202105

EURO / DOLAR PARİTESİNİN TÜRKİYE’DE KONUMLU SERBEST BÖLGELERİN İHRACATI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: EKONOMETRİK BİR ANALİZ

Serbest bölgeler, doğrudan yabancı sermaye girişi sağlamak, ihracatı artırmak ya da teknoloji transferi sağlamak amacıyla belirli alandaki ekonomik ilişkilerin, yürürlükteki mevzuattan kısmen ya da tamamen muaf kabul edildiği ekonomik alanlardır. Türkiye’de 1985 yılında yürürlüğe giren 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanuna bağlı olarak serbest bölgeler Türk ticari hayatına girmiştir. Günümüzde Türkiye’de faaliyet gösteren 19 adet serbest bölge bulunmaktadır. Serbest bölgelerde faaliyet gösteren şirketler hammadde ithalatlarını çoğunlukla Türkiye’den Amerikan Doları üzerinden ithal etmekte ve ihracatlarını Avrupa Birliği ülkelerine Euro üzerinden gerçekleştirmektedirler. Bu çalışmada, Euro/Dolar paritesi üzerindeki değişimlerin Türkiye’de konumlu serbest bölgelerin ihracatı üzerindeki etkisi 2002-2016 yılları arası üçer aylık veriler üzerinden incelenmiştir. Sonuçlar, Euro/Dolar paritesindeki değişimin kısa ve uzun dönemde Türkiye’de konumlu serbest bölgelerin ihracatı üzerinde aynı yönde etkili olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

EUR/USD, Serbest Bölgeler, İhracat, Eşbütünleşme, ARDL Sınır Testi

THE EFFECT OF EURO-DOLLAR PARITY ON THE EXPORT OF FREE TRADE ZONES SITED IN TURKEY: AN ECONOMETRIC ANALYSIS

Free trade zones, freed partly or fully from current legal regulations on economic relations, are aimed to attract foreign direct investment, boost export or transfer technology. Today, 19 free trade zones are operating in Turkey, depending on No 3218: Free Trade Zones Acts. Companies operating in free trade zones import raw materials mostly from Turkey, paid in US Dollar and export finished product mostly to European Union countries in Euro. In this work, it is examined changes in volume of trade of free trade zones in Turkey through changes Euro / Dollar parity with quarterly data from 2002 to 2016. Results have shown that Euro/Dolar affects real export of free trade zones located in Turkey, in the same way.

Keywords:

EUR/USD, Free Trade Zones, Export, Coentegrastion,

PDF

___

Kaynakça DICKEY, David A. ve Wayne A. FULLER (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, 74 (366): 427-431.
DICKEY, David A. ve Wayne A. FULLER (1981), “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Econometrica, 49 (4): 1057-1072.
DICKEY, D. A., & FULLER, W. A. (1979). "Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root.", Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431.
ERDOĞAN, A. (2015). "Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Ve Ticari Dışa Açıklık Oranı İle Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Arasındaki İlişkinin Türkiye İçin Ekonometrik Analizi: Ardl Sınır Testi Yaklaşımı", The Journal of Academic and Social Science, 3(14), 20.
GRANGER, Clive W. J. ve Paul NEWBOLD (1974), “Spurious Regressions in Econometrics”, Journal of Econometrics, 2 (2): 111-120.
GÜNER, S. (1995). Serbest Bölgeler. İzmir: Anadolu Yayıncılık.
İĞDE, E. (2010). "Yapısal Değişiklik Altında Birim Kök Testleri", Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1,2.
MACKINNON, J. G. (2010). "Critical Values for Cointegration Tests", Queen’s Economics Department Working Paper (1227).
PESARAN, M. Hashem; Yongcheol SHIN ve Richard J. SMITH (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16 (3): 289-326.
JOHANSEN, Soren ve Katarina JUSELIUS (1990), “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Applications to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52 (2): 169-210.
ENGLE, Robert F. ve Clive W. J. GRANGER (1987), “Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica, 55 (2): 251-276.
ÖZTÜRK, L. (2013). "Serbest Bölgelerin Geleceği: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme", Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 75-86.
ŞİMŞEK, M. & KADİR, C. (2004). "Türkiye’nin İthalat Talebi Fonksiyonunun Sınır Testi Yaklaşımı ile Eşbütünleşme Analizi", Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5(1), 30.
TÜMENBATUR, A. (2013). "Serbest Bölgeler ve Türkiye Ekonomisine Katkıları Üzerine Bir Değerlendirme", Ç.Ü Sosyal Bilimler Dergisi, 339-359.
SAATÇİOĞLU, C. & KARACA, O, (2010) "Dolar/Euro Paritesinin Türkiye’nin İhracatına Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz", Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 3(2), s.106-118
KAHYAOĞLU, Hakan ve Utku UTKULU (2006), “Euro-Dolar Paritesindeki Oynaklığın İhracat Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, İktisat, İşletme ve Finans, 21 (242): 114- 125.