Van Çaldıran Ovası Yüzey Sularının İçme ve Sulama Suyu Açısından İncelenmesi

Bu çalışmada, Çaldıran (Van) Ovası yüzey sularının fziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi veiçme-kullanım ve sulama suyu standartları ve kriterlerine göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çaldıran Ovasıyüzey sularının sıcaklık, pH ve özgül elektriksel iletkenlik değerleri sırası ile 11.55-20.19 °C, 6.79-8.97 ve 129-1203 µS cm-1 arasında ölçülmüştür. Hesaplanan Sodyum Adsorpsiyon Oranı, Sodyum Yüzdesi ve Artık SodyumKarbonat İndeksi değerleri sırası ile 0.38-3.81, %16.58-%55.62 ve 0.24-5.22 meq L-1 arasında değişmektedir.ABD Tuzluluk Diyagramı ile yapılan değerlendirmede Çaldıran Ovası yüzeysuları C1S1, C2S1 ve C3S1 sınıﬂarıile karakterize edilmektedir. Wilcox Diyagramı ile yapılan değerlendirmede ise incelenen sular “çok iyi-iyi” ve“iyi-kullanılabilir” sınıfında yer almaktadır. Buna karşın hem içme-kullanım suyu standartları hem de sulamasuyu yönetmelikleri dikkate alındığında, inceleme alanında Çaldıran (0.65 mg L-1) ve Evciler (mg L-1) örneklemenoktaları dışında kalan tüm su noktalarının ﬂorür içeriği (1.06-2.33 mg L-1) standartlarda öngörülen sınır değerin(1 mg L-1) üzerinde yer almaktadır. Çaldıran Ovası yüzey sularının ﬂorür içeriğinin, standartlarda izin verilenlimit değerlerin üzerinde olması nedeniyle, doğrudan içme-kullanım suyu olarak kullanılmasının uygun olmadığıdüşünülmektedir

Anahtar Kelimeler:

Çaldıran Ovası, ﬂorür, içme suyu, su kalitesi, sulama suyu

Investigation of Van Çaldıran Plain Surface Waters in terms of Drinking and Irrigation Water

In this study, it was aimed to determine the physical and chemical properties of Çaldıran (Van)Plain surface waters and to evaluate them according to drinking-use and irrigation water standards and criteria.The temperature, pH and specifc electrical conductivity values of Çaldıran Plain surface waters were measuredbetween 11.55-20.19 °C, 6.79-8.97 and 129-1203 µS cm-1, respectively. The calculated Sodium Adsorption Ratio,Sodium Percentage and Residual Sodium Carbonate Index values ranged from 0.38 to 3.81, 16.58 to 55.62% and0.24 to 5.22 meq L-1, respectively. The surface waters of Çaldıran Plain are characterized in the classes of C1S1,C2S1 and C3S1 by the US Salinity Diagram. The studied waters are in the “very good-good” and “good-permissible”classes in the evaluation of the Wilcox Diagram. However, the ﬂuoride content (1.06-2.33 mg L-1) of all water pointsexcept for Çaldıran (0.65 mg L-1) and Evciler (0.18 mg L-1) are above the standard limit value (1 mg L-1) taking inconsideration of drinking-water standards and irrigation water regulations. The ﬂuoride content of Çaldıran Plainsurface waters is considered as inadequate to be used directly as potable water because it is above the limit valuesallowed in the standards.

Keywords:

Çaldıran Plain, drinking water, ﬂuoride, irrigation water, water quality,

PDF

___

Ağaoğlu S, Alişarlı M, Alemdar S, 2007. Van bölgesi su kaynaklarında flor düzeylerinin belirlenmesi. YYU Veteriner Fakültesi Dergisi, 18 (1): 59-65.
Appelo CAJ, Postma D, 2005. Geochemistry, Groundwater and Pollution, A.A. Balkema, Rotterdam.
APHA – AWWA and WPCF, 1989. Standart Methods for the Estimation of Water and Waste Water (17th Ed.). American Public Health Association, Washington.
Arslan H, Güler M, Cemek B, Demir Y, 2007. Bafra Ovası yeraltı suyu kalitesinin sulama açısından değerlendirilmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (2): 219-226.
Aydın H, Mutlu H, Kazancı A, 2013. Çaldıran (Van) jeotermal sahasının hidrojeokimyasal özellikleri. 11. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 17-20 Nisan 2013, 71-90, İzmir.
Başkan MB, Pala A, 2009. İçme sularında arsenik kirliliği: Ülkemiz açısından bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Müh. Bilimleri Dergisi, 15: 69-79.
Cinar A, Selcuk M, 2005. Effects of Chronic fluorosis on thyroxine, triiodothyronine, and protein-bound ıodine in cows. Fluoride, 38 (1): 65–68.
Comba B, Çınar A, 2016. Investigation of effects of fluorosis on some minerals and hormones in sheep. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 63: 223-227.
D'Alessandro W, 2006. Human fluorosis related to volcanic activity: a review. Environmental Toxicology, 10:21-30.
Demir S, Kılıç K, 2012. Erbaa Ovası yeraltı suyunun tuzluluğunun değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2: 79-86.
Demirel Ü, 2009, Flor elementinin canlılar üzerine etkisi ve Kapadokya bölgesinde florosis gerçeği. 1. Tıbbi Jeoloji Çalıştayı, Nevşehir.
Eaton FM, 1950. Significance of carbonates in irrigation waters. Soil Science, 69: 123-133.
EU, 2014. European Union, Drinking Water Regulations. The Stationery Office, Dublin, Irland.
Garcia MG, Borgnino L, 2015. Fluoride in the context of the environment, in fluorine: Chemistry, analysis, function and effects. Royal Society of Chemistry, 3-21.
Hapçıoğlu B, Dişçi R, Demir L, Başak E, Güray Ö, Özer N, 1992. Türkiye içme sularında florürün bölgesel dağılımı. İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 26 (4): 222-223.
Hounslow AW, 1995. Water Quality Data: Analysis and Interpretation, CRC Press, New York.
Kacar B, 1984. Bitki besleme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitapları Yayın No: 899, Ankara.
Kaya N, Öztürk M, 2003. Elazığ il sınırları içerisindeki sulama sularının incelenmesi. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 3: 87-92.
Küçükırmak G, 2007. Florun fizyolojik ve toksikolojik karakterleri. Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
Meral I, Demir H, Gunduz H, Mert N, Dogan I, 2004. Serum copper, zinc, manganese, and magnesium status of subjects with chronic fluorosis. Fluoride, 37 (2): 102-106.
Oruç N, Alpman N, Karamanderesi İ, 1976. Tendürek volkanı çevresindeki yüksek fluorür içerikli kaynak sularının hidrojeolojisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19: 1-8.
Oruç N, 1988. Çaldıran yöresi su örneklerinde florür düzeyi ve önemi. Anadolu Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Eskişehir.
Oruç N, 2005. Türkiye’de yüksek düzeyde florür içeren kaynak suları ve önemi. 1. Tıbbi Jeoloji Sempozyumu, 1-3 Aralık 2005, 215-227 s.
Oruç N, 2008. Occurrence and problems of high fluoride waters in Turkey: an overview. Environmental Geochemistry and Health, 30: 315–323.
Oto G, 2002. Muradiye ve Çaldıran yöresinden alınan su ve koyunların kan örneklerindeki flor düzeyine mevsimsel değişimlerin etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van.
Özkan G, Köseoglu M, Bilgin A, 1988. Isparta içme suyundaki fluorürün çevre kayaçlarla ilişkisi. Ulusal 1. Hidrojeoloji Sempozyumu, Ankara, 247–256.
Reyes-Gomez VM, Alarcon-Herrera MT, Gutierrez M, Lopez DN, 2013. Fluoride and arsenic in an alluvial aquifer system in Chihuahua, Mexico: Contaminant Levels, Potential Sources, and Co-occurrence. Water Air Soil Pollut, 224 (1433): 1-15.
Richards LA, 1954. Diagnosis and ımprovement of saline and alkali soils. US Department of Agriculture, Agriculture Handbook No. 60, Washington DC
Sağlam MT, Adiloğlu A, 1997. Su Kalitesi (genişletilmiş 2. baskı). Trakya Üniversitesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Ders Kitapları Yayın No: 27, Tekirdağ.
SKKY, 1991. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Teknik Usuller Tebliği. Resmi Gazete Tarihi/Sayı: 07.01.1991/20748.
TS266, 2005. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete Tarihi/Sayı: 17.02.2005/25730.
US EPA, 2009. Drinking water contaminants, office of water regulation and standards. United States Environmental Protection Agency, Cincinnati, Ohio, USA.
Wilcox LV, 1955. Classification and Use of Irrigation Water, US Department of Agriculture. Circular 969, Washington DC.
WHO, 1984. Fluorine and fluorides. Environmental Health Criteria 36, World Health Organization, 25-26., Geneva.
WHO, 2006. Guidelines for drinking water quality. First Adendum to third ed., Recommendations, vol. 1, World Health Organization, Geneva, Switzerland.
YSKYY, 2012. Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliğ. Resmi Gazete Tarihi/Sayı: 30.11.2012/28483.