GAZÂLÎ ve EŞ’ARİYYE

Gazâlî’nin düşüncelerinin son bin yıldır İslam düşüncesinde dominant bir rol oynamış olan Eş’arî kelam anlayışıyla genel olarak aynı çizgide olduğu büyük kesimler tarafından kabul görmektedir. Buna rağmen son zamanlarda birçok yorumcu bunun yanlış bir kanı olduğunu ve onun ortaya attığı Eş’ariyye ile uyuşmayan fikir ve argümanları barındıran pek çok misalin bulunduğunu iddia etmektedir. Burada bu örneklerin Gazâlî’nin genel çizgisinin Eş’ariyye olmadığını kanıtlamadıkları ileri sürülüyor. Onun zaman zaman muhaliflerinin dilini kullanması, düşüncelerinin Eş’arî kaynaklı olduklarını geçersiz kılmamaktadır. Varlığın mahiyeti ile ilgili bir felsefi görüşe bağlanmak ve aynı zamanda, kendini onların ifade formlarına teslim etmeksizin, farklı düşüncede olan kimselerin dilini kullanmak mümkündür. Revizyonist yaklaşımın Gazâlî yorumu ilginç ve çok akıllıca olmasına karşın, onların yorumları, onun genel olarak Eş’arî ilkelerine bağlılığını sorgulamayı gerekli kılan herhangi bir şeye sebebiyet vermemektedir

___

  • na