Erzincan İli Kiraz Bahçelerindeki Zararlı ve Faydalı Türler ile Önemli Zararlı Türlerin Doğada Görülme Zamanı ve Zarar Belirtileri

Bu çalışma, 2016-2018 yıllarında Erzincan ilinde kiraz bahçelerindeki zararlı, faydalı türler ile önemli bazı zararlı türlerin doğada görülme zamanını ve zarar belirtilerini saptamak amacıyla yürütülmüştür. Türlerin tespitinde darbe yöntemi, kültüre alma yöntemi, çukur ve feromon tuzaklar kullanılmıştır. Sürveyler; haftada bir kez düzenli aralıklarla Erzincan Merkez ve Üzümlü ilçeleri ile bu ilçelere bağlı belde ve köylerdeki kiraz bahçelerinde, vejetasyon periyodu boyunca yürütülmüştür. Çalışma sonucunda, kiraz bahçelerinde 48 zararlı (47 böcek, 1 akar) ve 34 faydalı böcek türü saptanmıştır. Rhagoletis cerasi (Linnaeus), Archips rosana (Linnaeus), Myzus cerasi (Fabricius), Tropinota (Epicometis) hirta (Poda) ve Tetranychus urticae (Koch) en yaygın ve yoğun zararlı türler olarak belirlenmiştir. Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae), Adalia ipunctata (Linnaeus), Adalia fasciatopunctata revelieri (Mulsant), Coccinella semtempunctata (Linnaeus), Oenopia (Synharmonia) conglobata (Linnaeus) (Coleoptera: Coccinellidae) ve Episyrphus balteatus De Geer (Diptera: Syrphidae)’un en yoğun yararlı türler olduğu tespit edilmiştir. Doğada, zararlı türlerden olan R. cerasi rginlerinin mayıs-temmuz, A. rosana erginlerinin haziran-temmuz, M. cerasi nimf ve erginlerinin mayıs-ekim, T. urticae nimf ve erginlerinin mayıs-ekim ve T. hirta erginlerinin mayıs ayı içerisinde kiraz bahçelerinde görüldüğü saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kiraz, zararlı, parazitoit, predatör, Erzincan

Harmful and Beneficial Species in Cherry Orchards, Time To Be Seen and Damage Symptoms of Important Harmful Species in Nature in Erzincan Province

This study was carried out to determine harmful and beneficial species and time to be seen and damage symptoms of some harmful species in cherry orchards in Erzincan province in 2016-2018. In determining the species, the impact method, cultivation method, pitfall and pheromone traps were used. Surveys were carried out at regular intervals once a week in the cherry orchards of the towns and villages of Erzincan Central and Üzümlü districts, throughout the vegetation period. As a result of the study, 48 harmful (47 insect, 1 mite) and 34 useful species were identified in cherry orchards. Rhagoletis cerasi (Linnaeus), Archips rosana (Linnaeus), Myzus cerasi (Fabricius), Tropinota (Epicometis) hirta (Poda) and Tetranychus urticae (Koch) were determined as the most common and intensive pest species. Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae), Adalia bipunctata (Linnaeus), Adalia fasciatopunctata revelieri (Mulsant), Coccinella semtempunctata (Linnaeus), Oenopia (Synharmonia) conglobata (Linnaeus) (Coleoptera: Coccinellidae) and Episyrphus balteatus De Geer (Diptera: Syrphidae) were found to be the most intensive useful species. In nature, it was determined that adults of R. cerasi in May-July; adults of A. rosana in June-July, nymph and adults of M. cerasi in May-October, nymph and adults of T. urticae in May-October, adults of T. hirta in May were seen in the cherry orchards.

Keywords:

Erzincan, Cherry, pest, parasitoid, predator,

PDF

___

Alaserhat İ, Güçlü Ş, 2016. Survey of aphid species (Hemiptera: Aphididae) and their associated parasitoid and predator species on Rosa spp. in Turkey. Egyptian Journal of Biological Pest Control, 26 (4): 849-850.
Alaserhat İ, Canbay A, 2017. Aphididae species, their parasitoids, predators, and parasitism rates on pepper (Capsicum annuum L.). Entomological News, 127 (1): 36-50.
Alaserhat İ, Kaplan M, 2017. Ovacık (Tunceli) ilçesindeki Akasyalarda (Robinia spp.) bulunan zararlı ve faydalı böcek türleri. Türkiye Entomoloji Bülteni, 7 (3): 21-28.
Alaserhat İ, 2019. Erzincan ili elma ağaçlarında bulunan zararlı ve faydalı böcek türleri ile bazı önemli zararlı türlerin doğada görülme zamanı. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17: 1116-1124.
Anonim, 2011. Kiraz Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 156 s.
Anonymous, 2017. FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations). http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim tarihi: 14.02.2020).
Anonymous, 2018. FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations). http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim tarihi: 14.02.2020).
Aslan B, Aslan EG, Karaca İ, Kaya M, 2008. Kasnak meşesi tabiatı koruma alanında (Isparta) farklı habitatlarda çukur tuzak yöntemi ile yakalanan Carabidae ve Tenebrionidae (Coleoptera) türleri ile biyolojik çeşitlilik parametrelerinin karşılaştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi (E-dergi), 3 (2): 122-132.
Aysu R, 1955. Yaprakbüken "Cocoecia". Bornova Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Yayınları, İzmir, Yayın no: 39.
Bora T, Karaca İ, 1970. Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yardımcı Ders Kitabı, İzmir, Yayın no:167, 43 s.
Borovinova, M, Sredkov I, 2006. Comparison of integrated and conventional plant protection of cherry orchards. Not. Bot. Hort. Agrobot. Cluj, XXXIV
Bozbek Ö, 2012. Erzincan İlinde Elma Ağaçlarında Görülen Coccoidea (Hemiptera) Türleri ile Bunların Parazitoit ve Predatörleri. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (basılmamış), 60 s.
Canbay A, Tozlu G, 2013. Erzincan ilinde elma ağaçlarında zarar yapan Archips (Lepidoptera: Tortricidae) türlerinin tespiti, popülasyon değişimleri ile önemli tür Archips rosana (L., 1758)’nın biyolojisi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 37 (3): 305-318.
Cranshaw W, 2004. Biological Controls IX. Insect Predators. http://highplainsippm.org (Erişim tarihi: 20.02.2020).
Çınar M, Çimen İ, Bolu H, 2004. Elazığ ve Mardin illeri kiraz ağaçlarında zararlı olan türler, doğal düşmanları ve önemlileri üzerinde gözlemler. Türkiye Entomoloji Dergisi, 28 (3): 213-220.
Daniel C, Wyss E, 2003. “Neue Wege zur Regulierung der Kirschfruchtfliege Rhagoletis cerasi in der biologischen Süsskirschenproduktion. [New approaches to control the cherry fruit fly Rhagoletis cerasi in organic cherry production.], 541-542”. Paper at: 7. Wissenschaftstagung zum ökologischen Landbau: Ökologischer Landbau der Zukunft, A-Wien, Institut für ökologischen Landbau (24-26. February 2003, Wien, Universität für Bodenkultur, Wien), 700 pp.
Demircan V, Hatırlı SA, Aktaş AR, 2004. Isparta ilinde kirazın pazarlama yapısı ve sorunları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8 (1): 26-33.
Erden F, 1988. Erzincan Bölgesi Yumuşak Çekirdekli Meyve Ağaçlarının Böcek Kökenli Zararlılarının Tanınmaları ve Önemlilerinin Zararlılık Durumları Üzerinde Araştırmalar. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Yayınları, No: 4, Ankara, 96 s.
Ertop S, Özpınar A, 2001. Çanakkale ili kiraz ağaçlarındaki fitofag ve yararlı türler ile bazı önemli zararlıların popülasyon değişimi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 1 (2): 109-118.
Gökmen N, 1965. Kirazlarda Yaprak Büken (Cacoecia spp.) ve Mücadelesi. Tarım Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü, Neş. Ser. Ç.B.No:3, 12s.
Güneş U, 2014. Aydın İli Kiraz Üretim Alanlarında Kiraz Sineği (Rhagoletis cerasi L.) (Diptera: Tephritidae)'nin Çıkış Zamanı, Popülasyon Takibi ve Farklı Tip Tuzakların Yakalama Etkinliği. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi (basılmamış), 43 s.
Kaplan M, Alaserhat İ, 2018. Phytophagous and beneficial species on cherry trees and time to being seen of some important species in nature in Mardin and Elazıg provinces Turkey. IV. International Congress on Mathematics, Engineering & Natural & Health Sciences in Kiev, (11-14 August 2018, Kiev-Ukraine), 44 p.
Kaplan M, 2019a. Diyarbakır ili bazı kiraz bahçelerinde bulunan zararlı ve faydalı böcek türleri ile bazı önemli zararlı türlerin doğada görülme zamanı. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17: 283-289.
Kaplan, M., 2019b. Elazığ ili kiraz üretim alanlarında Kiraz sineği (Rhagoletis cerasi L.) (Diptera: Tephritidae)'nin doğaya çıkış zamanı, popülasyon değişimi ve bulaşıklık oranını belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi Sayı, 16: 363-366.
Kaya Ü, Öncüer C, 1988. Laboratuvarda üretilen Chrysoperla carnea (Steph.) (Neuroptera: Chrysopidae)’nın biyolojisine farklı iki besinin etkisi üzerinde bir araştırma. Türkiye Entomoloji Dergisi, 12 (3): 151-159.
Kovancı OB, Kovancı B, 2000. Bursa ilinde Rhagoletis cerasi (L.) (Diptera: Tephritidae)'ye karşı savaşım uygulamalarının değerlendirilmesi. Türkiye IV. Entomoloji Kongresi Bildirileri, (12-15 Eylül 2000, Aydın), 187-196 s.
Tezcan S, Gülperçin N, 2000.İzmir ve Manisa illeri ekolojik kiraz üretim bahçelerinin ana zararlılarından Kiraz sineği Rhagoletis cerasi L. (Diptera: Tephritidae) ile savaşta sarı yapışkan tuzaklardan yararlanma olanakları. Türkiye IV. Entomoloji Kongresi, (12-15 Eylül 2000, Aydın), 167-176 s.
Kütük Y, Güçlü Ş, 2016. Erzincan ilinde kirazlarda (Prunus avium L.) zarar yapan Aphididae (Hemiptera) türleri ile parazitoit ve predatörlerinin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 56 (2): 155-163.
Lazarov A, Grigorov P, 1961. Karantina na Rastenijata. Zemizdat. Sofia. p. 258
Nizamlıoğlu K, 1954. Rhagoletis cerasi L.’nin İstanbul ve Marmara Bölgeleri’nde Biyoloji ve Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar. Ressam Cahit Matbaası, İstanbul, 67 s.
Nizamoğlu K, 1957. Türkiye Meyve Ağaçları Zararlıları ve Mücadelesi. Koruma Tarım ilaçlan A.Ş. No:5, 508 s.
Özbek Çatal B, Ulusoy MR, 2018. Investigation into control of cherry fruit fly, Rhagoletis cerasi (L., 1758) (Diptera: Tephritidae), in organic cherry production. Türkiye Entomoloji Dergisi, 42 (1): 33-42.
Özbek Çatal B, Amangeldi Z, Çalışkan Keçe AF, Ulusoy MR, 2020. Adana ili kiraz yetiştiriciliği yapılan alanlarda belirlenen zararlı böcek türleri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 18: 332-337.
Özdem A, 2001. Orta Anadolu Bölgesinde Kiraz sineği [(Rhagoletis cerasi L.) (Diptera: Tephritidae)]’nin Biyolojisi ve Biyoteknik Savasım Yöntemleri Üzerinde Araştırmalar. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Doktora Tezi, (basılmamış), 114 s.
Özbek S, 1978. Özel Meyvecilik (Kışın Yaprağını Döken Meyve Türleri). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 128, 486 s, Adana.
Özbek H, Güçlü Ş, Hayat R, 1996. Kuzeydoğu Tarım Bölgesinde taş çekirdekli meyve ağaçlarında bulunan fitofag ve predatör böcek türleri. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 20: 267-282.
Özdem A, Kılınçer N, 2009. The effectiveness of the trap types and lures used for mass trapping to control Cherry fruit fly [Rhagoletis cerasi (L. 1758) (Diptera: Tephritidae)]. Munis Entomology Zoology, 4 (2): 371-377.
Özdem A, Bozkurt V, Güler Y, Özdemir M, 2017. Afyonkarahisar ili kiraz bahçelerinde zararlı Yaprakbüken [Pandemis cerasana (Hübner, 1786) (Lepidoptera: Tortricidae)]’in doğal düşmanlarının belirlenmesi. İç Anadolu Bölgesi III. Tarım ve Gıda Kongresi Bildirileri (26-28 Ekim 2017, Sivas), 107-108 s.
Özder N, 1999. Tekirdağ ilinde kiraz bahçelerinde bulunan doğal düşmanlar ve bunlardan yumurta parazitoiti Trichogramma cacoeciae March. (Hym.: Trichogrammatidae)'nin yaprak büken türlerinde (Lep.: Tortricidae) doğal etkinliği üzerinde araştırmalar. Türkiye IV. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, (26-29 Ocak 1999, Adana), 341-355 s.
Özkan C, Gürkan O, Hancıoğlu Ö, 2005. Çubuk (Ankara) ilçesi vişne ağaçlarında zararlı olan türler, doğal düşmanları ve önemlileri üzerinde gözlemler. Tarım Bilimleri Dergisi, 11 (1): 57-59.
Ulu O, 1983. İzmir ve Manisa İlleri Taş Çekirdekli Meyve Ağaçlarında Zarar Yapan Archips (Cacoecia spp.) (Lepidoptera: Tortricidae) Türleri, Tanımları, Konukçuları, Yayılışları ve Kısa Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü, Bornova Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Araştırma Serisi No: 45,165s, Ankara.
Ulusoy MR, Vatansever G, Uygun N, 1999. Ulukışla (Niğde) ve Pozantı (Adana) yöresinde kirazlarda zararlı olan türler, doğal düşmanları ve önemlileri üzerindeki gözlemler. Türkiye Entomoloji Dergisi, 23 (2): 111-120.
Vogt H, 2002. Expertenkolloquium Kirschfruchtfliege. BBA Dossenheim, 27-28 November 2001. Nachrichtenblatt des Deutschen Pflanzenschutzdienstes, 54: 77-79.
Yoldaş Z, 1994. İki farklı avla beslenen Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae)’nın biyolojisi üzerinde araştırmalar. Türkiye III. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, (25-28 Ocak 1994, İzmir), 375-380 s.