İRAN SAFEVÎ DEVLETİ’NİN KURULUŞUNA SİÎ İNANÇLARIN ETKİSİ VE OSMANLI’NIN İRAN’A BAKIŞI / Effect of Shiite Faithes at Establishment of Iran Safavid State and Looking of Ottoman to Iran

ÖZETSafevî Devleti’nin kuruluşunda Şiî inançlarının büyük rolü bulunmaktadır. Safevîler, bu inançlara dayanarak çok kısa zamanda posttan tahta ulaşmışlardır. Safevîler, soy kütüklerinin Ehl-i Beyt’e dayandığını ileri sürmüşlerdir. Ancak yapılan araştırmalar, onların iddialarını doğrulamamaktadır. Önceleri sünni inanca sahip olan Safeviyye Tarikatı içinde Hoca Ali’den itibaren Şii temayüller baş göstererek ve Seyh Cüneyd döneminde siyasi gayeler güdülmeye başlanmıştır. Aynı dönemde Safevî liderleri hakkında aşırı inançlar dabenimsenmiştir. Zira, Safevî taraftarları arasında Şiî-İsmailîgörüşlerin etkisi görülmektedir. Bu Şiî inançlarının basında Mehdi ve İmam telakkileri gelmektedir. Şah İsmail, Şia’yı resmi mezhep olarak kabul etmiş ve bu mezhebin halka kabul ettirilmesi için aşırı baskı uygulamıştır. Osmanlı Devleti ise, Sünni görüşü benimsemiş olduğu için dini nedenlerin yanında siyasi ve sosyal sebepler dolayısıyla Safevîlere olumlu bakamamıştır.Anahtar Kelimeler: Ehl-i Beyt, Erdebil, Hoca, İran, Kızılbaş, Mehdi, Sünnî, Şiilik, Şîa, Osmanlı, Râfizî, Safevî, Türkmen.ABSTRACTThere is a big role of Shiite faithes at establishment of SafavidState. Safavids ascended the throne from post by there faithes at the short time. Safavids claimed that their ancestors are Ehl-i Beyt. But, studies have not confirmed their claims. Safaviyya Road having Sunni faith at the beginning had Shiite faithes after Hadja Ali and politics became the aim at Sheik Cunayd time. At the some time, extreme faithes were arrogated for Safavid leaders. Effects of ideas of Shiite-Ismail were seen at among of Safavid partisans. At the first of these Shiite faithes, Mahdi and Imam conceptions were seen. Shah Ismail accepted Shiite as a official doctrine and used extreme force to be accepted to people of this doctrine. Since Ottoman Empire accaptedSunni opininon, Ottoman Empire did not look positive to Safavid State because of religious, politics and social reasons.Key Words: Ehl-i Beyt, Erdebil, Hadja, Iran, Kızılbash, Mahdi, Ottoman, Rafizi, Shiism, Shiite, Sunni, Safavid, Turkman.
Anahtar Kelimeler:

-

İlahiyat Tetkikleri Dergisi-Cover
  • ISSN: 2458-7508
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1975
  • Yayıncı: Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

CÂHİLİYET VE İSLÂM'IN İLK DÖNEMLERİNDE YAŞAMIŞ BAZI CÖMERTLER / Some Distinguished Munificent Figures of Pre-Islamic Paganism and Islamic Period

İsmail DEMİR

İSLÂM MODERNİZMİNİN DOĞUŞU VE İKİ ÖNEMLİ TEMSİLCİSİ (Afgânî ve Abduh’un Modernist Yönlerine Kısa Bir Bakış) / The Rise of the Islamic Modernism and Two Most Consequential Representatives

Mustafa SÖNMEZ

EL-KİSÂÎ’NİN DEVRİNDEKİ BAZI ÂLİMLERLE YAPTIĞI MÜNÂZARALAR / Arguments Which al-Kisâ’î Had With Some Scholars in His Era

H. İbrahim TANÇ

AMERİKAN FUNDAMENTALİZMİNİN DÜNÜ BUGÜNÜ / The Past and Present Status of American Fundamentalism

Ali Rafet ÖZKAN

ARAP DİLİ VE DİN DİLİ İÇERİSİNDE 'İKRA' ('OKU!') KAVRAMININ YERİ / The Place of 'Iqra' Concept in Arabic Language and Religious Language

İbrahim YILMAZ

KİTAP TANITIMI İHTİRASTAN İKTİDARA... KERBELÂ -EMEVÎ VALİSİ UBEYDULLAH B. ZİYÂD DÖNEMİNİN ANATOMiSİ- / BOOK REVIEW From Ambition to Power... Karbalâ -The Anatomy of the Reign of Ubaydullah b. Ziyâd, the Umayyad Governor-

Süleyman TÜLÜCÜ

İRAN SAFEVÎ DEVLETİ’NİN KURULUŞUNA SİÎ İNANÇLARIN ETKİSİ VE OSMANLI’NIN İRAN’A BAKIŞI / Effect of Shiite Faithes at Establishment of Iran Safavid State and Looking of Ottoman to Iran

Sayın DALKIRAN

KUR’AN TÜM FESÂHAT İHLÂLLERİNE KAPALI MIDIR? / Is Koran Freed from All Imperfections Considered Lapses in its Eloquence?

Necdet ÇAĞIL

BİLMEN TEFSİRİ’NİN TEFSİR LİTERATÜRÜNDEKİ YERİ / The Place of Bilmen Commentary in Commentary Literature

Şükrü ARSLAN

IGNACE GOLDZIHER’İN TABERÎ’DEN AKTARIMDA BULUNARAK BAZI KIRÂATLERİ TENKİDİ VE MESELENİN ARKA PLÂNI / Criticism of Ignace Goldziher about Some Quranic Recites that Had Been Quoted from Taberî’s Commentary and the Background of the Matter

Abdulmecit OKCU