Yapılı Çevre Üretiminde Kentsel Tasarımın Yasal, Politik ve Ekonomik Boyutu

Kentsel tasarım (KT), yaşanabilir, sağlıklı, kaliteli, erişebilir ve kullanılabilir mekanlar (kent-semt-mahalle-sokak-yapı (bina) ve obje) ölçeğinde bütüncül, sürdürülebilir koruma ve geliştirmeye yönelik organize etme, düzenleme ve uygulamayı içeren eylemsel bir süreç olup interdisipliner bir yaklaşımdır. Bu çalışmada KT ve kentsel tasarım rehberinin (KTR) yasal boyutu incelenmiş ve bazı öneriler getirilmiştir. Sonuç olarak; Üst ölçekteki kent imar planı ve uygulama imar planı ile ilişkilendirilmemesi, Yerel Yönetimde yetkili birimin tanımlanmaması, Kente özgü KT politikalarının oluşturulmaması, Proje hazırlama usul ve esaslarının henüz tamamlanmaması, Mesleki disiplinlerin yetki ve sorumluluk çerçevesinin belirlenmemiş olması, KT projelerinin yönlendirme ve/veya yaptırım etkinliğinin tanımlanmamış olması, KT’da kullanılacak mekansal kapasitelere yönelik standartların yetersiz olması, Uygulama sürecinde ekonomik kaynakların tanımlanmaması, Tasarım alanlarını mülkiyet ilişkisinin ortaya konulmaması vb. eksikler ve yetersizlikler tespit edilmiştir. Bu bağlamda KTR kent planlaması ile entegre edilmek suretiyle bütüncül, sürdürülebilir, uygulanabilir, paydaş katılımını destekleyen, yetki ve sorumlukların tanımlandığı, daha esnek ve yaratıcı düşünceye kılavuzluk etmek durumundadır.

Anahtar Kelimeler:

Kentsel tasarım, Kentsel Tasarım Rehberi, Kentsel politika, Yasal düzenlemeler, Yasal irdelemeler

Urban design (UD) is an operational process that involves organizing and implementing a holistic, sustainable conservation and development on the scale of livable, healthy, quality, accessible and usable spaces (city-neighborhood-neighborhood-street-building (building) and object) and an interdisciplinary approach. In this study, the legal dimension of UD and urban design guide (UDG) has been examined and some suggestions have been made. As a result; It was determined some deficiencies in this study includ, Upper-scale urban development plan and implementation not to be associated with the zoning plan, The authority unit in the local administration is not defined, The UD policies are not established yet, the project preparation procedures and principles are not completed yet, The authority and responsibility framework of the professional disciplines are not determined, The orientation and / or enforcement efficiency of the UD projects not defined, insufficient standards for spatial capacities to be used in urban design, Not defining economic resources during the implementation process, Not revealing the ownership relationship of design areas. In this context, by integrating urban planning with UDG are holistic, sustainable, feasible, stakeholder participation, support, authority, and responsibilities defined, more flexible, and creative thinking guide should help.

Keywords:

Urban design, Urban design guide, Urban policy, Legal regulations, Legal considerations,

PDF

___

Adilhan, Ö., Ünverdi, L. (2018). Kentsel yenileme sürecinde kentsel tasarımın önemi: Aydın-Söke örneği. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 2018, Cilt 5, Sayı 1, s. 226 - 261. https://doi.org /10.30803/adusobed.390396.
Arısu, S. (2018). Kentsel tasarım kavramında kentsel tasarım rehberlerinin yeri ve önemi. Kent Akademisi, 11(2), 243-255, Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kent/issue/38213/427575. (Erişim Tarihi: 03.05.2020)
Çalışkan, O. (2017). Kentsel tasarım. İmge Kitap Evi, s. 387- 425.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca onaylanacak kentsel tasarım projelerinin hazırlanmasına ve değerlendirilmesine ilişkin yönergesi. (2018). Erişim adresi: https://webdosya.csb.gov.tr/db/mpgm /menu/yonerge_02042018_20180403031242.pdf. (Erişim Tarihi: 11.08.2019).
Çubuk, M. (1991). Kamu mekânları ve kentsel tasarım. kamu mekânları. Tasarımı ve Mobilyaları Sempozyumu, 15-16 Mayıs 1991. MSÜ. İstanbul, s.15-17.
Çubuk, M. (2016). Dünyadaki gelişimin izinde kentsel tasarımın, Türkiye’ye yansıması ve gelişmesine bakış. Erişim Tarihi: 15.05.2018. Erişim adresi: http://webdosya.csb.gov.tr.
Gül, A., Bostan, Ç. (2018). Kentsel Tasarım çalışmalarında interdisiplinler arası işbirliği. ISUEP2018 Uluslararası Kentleşme ve Çevre Sorunları Sempozyumu: Değişim/Dönüşüm/Özgünlük Tam Metin Bildiri Kitabı. ISBN: 978-605-01-1254-2 (4.c), s.499-506.
Gül, A., Polat E., (2009). A necessity for urban future; ıntegrated ecological approach (Kentlerin geleceği için bir zorunluluk; bütüncül ekolojik yaklaşım) In ternational Davraz Congress on Social and Economic Issues Shaping The World's Future: New Global Dialogue, 24-27 September 2009, 281-294, Isparta.
İnceoğlu, M., Aytuğ, A. (2009). Kentsel mekânda kalite kavramı. MEGARON, Cilt Vol. 4 - Sayı No.3. İstanbul, s. 131-146.
KENTGES, (2010). KENTGES-Bütünleşik kentsel gelişme stratejisi ve eylem planı (2010–2023). Erişim Adresi: https://kentges.csb.gov.tr/kentges-nedir-i-7119 (Erişim Tarihi: 12.02.2020).
Kentsel tasarım rehberi (2016). T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yayını, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. Kentsel Tasarım Uygulama ve Araştırma Merkezi. Erişim adresi: http://webdosya.csb.gov.tr. (Erişim tarihi: 15.08.2019).
Marshall, S., Çalıskan, O. (2011) A joint framework for urban morphology and design. Built Environment, 37(4) 409-426.
Mekânsal planlar yapım yönetmeliği. (2014). Erişim adresi: https://webdosya.csb.gov.tr/db/eplan/webmenu /webmenu13088.pdf
Özer, M. N. (2017). Kamusal mekânda kentsel tasarım rehberlerinin etkinliği üzerine düşünceler. Kamusal Alanların Mekânsal Organizasyonu. Bölüm: 3. Bartın Üniversitesi Yayınları No: 30. Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınları No: 01, 42-68, ISBN: 978-605-9895-14-9, Bartın.
Şisman, A., Kibaroğlu, D. (2009). Dünyada ve Türkiye’de kentsel dönüşüm uygulamaları. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası.12. Türkiye harita bilimsel ve teknik kurultayı 11-15 Mayıs 2009, Ankara
Ünlü, T. (2006). Kentsel mekânda değişimin yönetilmesi. ODTÜ Mimarlik Fakültesi Dergisi= Metu journal of Faculty of Architecture, 23(2), 63-92.
Vardar, A. (2005). Nazım plandan nesir projelere kentsel tasarım. Merkezi Yönetim Seviyesinde Planlamanın Geçmişi Geleceği Feral EKE “Koruma Siyasal Bir Silahtır” Gönül TANKUT Kentsel Dönüşüme Modern Kent Mitinin Çöküşü Çerçevesinden Bakmak, 81.
Yaylı, H. (2012). Küreselleşmenin kentler üzerine etkisi: İstanbul örneği. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(24), s. 331-356.
Yerel yönetimler için kentsel tasarım rehberi hazırlama el kitabı.(2017). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Mekansal Planlama. Genel Müdürlüğü. Erişim adresi: www.csb.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.08.2019).

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.