İnsanı diğer canlılardan ayıran ve onu sorumlu kılan temyiz gücü, düşünme ve anlamamelekesi olan akıl, Kur’an-ı Kerim’e göre insanı insan yapan, onun her türlü aksiyonlarına anlamkazandıran ve ilahî emirler karşısında insanın yükümlülük ve sorumlu luk altına girmesinisağlayan özelliktir. Osmanlı toplumunda düşüncenin aktarıldığı en önemli vasıtalardan birişiirdir. Çoğu iyi eğitim almış olan şairler, bu malumatlarını sanat zemininde şiir diliyleaktarmışlardır. Divanlar incelendiğinde bu husus çok net olarak görülecektir.Bu çalışmayla başta Kur’an ve tasavvuf olmak üzere Yunan mitolojisine kadar uzanan birmuhteva zenginliği içinde eser veren divan şiirinde akıl tasavvurunu ve bu tasavvurun sanatzemininde nasıl işlendiğini, belli özellikleriyle temayüz etmiş şairlerin eserlerinden hareketleincelemek istiyoruz.

The concept of intellect can be described as the ability of discernment and mental faculty ofthinking and understanding, which distinguishes the human beings from other creatures and atthe same time which brings responsibility to him. According to the Holy Book Quran; this is thevery quality which makes him a real human being and makes all of his acts meaningful. Besides,by means of our intellect, we are held responsible and liable before divine commands. One of themost important means of conveying thoughts in Ottoman society is the poem. Most of the poetswho had received a good education have reflected their knowledge through poetic language on anartistic ground. This can be observed clearly when we examine the divans (collection of poems).In this study, we aim to investigate the concept of intellect in Ottoman poetry and how it wasdealt with on an artistic ground, based on works of some outstanding poets, who composedpoetry within a wide range of contents, such as first and foremost the Quran and Sufism and alsoGreek mythology.