Midyat /Mardin Yöresinde Yetiştiriciliği Yapılan Üzüm Çeşitlerinin Etkili Sıcaklık Toplamı İhtiyaçlarının Tespiti

Bu araştırma; 2019 ve 2020 yıllarında, Mardin ili Midyat yöresinde yetiştirilen bazı yerel üzüm çeşitleri üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada çeşitlerin bazı karakterleri, gözlerin sürmesi, çiçek açma, olgunluk başlangıcı ve olum dönemleri, vegetasyon periyodu ve aktif sıcaklık toplamı verileri incelenmiştir. Araştırma sonunda sürme-olum dönemleri arasında hesap edilen aktif sıcaklık toplamlarının 1275 gd (Hazirani)-2488 gd (Mazrone), gelişme sürelerinin ise 104 gün (Hazirani)-175 gün (Mazrone) arasında değiştiği tespit edilmiştir. EST (Etkili Sıcaklık Toplamı) değerleri ve gelişme süreleri; yıl, iklim, arazinin konumu ve toprak yapısı, çeşit özelliği ve hatta bakım işlemlerine göre farklılık göstermiştir. Mardin ilinde yetiştirilebilecek ticari değeri yüksek üzüm çeşitlerini tavsiye ederken araştırma sonucunda belirlenen EST değerlerinin göz önünde bulundurulması gerektiği ve “Sıcak İklim” sınıfına dahil olan Midyat yöresinin iklim yapısının, piyasada sevilen ve tutulan son turfanda sofralık ve kurutmaya uygun üzümler için oldukça elverişli olabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Midyat, bağcılık, üzüm, etkili sıcaklık toplamı, fenoloji

Determination of Effective Heat Summation Requests of Grape Varieties Cultivated in Midyat/Mardin Region

This study was carried out in 2019 and 2020 on some local grape genotypes grown in Midyat district of Mardin region. In the study, some general characteristics of the varieties such as bud burst, flowering, veraison and maturity periods, growing periods and effective heat summation (EHS) values were examined. In the result, EHS values calculated between bud burst and ripening periods ranged from 1275 degree-days (Hazirani) to 2488 degree-days (Mazrone), and the growing periods ranged from 104 days (Hazirani) to 175 days (Mazrone). EHS (Effective Heat Summation) values and growing periods differed according to year, climate, location and soil structure of the land, variety characteristics and even cultural measures. While recommending grape cultivars high trading worth that can be cultivated in Mardin region, it has been revealed that variety selection should be made by taking into account the EHS worths specified as a result of the study, and that midyat ecology, which is in the "Hot Climate" class, is extremely suitable for late grown table grapes and dried grape cultivars with high trading value.

Keywords:

Midyat, viticulture, grape, effective heat summation, phenology,

PDF

___

Aktürk B, Uzun Hİ, 2019. Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Antalya’daki Değişik Yörelere Uygunlukları ve Etkili Sıcaklık Toplamı İstekleri. Mediterranean Agricultural Sciences(2019) 32(3): 267-273.
Aktürk B, Uzun Hİ, 2020. Bağcılıkta Etkili Sıcaklık Toplamı Hesaplamasında Kullanılan Farklı Yöntemlerin Karşılaştırılması. Mediterranean Agricultural Sciences (2020) 33(2): 159-165.
Ateş F, Uysal H, 2017. Determinations Of Adaptation Level Of Wine Grape Varieties In Terms Of Climatic Data In Wine Growing Regions Of Turkey. 40th World Congress of Vine and Wine, Bulgaria.
Bekar T, Cangi R, 2017. Tokat’ta Farklı Ekolojilerde Yetiştirilen Narince Üzüm Çeşidinin Fenolojik Gelişme Evreleri ve Etkili Sıcaklık Toplamı İsteklerinin Belirlenmesi. Türkiye Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1(2): 86-90.
Candar S, Alço T, Uysal T, Ekiz M, Yayla F, 2019. Karamenüş ve Yayla (Vitis vinifera L.) Şaraplık Üzüm Çeşitlerinde Biyoklimatik İsteklerin ve Olgunluk Göstergelerinin Belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi (UTYHBD), 2019, 5(2): 231-239.
Cangi R, Şen A, Kılıç D, 2008. Bazı Üzüm Çeşitlerinin Kazova (Tokat-Turhal) Koşullarındaki Fenolojik Özellikleri ile Etkili Sıcaklık Toplamı (EST) İsteklerinin Saptanması. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 2, 45-48.
Cangi R, Altun M A, 2015. Bazı Önemli Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Sakarya/Taraklı Ekolojisine Adaptasyonu. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 8(2): 35-39.
Cangi R, Yağcı, A, 2017. Bağdan Sofraya Yemeklik Asma Yaprak Üretimi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi Cilt 6(Kapadokya Ulusal Bağcılık Çalıştayı Özel Sayı) 137-148 2017.
Cangi R, Demir E, 2019. Bazı Üzüm Çeşitlerinin Mecitözü/Çorum Koşullarında Fenolojik Özelikleri ve Etkili Sıcaklık Toplamı (EST) Değerlerinin Belirlenmesi. Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Cilt (Sayı): 6(2): 29-35.
Çakır A, 2021. Asma Ekolojisi (Bağcılık/Üzüm Yetiştiriciliği). Tarım Gündem Dergisi Özel Yayını, Metro Matbaacılık, s.30-43, İzmir-Türkiye.
Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., Fidan, Y., Marasallı, B., Söylemezoğlu, G., 1998. Genel Bağcılık. Sunfidan A.ġ. Mesleki Kitaplar Serisi: 1, 253s., Ankara.
Çelik S, 2011. Bağcılık (Ampeloloji). Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Cilt 1, Tekirdağ-Türkiye.
Demir E, 2019. Mecitözü ekolojisinde yetiştirilen bazı üzüm çeşitlerinde optimum hasat zamanlarının belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
FAO, 2020. Food and Agriculture Organization of the United Nations Official Website. Grape production. http://www.fao.org/faostat/en/#data (Erişim tarihi: 12.01.2020).
Kaya M, Özdemir G, 2015. Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Diyarbakır Koşullarındaki Kalite Özellikleri ile Etkili Sıcaklık Toplamı İsteklerinin Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 27(Özel Sayı).
Kılıç D, Kaya Y, Başaran B, Topal H, Mutlu N, Yağcı A, Cangi R, 2018. Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Tokat Merkez Koşullarına Adaptasyonu. BAHÇE 47 (Özel Sayı 1: Türkiye 9. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu): 187-194.
Kiracı, M.A., 2021. Pratik Bağcılık (Giriş). Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Tekirdağ-Türkiye.
Kokargül R, Çöçen E, Koç H, Sarıtepe Y, 2020. Kureyş Üzüm (Vitis vinifera L.) Çeşidinin Fenolojik, Pomolojik ve Ampelografik Özellikleri. International Journal of Eastern Mediterranean Agricultural Research, 3(1):17-30.
Köse B, 2014. Phenology and Ripening Of Vitis Vinifera L. and Vitis Labrusca L. Varieties In The Maritime 324 Climate Of Samsun In Turkey’s Black Sea Region. South African Journal of Enology and Viticulture, 35(1): 90-102.
Küsmüş S, 2016. Malatya İlinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinde Etkili Sıcaklık Toplamı ve Optimal Hasat Zamanlarının Belirlenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Odabaşıoğlu M.İ, Semi-Arid Koşullarda Farklı Anaçlar Üzerinde Yetiştirilen Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Verim, Kalite ve Çekirdek Özellikleri İle Stoma Morfolojilerinin İncelenmesi
Özkan A, 2020. Genel Bağcılık. Harman Yayıncılık, s.222., İstanbul-Türkiye.
Schwartz MD, 2003. Phenology: An intergative En-vironmental Science, Klüwer Academic Püblishers, Dordrecht, Boston, London
Söğüt AB, Özdemir G, 2015. Bazı Şaraplık Üzüm Çeşitlerinin Diyarbakır Ekolojisindeki Fenolojik Özellikleri ile Etkili Sıcaklık Toplamı İsteklerinin Belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 27, 403-412.
Şen A, 2008. Kazova (Tokat) Ekolojisinde Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinde Etkili Sıcaklık Toplamı ve Optimum Hasat Zamanlarının Belirlenmesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Şensoy RİG, Balta F, Cangi R, 2009. Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Van Ekolojik Koşullarındaki Etkili Sıcaklık Toplamı Değerlerinin Belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(3): 49-59.
Toprak Özcan E, Kesgin M, 2016. Bazı Üzüm Çeşitlerinin Manisa Koşullarında Fenolojik Özellikleri ve Etkili Sıcaklık Toplamı (EST) İsteklerinin Belirlenmesi. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi (Babikon 2015 II. Cilt), 45(2):783-788.
TÜİK, 2020. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1 12.06.2021
Uçaş C, 2021. Midyat (Mardin) İlçesinde Bazı Yerel Üzüm Genotipleri ve Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi, Şırnak Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Ünal MS, 2018. İdil Bölgesi Üzüm Çeşitlerinin Salamura Yaprak Yapımına Uygunluğunun Araştırılması. Şehri Nuh Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, 8-9 Eylül 2018, Cizre/ŞIRNAK.
Ünal MS, 2019. İdil/Şırnak Ekolojisinde Yetiştirilen Yerel Üzüm Çeşitlerinin Etkili Sıcaklık Toplamı İsteklerinin Belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi (UTYHBD), 5(1): 46-53.
Yaşasın AS, 2021. Bağ Tesis Edilecek Yerin Özellikleri Nelerdir (Pratik Bağcılık). Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü, s.33-35, Tekirdağ-Türkiye.
Yıldırım M, 2019. Şırnak İli İdil İlçesinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Bazı Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi, Şırnak Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Yurtgül C, 2021. Güçlükonak Yerel Üzüm Çeşitlerinin Özellikleri, Uygulanan Bağcılık Tekniği ve Değerlendirme Şekilleri, Şırnak Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.