. The distribution of graduate theses on the level of education was examined, it was pointed out that the most research was conducted in higher education level. When the research designs used in graduate studies were examined, it was stated that the quantitative research methods mostly preferred. Also, mixed methods were preferred in the second place. It was concluded that the most used techniques/tools in graduate studies were interviews, questionnaires and forms in both master's and doctoral studies, respectively. Accordingly, it was determined that the most preferred data collection technique was interview (seventy). When the theses in the study were examined according to the number of data collection tools, it was indicated that three data collection tools were used at most. Majority of the graduate theses examined according to curriculum design/development models did not provide information about the model used.

PDF

___

Aktan, S. (2015). Bir öncü ve eseri: Planlı eğitim ve değerlendirme- Türkiye’de bilimsel-teknik program geliştirme paradigmasının doğuşu. Turkish Studies. 10(11), 39-56.
Alper, A. ve Gülbahar, Y. (2009). Trends and Issues in Educational Technologies: A Review of Recent Research in TOJET. The Turkish Online Journal of Educational Technology - TOJET, 8(2), 124-135.
Altın, N. (2004). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan yüksek lisans tezlerinin analizi (Ankara, Gazi ve Hacettepe Üniversitesi). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Arık, R. S. ve Türkmen, M. (2009). Eğitim Bilimleri Alanında Yayımlanan Bilimsel Dergilerde Yer Alan Makalelerin İncelenmesi. [Bildiri] I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale, Türkiye. 1-16
Baki, A. & Gökçek, T. (2012). Karma Yöntem Araştırmalarına Genel Bir Bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21.
Bowen, G. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal. 9. 27-40.
Bümen, N. T. (2020). Türkiye’de eğitim programı uzmanı olmak. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18 (2), 757-776. DOI: 10.37217/tebd.757483
Bümen, N.T. ve Aktan, S. (2014). Yeniden kavramsallaştırma akımı ışığında Türkiye’de eğitim programları ve öğretim alanı üzerine özeleştirel bir çözümleme. Kastamonu Eğitim Dergisi. 22(3), 1123-1144.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Routledge.
Demircan İşcan, C. ve Hazır Bıkmaz, F. (2012). Eğitim programları ve öğretim alanında lisansüstü eğitim programlarının analizi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 45 (1). 107-138.
Demirel, Ö. (1992). Türkiye’de program geliştirme uygulamaları. H.Ü Eğitim Fakültesi Dergisi. 7. 27-43.
Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi Publishing
Doğan, H. ve Tok, T. N. (2018). Türkiye’de eğitim bilimleri alanında yayınlanan makalelerin incelenmesi: Eğitim ve Bilim Dergisi örneği. Curr Res Educ, 4(2), 94-109
Dursun, F. & Yar Yıldırım, V. (2020). Eğitim Programları ve Öğretim Alanındaki Lisansüstü Öğrencilerin Lisansüstü Öğrenim Sürecine İlişkin Görüşleri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (3), 370-390. DOI: 10.18026/cbayarsos.745499
Erişen, Y. (1998). Program geliştirme modelleri üzerine bir inceleme. Eğitim Yönetimi. 4.
Fazlıoğulları, O. ve Kurul, N. (2012). Türkiyedeki eğitim bilimleri doktora tezlerinin özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 43-75
Gömleksiz, M. N. ve Bozpolat, E. (2013). Eğitim programları ve öğretim alanındaki lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7). 457-472.
Gözütok, F.D. (2003). Türkiye'de program geliştirme çalışmaları. Milli Eğitim Dergisi. 160
Güven, M. (2019, 9-12 Ekim). Cumhuriyetin kuruluşundan 2000’li yıllara kadar eğitim programları ve öğretim alanında yasal ve yapısal düzenlemeler. [Konferans Sunumu]. ICCI-EPOK, Ankara, Türkiye.
Hazır Bıkmaz, F. Aksoy, E., Tatar, Ö. ve Atak Altınyüzük, C. (2013). Eğitimde Program Geliştirme alanında yapılan doktora tezlerine ait içerik çözümlemesi (1974-2009). Eğitim ve Bilim, 38(168). 288-303
Kozikoğlu, İ. ve Senemoğlu, N. (2015). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerinin içerik analizi (2009-2014). Eğitim ve Bilim, 40(182). 29-41
Lee, M. H., Wu, Y. T. ve Tsai, C. C. (2009). Research trends in science education from 2003 to 2007: a content analysis of publications in selected journals. International Journal of Science Education, 31 (15). 1999-2020
Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd edition). Sage.
Oliva, P. F., & Gordon, W. (2013). Developing the curriculum. Pearson.
Ozan, C. ve Köse, E. (2014). Eğitim programları ve öğretim alanındaki araştırma eğilimleri. Sakarya Üniversitesi Journal of Education, 4(1), 116-136
Özkal, N. (2020). Eğitim Programları ve Öğretim Alanında Yapılan Doktora Tezlerinin İncelenmesi: 2015-2019. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(25), 3415-3442. DOI: 10.26466/opus.647030
Özkan, U.B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Pegem Akademi Publishing.
Saracaloğlu, A. S. ve Dursun, F. (2010). Türkiye’de eğitim programları ve öğretimi alanındaki lisansüstü tezlerinin incelenmesi. 1. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (s. 86- 93) Balıkesir Üniversitesi.
Saylor, J.G. Alexander, W.M & Lewis, A.J. (1981). Curriculum planning for better teaching and learning (4th Ed.) Holt, Rinehart and Winston.
Schreglmann, S. (2016). Türkiye’de program geliştirme konusu ile ilgili yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin içerik analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1492-1500. Doi: 10.17719/jisr.20164317720
Sever, D., Kürüm Yapıcıoğlu, D. & Atik Kara, D. (2019). Problems of Program in Curriculum Development and Instruction According to the Field Experts and Suggestions for the Problems. Cukurova University Faculty of Education Journal, 48 (1), 419-451.
Staton‐Spicer, A. Q., & Wulff, D. H. (1984). Research in communication and instruction: Categorization and synthesis. Communication Education, 33(4), 377-391.
Taba, H. 1962. Curriculum development: theory and practice. Harcourt, Brace & World.
Tavşancıl, E., Çokluk, Ö., Çıtak, G. G., Kezer, F., Yıldırım, Ö. Y., Bilican, … Özlem, D. T. (2010). Eğitim bilimleri enstitülerinde tamamlanmış lisansüstü tezlerin incelenmesi (2000-2008). Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Kesin Raporu. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/68960/Binder1.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Tosuntaş Ş.B., Emirtekin E., & Süral İ. (2019). Eğitim ve öğretim teknolojileri konusunda yapılan tezlerin incelenmesi (2013-2018). Journal of Higher Education and Science, 9(2), 277-286. DOI: 10.5961/jhes.2019.330
Varış, F. (1985). Program Geliştirmede Metodolojik Sorunlar. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 18 (1), 67-77.
Varış, F. (1988). Eğitimde program geliştirme “teori ve teknikler”. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları No:157
Yakar, S. (2016). Geleceğin Eğitimi Üzerine Program ve Tasarım Modeli Önerileri: “Yaşamsal Eğitim Programları” ve “Yaşamsal Öğretim Tasarımları”. MSKU Journal of Education. 3 (2)
Yıldıran, G. (2012). Türkiye’de program geliştirmenin sorunları ve çözüm önerileri sekiz üniversitemizdeki eğitim programları ve öğretim alanı lisansüstü programlarının genel ve alana özel dersler açısından karşılaştırması: farklı yönelimler. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 29(2). 43-73
YÖK Ulusal Tez Merkezi. (2021). Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Yüksel, S. (1998). Okula dayalı program geliştirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 4 (4)