Pandemi Sürecinde Kentsel Mekânı ve Gündelik Yaşam Pratiklerini Ritimanaliz ile Okumak: İstiklal Caddesi Örneği

Gündelik yaşamın çeşitli dinamikleriyle oluşan toplumsal etkinlikler, kentsel mekânın çok boyutlu yapısını oluşturmaktadır. Kentsel mekânlar, tarihsel süreçte yer alan önemli olaylar ile daha da karmaşık bir yapıya bürünmektedir. Bu anlamda sınır tanımaksızın geniş coğrafyalara yayılan salgın hastalıklar/pandemiler, kentsel mekânların yeniden biçimlenmesine sebep olan önemli bir etkendir. Günümüzde, COVID-19 sürecinde değişen ve dönüşen kentsel mekânlarda ilerleyen gündelik yaşam pratiklerini inceleyebilmek için kapsamlı yöntemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu noktada gündelik yaşam pratiklerini tek bir andan ziyade, süreç içinde inceleyen ‘’ritimanaliz’’ önemli bir kavram olmaktadır. Çalışmanın ana çerçevesini oluşturan bu kavram, Lefebvre’in 2004 yılında yayımlanan ‘’Ritimanaliz: Mekân, Zaman ve Gündelik Yaşam’’ kitabı üzerinden ele alınmaktadır. Çalışmada; gündelik yaşamda kentsel ritimlerin nasıl oluştuğu ve nelerden etkilenebildiği, ritimanaliz kavramının kapsamı ve kentsel mekânda nasıl uygulandığı incelenerek içinde bulunduğumuz COVID-19 pandemisinin kentsel mekânı ve gündelik yaşam pratiklerini nasıl etkilediğinin ritimler üzerinden okunması amaçlanmaktadır. Çalışma kapsamında; incelenen ritimanaliz yöntemi, pandemi süresince çeşitli fiziksel sınırlandırmaların uygulanarak etkileşimin kısıtlanması bakımından önemli bir örneklem olduğu düşünülen İstiklal Caddesi üzerinde gözlem, video kayıt ve davranışsal haritalama araçları kullanılarak uygulanmaktadır. Çalışmanın COVID-19 pandemisi sürecinde İstiklal Caddesi’ndeki dönüşümü ve değişen gündelik yaşam pratiklerini göstermesi açısından pandemi sonrasında yapılacak olan kentsel araştırmalara girdi oluşturacağına ve kentsel tasarım sürecine katkı sağlayacağına inanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Covid-19 pandemisi, gündelik yaşam, İstiklal Caddesi, kentsel mekân, ritimanaliz

Reading Urban Space and Practices of Everyday Life through Rhythmanalysis during the Pandemic: The Case of Istiklal Street

Multi-dimensional urban spaces have reshaped with important events in the historical process. In this process, pandemics knowing no boundaries have been important factors changing the urban space. Nowadays, comprehensive methods are needed to examine the practices of daily life in changing urban spaces during the COVID-19 process. At this point, "rhythmanalysis" is an important method examining the practices of daily life in the process rather than a single moment. This method, forming the main framework of the study, is addressed through Lefebvre's book "Rythmanalysis: Space, Time and Everyday Life" published in 2004. This study aims to examine how urban rhythms are formed in daily life and what they can be affected by, and how the COVID-19 pandemic affects urban spaces and daily life practices through rhythms. Within the study, rhythmanalysis method is implemented in Istiklal Street, considered to be an important sample in terms of its changing structure due to physical restrictions imposed during the pandemic, by using observation, video recording, and behavioral mapping tools. It is believed that the study will provide input for urban studies to be carried out in the post-COVID-19 process by revealing the transformation of daily life practices in Istiklal Street.

Keywords:

Covid-19 pandemic, everyday life, Istiklal Street, rhythmanalysis, urban space,

PDF

___

Akın, N. (1998). 19. yüzyılın ikinci yarısında Galata ve Pera. İstanbul: Literatür Yayınları.
Altunbaş, U. (2006). Kent merkezlerinde yayalaştırmanın işlevsel değişim üzerine etkileri: İstiklal Caddesi örneği (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Aslan, R. (2020). Tarihten günümüze epidemiler, pandemiler ve Covid-19. Ayrıntı Dergisi, 8(65), 35-41.
Beyoğlu Belediyesi Faaliyet Raporu (2011). 29 Mayıs 2021 tarihinde http://webarsiv.beyoglu.bel.tr/ adresinden erişildi.
Bilsel, C. ve Pinon, P. (2010). İmparatorluk başkentinden Cumhuriyet’in modern kentine: Henri Prost’un İstanbul planlaması (1936-1951). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Katalogları, 73-150.
Cihanger Ribeiro, D. (2019). The poiesis of everyday life and space in Yüksel Street. Journal of Ankara Studies, 7(1), 1-25.
Çam, S. (2017). The impacts of land-use change on place identity: The case of Istiklal Street (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Çiçek, S. (2021). An evaluation model for the resilience of public spaces during Covid-19 pandemic. JCoDe: Journal of Computational Design, 2(1), 313-334.
Dökmeci, V. ve Çıracı, H. (1990). Tarihsel gelişim sürecinden Beyoğlu. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları.
Dökmeci, V., Altunbas, U. ve Yazgı, B. (2007). Revitalization of the main street of a distinguished old neighbourhool in Istanbul, European Planning Studies, 15(1), 153-166.
Elden, S. (2004). Rhythmanalysis: An Introduction. H. Lefebvre,
Rhythmanalysis: Space, Time and Everyday Life içinde (ss. 1-12). New York: Continuum.
Erdönmez, M.E. ve Akı, A. (2005). Açık kamusal kent mekânlarının toplum ilişkilerindeki yeri. MEGARON YTÜ Mim. Fak. E-Dergisi, 1 (1), 67-87.
Ertemel, E. (2017). Galata Sur İçi Bölgesinin kent dokusu ve anıtsal yapı bağlamında tarih süreç içerisindeki gelişimi ve değişiminin izlenmesi (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Gümüş, İ. ve Yılmaz, E. (2020). Rhythmanalysis as a method of analyzing everyday life spaces: the case of Kıbrıs Şehitleri Street in İzmir. Online Journal of Art and Design, 8(3), 229-250.
İçişleri Bakanlığı. (2020a). Koronavirüs ile Mücadele Kapsamında - Yeni Kısıtlama ve Tedbirler Genelgeleri. 3 Ocak 2021 tarihinde https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-ile-mucadele-kapsaminda-sokaga-cikma- kisitlamalari---yeni-kisitlama-ve-tedbirler-genelgeleri adresinden erişildi.
İçişleri Bakanlığı. (2020b). 81 ile Cadde, Bulvar, Meydan Tedbirleri Genelgesi. 3 Ocak 2021 tarihinde https://www.icisleri.gov.tr/81-ile-cadde-bulvar-meydan-tedbirleri-genelgesi adresinden erişildi.
James, A. C. (2020). Don’t stand so close to me: Public spaces, behavioral geography, and Covid- 19. Dialogues in Human Geography, 10(2), 187-190.
Kasinitz, P. (2020). Rending the “cosmopolitan canopy”: Covid-19 and urban public space. City & community, 19(3), 489-495.
Kır, A. (2016). Kentsel bellek mekânı olarak sokaklar: İstiklal Caddesi örneği (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Lefebvre, H. (2004). Rhythmanalysis: Space, time and everyday life. New York: Continuum.
Lefebvre, H. ve Regulier, C. (2004). The Rhythmanalytical project. H. Lefebvre, Rhythmanalysis: Space, Time and Everyday Life içinde (ss.71-83). London, New York: Continuum publishers.
Marcus, L. (2014). Rhythm-studies. Music and Architecture, 6-14.
Marcu, S. (2017). Tears of time: a Lefebvrian rhythmanalysis approach to explore the mobility experiences of young Eastern Europeans in Spain. Transactions of the Institute of British Geographers, 42, 405-416.
O’Connor, E. (2020). Public space plays vital role in pandemic. 1 Haziran 2021 tarihinde https://gehlpeople.com /blog/public-space-plays-vital-role-in-pandemic/ adresinden erişildi.
Özer., Ö. ve Kubat., A.S. (2015). Measuring walkability in Istanbul Galata Region. Journal of ITU AZ, 12(1), 15-29.
Simpson, P. (2012). Apprehending everyday rhythms: rhythmanalysis, time-lapse photography, and the space- times of street performance. Cultural Geographies, 19(4), 423-445. doi:10.1177/1474474012443201
Tekin, İ. (2005). Beyoğlu-İstiklal Caddesi ve yakın çevresinde kentsel yaşamın kesitler üzerinden okunması ve caddede kalabalık (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Türk Dil Kurumu (2021). 1 Haziran 2021 tarihinde https://www.etimolojiturkce.com/kelime/ritm adresinden erişildi.
Wunderlich, F. M. (2016). Symphonies of urban places: Urban rhythms as traces of time in space. A study of urban rhythms. 28 Aralık 2020 tarihinde https://rhuthmos.eu/spip.php?article1854 adresinden erişildi.
Zecca, C., Gaglione, F., Laing, R. ve Gargiulo, C. (2020). Pedestrian routes and accessibility to urban services: rhythmic analysis on people’s behaviour before and during the Covid-19. Tema. Journal of Land Use, Mobility and Environment, 13(2), 241-256. doi:http://dx.doi.org/10.6092/1970-9870/7051

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.