Dinî Boyutun Psikolojik Danışma Sürecine Etkisi: Üniversite Öğrencileri İle Yapılmış Deneysel Bir Çalışma

Bu çalışma, dinî boyutun dâhil edildiği psikolojik danışma sürecinin üniversite öğrencilerinin psikopatolojik düzeylerini gidermede etkili olup olmadığının sınanması amacıyla yapılmıştır. Araştırma, Mardin Artuklu Üniversitesine bağlı farklı birimlerde lisans düzeyinde öğrenim gören on beş öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Bu öğrencilerden yedisine bireysel psikolojik danışma; sekizine ise dinî boyutun dâhil edildiği bireysel psikolojik danışma uygulanmıştır. Deneklerin seçilmesinde ve uygulamanın etkililiğini ölçmede Kısa Semptom Envanteri (KSE) kullanılmıştır. KSE, psikolojik danışma müdahalesinden önce, müdahale süreci bittikten hemen sonra ve son test uygulandıktan 6 ay sonra danışanlara uygulanmıştır. Psikolojik danışma müdahalesinin danışanların psikopatolojik düzeyleri üzerindeki etkisini test etmek amacıyla toplanan veriler, SPSS 21.0 paket programı kullanılarak çözümlenmiş ve Mann- Whitney U ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda dinî boyutun dahil edildiği bireysel psikolojik danışma uygulamasının üniversite öğrencilerinin psikopatoloji düzeylerini düşürmede kalıcı bir etkiye sahip olduğu ve somatizasyon, obsesif- kompulsif düşünceler, depresyon ve anksiyete alt boyutları ile genel psikopatoloji düzeyini düşürmede bireysel psikolojik danışmadan daha etkili olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Psikolojik Danışma, Manevî Danışmanlık, Üniversite Öğrencileri, Din Psikolojisi, Psikoloji

The Effect of the Religious Dimension on the Counseling Process: An Experimental Study with University Students

This study was conducted to test whether the psychological counseling process, including the religious dimension, is effective in eliminating the psychopathological levels of university students. The research was conducted with fifteen students studying at undergraduate level at different departments of Mardin Artuklu University. Seven of these students were applied individual psychological counseling; and eight individuals were applied psychological counseling including religious dimension. Brief Symptom Inventory (BSI) was used to select subjects and to measure the effectiveness of the application. The BSI was administered to counselors immediately before the psychological counseling intervention, immediately after the intervention period was over, and 6 months after the last test was administered. The data collected to test the psychological counseling intervention on the psychopathological levels of the clients were analyzed using the SPSS 21.0 package program and the Mann-Whitney U and Wilcoxon Marked Ranks tests were used. As a result of the research, it was determined that the individual psychological counseling application which included the religious dimension had a permanent effect on the decrease of the psychopathology levels of the university students, and that it was more effective than the individual psychological counseling without lowering the general psychopathology level with somatization, obsessive-compulsive thoughts, depression and anxiety sub-dimensions.

Keywords:

Psychological Counseling, Pastoral Counseling, University Students, Psikoloji, Din Psikolojisi,

PDF

___

Al-Solaim, Lamis - Loewenthal, Kate M. “Religion and Obsessive-compulsive Disorder (OCD) among Young Muslim Women in Saudi Arabia”. Mental Health, Religion & Culture 14/2 (2011): 169-182. https://doi.org/10.1080/13674676.2010.544868.
Al-Thani, Asha - Moore, J. “Nondirective Counseling in Islamic Culture in the Middle East Explored through the Work of one Muslim Person-centered Counselor in the State of Qatar”. Person-Centered and Experiential Psychotherapies 11/3 (2012): 190-204. https://doi.org/10.1080/14779757.2012.686888.
Azhar, Md Zain - Varma, Shashjit L. “Religious Psychotherapy as Management of Bereavement”. Acta Psychiatrica Scandinavica 91 (1995): 233-235. https://doi.org/10.1111/j.16000447.1995.tb09774.x.
Barrera, Terii L. - Zeno, Darrell - Bush, Amber L. - Barber, Catherine R. - Stanley, Melinda A. “Integrating Religion and Spirituality into Treatment for Late-life Anxiety: Three Case Studies”. Cognitive and Behavioral Practice 19/2 (2012): 346-358. https://doi.org/10.1016/j.cbpra.2011.05.007.
Baynal, Fatma. “Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı İlişkisinin Çeşitli Değişkenlere göre İncelenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4/1 (2015): 206-231. http://dx.doi.org/10.15869/itobiad.96269.
Cole, Brenda S. “Spiritually-focused Psychotherapy for People Diagnosed with Cancer: A pilot Outcome Study”. Mental Health, Religion & Culture 8/3 (2005): 217-226. https://doi.org/10.1080/13694670500138916.
Corey, Gerald. Psikolojik Danışma ve Psikoterapi Kuram ve Uygulamaları. Ankara: Mentis Yayıncılık, 2005.
Çimen, İrem D. - Çakın Memik, Nursu - Yıldız Gündoğdu, Özlem. “İç Görüsü Kötü Obesesif Kompulsif Bozukluk: Bir Olgu Sunumu”. Anadolu Psikiyatri Dergisi 17/3 (2016): 17-19.
de Mamani, Amy G. W. - Tuchman, Naomi - Duarte, Eugenio A. “Incorporating Religion/ Spirituality into Treatment for Serious Mental Illness”. Cognitive and Behavioral Practice 17/4 (2010): 348-357. https://doi.org/10.1016/j.cbpra.2009.05.003.
Diyanet İşleri Başkanlığı. “Türkiye’de Dinî Hayat Araştırması”. DİB, 2014. https://serdargunes.files.wordpress.com/2013/08/tc3bcrkiye-de-dini-hayat-arastirmasi-2014.pdf.
Düzgün, Şükrü. “Öğrencilerin Psikolojik Belirtileri ile Ana-baba Tutumları Arasındaki İlişkiler”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2/1-2 (2003): 149-162.
Freud, Sigmund. (1907). “Obsessive Actions and Religious Practices”. The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Volume IX (1906-1908): Jensen's ‘Gradiva’ and Other Works (1907): 115-128.
Hamdan, Aisha. “A Case Study of a Muslim Client: Incorporating Religious Beliefs and Practices”. Journal of Multicultural Counseling and Development 35/2 (2007): 92-100. https://doi.org/10.1002/j.2161-1912.2007.tb00052.x.
Hawkins, Rebecca S. - Tan, Siang-Yang - Turk, Anne A. “Secular Versus Christian Inpatient Cognitive- behavioral Therapy Programs: Impact on Depression and Spiritual Well- being”. Journal of Psychology and Theology 27/4 (1999): 309-318. https://doi.org/10.1177%2F009164719902700403.
Hebert, Randy - Zdaniuk, Bozena - Schulz, Richard - Scheier, Micheal. “Positive and Negative Religious Coping and Well-being in Women with Breast Cancer”. Journal of Palliative Medicine 12/6 (2009): 537-545. https://doi.org/10.1089/jpm.2008.0250.
Himle, Joseph A. - Chatters, Linda M. - Taylor, Robert J. - Nguyen, Ann. “The Relationship Between Obsessive-compulsive Disorder and Religious Faith: Clinical Characteristics and Implications of Treatment”. Psychology of Religion and Spirituality 3/4 (2011): 241-258.
Hisli Şahin, Nesrin - Durak, Ayşegül. “Kısa Semptom Envanteri (Brief Symptom Inventory- BSI): Türk Gençleri için Uyarlanması”. Türk Psikoloji Dergisi 9/31 (1994): 44-56.
Hisli Şahin, Nesrin - Durak Batıgün, Ayşegül - Uğurtaş, Sinem. “Kısa Semptom Envanteri (KSE): Ergenler için Kullanımının Geçerlik, Güvenilirlik ve Faktör Yapısı”. Türk Psikiyatri Dergisi 13/2 (2002): 125-135.
Hodge, David R. - Bonifas, Robin P. “Using Spiritually Modified Cognitive Behavioral Therapy to Help Clients Wrestling with Depression: A Promising Intervention for some Older Adults”. Journal of Religion and Spirituality in Social Work: Social Thought 29/3 (2010): 185-206.
https://doi.org/10.1080/15426432.2010.495598.
Huppert, Jonathan D. - Siev, Jedidiah - Kushner, Elyssa S. “When Religion and Obsessive-compulsive Disorder Collide: Treating Scrupulosity in Ultra-Orthodox Jews”. Journal of Clinical Psychology 63/10 (2007): 925-941. https://doi.org/10.1002/jclp.20404.
Hurst, George A. - Williams, Marion G. - King, Judith E. - Viken, Richard. “Faith-based Intervention in Depression, Anxiety, and other Mental Disturbances”. Southern Medical Journal 101/4 (2008): 388-392. https://doi.org/10.1097/SMJ.0b013e318167a97a.
Jung, Carl Gustav. Anılar, Düşler, Düşünceler: Otobiyografi. Trc. İris Kantemir. İstanbul: Can Sanat Yayınları, 2013.
Karaca, Faruk - Acar, Muhammet Cevat. “Bireysel Psikolojik Danışma Sürecinde Danışanın Dini Kaynaklarının Kullanılması Üzerine Bir Vaka Örneği”. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Cilt-1. Ed. Ali Ayten - Mustafa Koç - Nuri Tınaz. 157-167. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi, 2016.
Karaköse, Rukiye - Karaköse, Şaban. Rehberlik ve Psikolojik Danışma. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2016
Kartopu, Saffet. “Narsizmin Dindarlık Eğilimleri ile İlişkisi: Gümüşhane Üniversitesi Örneği”. The Journal of Academic Social Science Studies 6/6 (2013): 625-649.
Kemertaş, İsmet. “Yükseköğretimde Rehberlik”. Eğitimde Üçüncü Boyut: Psikolojik Danışma ve Rehberlik. Ed. Cengiz Karagözoğlu - İsmet Kemertaş. 167-174. İstanbul: Birsen Yayınevi, 2004.
Koç, Mustafa. Manevî- [Psikolojik] Danışmanlık: Müslüman- Türk Diasporası Örneği. Bursa: Emin Yayınları, 2016.
Koenig, Harold G. - Larson, David B. “Religion and Mental Health: Evidence for an Association”. International Review of Psychiatry 13/2 (2001): 67-78. https://doi.org/10.1080/09540260124661.
Lazarus, Arnold A. Brief but Compherensive Therapy: A Multimodal Way. New York: Springer, 1997.
Montgomery, Michael R. “Well-being and Anxiety– Counselling and Psychotherapy: An Exploration in the Malaysian Context”. Asia Pacific Journal of Counselling and Psychotherapy 4/1 (2013): 31-43. https://doi.org/10.1080/21507686.2013.767848.
Murat, Ayşe - Kızılgeçit, Muhammed. “Dini Başa Çıkma ve Psikopatoloji İlişkisi (Rize Örneği)”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/11 (2017): 111-151.
Powers, Robin. “Counseling and Spirituality: A Historical Review”. Counseling and Values 49/3 (2005): 217-225. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.2005.tb01024.x.
Razali, Salleh M. - Aminah, Kassim - Khan, Umeed A. “Religious–cultural Psychotherapy in the Management of Anxiety Patients”. Transcultural Psychiatry 39/1 (2002): 130-136. https://doi.org/10.1177%2F136346150203900106.
Razali, S. M., Hasanah, C. I., Aminah, K., & Subramaniam, M. (1998). “Religious-sociocultural psychotherapy in patients with anxiety and depression”. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry 32: 867-872. https://doi.org/10.1177%2F136346150203900106.
Richards, P. Scott - Bergin, Allen E. “Theistic Perspectives in Psychotherapy: Conclusions and Recommendations”. Casebook for a Spiritual Strategy in Counseling and Psychotherapy. Ed. P. Scott Richards and Allen E. Bergin. 287-308. Washington, DC: American Psychological Association, 2010.
Rungreangkulkij, Somporn - Wongtakee, Wiwat. “The Psychological Impact of Buddhist Counseling for Patients Suffering from Symptoms of Anxiety”. Archives of Psychiatric
Nursing 22/3 (2008): 127-134. https://doi.org/10.1016/j.apnu.2007.07.004.
Smith, Timothy B. - Bartz, Jeremy - Richards, P. Scott. “Outcomes of Religious and Spiritual Adaptations to Psychotherapy: A Meta-analytic Review”. Psychotherapy Research 17/6 (2007): 643-655. https://doi.org/10.1080/10503300701250347.
Sperry, Len. “Integrative Spiritually Oriented Psychotherapy: A Case Study of Spiritual and Psychological Transformation”. Casebook for a Spiritual Strategy in Counseling and Psychotherapy. Ed. P. Scott Richards and Allen E. Bergin. 141-152. Washington, DC: American Psychological Association, 2010.
Stanley, Melinda A. - Bush, Amber L. - Camp, Mary E. - Jameson, John P. - Phillips, Laura L., Barber, Catherine R. - Zeno, Darrell - Lomax, James W. - Cully, Jeffrey A. “Older Adults’ Preferences for Religion/Spirituality in Treatment for Anxiety and Depression”. Aging and Mental Health 15/3 (2011): 334-343. https://doi.org/10.1080/13607863.2010.519326.
Şirin, Turgay. Dinî Danışma ve Rehberlik. İhsan Modeli Manevi Danışmanlık. İstanbul: Mim Akademi Yayınları, 2014.
Tan, Hasan - Baloğlu, Mustafa. Psikolojik Danışma ve Rehberlik: Teori ve Uygulama. Ankara: Nobel Akademi Yayınları, 2011.
Türküm, Ayşe Sibel. “Üniversite Gençliğine Yönelik Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri”. Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik: Meslekleşme Sürecindeki İlerlemeler Cilt 1. Ed. Ragıp Özyürek - Fidan Korkut-Owen - Dean W. Owen. 201-218. Ankara: Nobel Yayınları, 2007.
Utz, Aisha. “Ruh Sağlığı, Ruhsal Bozukluklar ve Başa Çıkmanın Kavramsallaştırılması”. Müslümanlar için Psikolojik Danışma: Kültüre ve Dine Duyarlı Ruh Sağlığı Müdahaleleri. Ed. Sameera Ahmed - Mona M. Amer. Trc. Vahap Yorgun. 15-31. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık, 2015.
Ünsal Barlas, Gül - Karaca, Semra - Onan, Nevin - Işıl, Özlem. “Üniversite Sınavına Hazırlanan Bir Grup Öğrencinin Kendilik Algıları ve Ruhsal Belirtileri Arasındaki İlişki”. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 1/ 1 (2010): 18-24.
Worthington Jr, Everett L. - Kurusu, Taro A. - McCollough, Micheal E. - Sandage, Steven J. “Empirical Research on Religion and Psychotherapeutic Processes and Outcomes: A 10-year Review and Research Prospectus”. Psychological Bulletin 119/3 (1996): 448-487.
Yapıcı, Asım. “Modernleşme-Sekülerleşme Sürecinde Türk Gençliğinde Dinî Hayat: Meta-Analitik Bir Değerlendirme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/2 (2012): 1-40.
Yapıcı, Asım. Ruh Sağlığı ve Din: Psiko-sosyal Uyum ve Dindarlık. 2. Baskı. Adana: Karahan Kitabevi, 2013.
Yapıcı, Asım - Kayıklık, Hasan. “Ruh Sağlığı Bağlamında Dindarlığın Öz Saygı ve Kaygı ile İlişkisi: Çukurova Üniversitesi Örneği”. Değerler Eğitimi Dergisi 3/9 (2005): 177-206.
Yapıcı, Asım – Koçak, Ali. “Türkiye’de Ruh Sağlığı, Maneviyat ve Dindarlık: Meta-Analitik Bir Değerlendirme”. Din, Değerler ve Sağlık. Ed. Hayati Hökelekli. 65-115. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2017.