Mimarlık ve Edebiyat İlişkisine Dair Yapılmış Akademik Çalışmaların Bir Sınıflandırması

Günümüz teknolojik ve toplumsal gelişmeleri paralelinde, her türden disipliner/disiplinlerarası etkileşimler artarak devam etmektedir. Mimarlık da edebiyat da disipliner üretimlerini toplumsal alanda gerçekleştiren, üretim alanındaki sosyal ortamdan etkilenen disiplinlerdir. Bu çok yönlü ilişki disiplinler arası araştırmalara katkı koyması açısından araştırılmaya açıktır. Makale, mimarlık ve edebiyat arasında her iki alana da etki eden disiplinler arası bilgi aktarımının nasıl gerçekleştirildiği motivasyonuyla, mimarlığın da edebiyatın da mevcut bilgi yelpazesini genişleten disiplinler arası etkileşimlerin akademik araştırmalara etkisini araştırmaya odaklanır. Bu kapsamda 1987 yılından günümüze Yükseköğretim Kurumu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi’nin tez arşivinde bulunan, mimarlık ve edebiyat disiplinlerinin ilişkisini irdeleyen, tamamlanmış yüksek lisans/doktora tez çalışmaları farklı açılardan ele alınmaktadır. “Mekân, mimarlık, edebiyat, metin, dil, mimari” gibi anahtar kelimelerle taranan tezler sonucunda, mimarlık ve edebiyat ilişkisinin yalnızca mimarlık ve edebiyat alanlarında değil farklı sosyal disiplinler tarafından da ele alındığı görülmüştür. Disiplinler arası araştırmalara farklı perspektiflerden katkı koyan, yeni araştırmalara alan açan bu irdeleme makale kapsamında mimarlık disiplini ve mimarlık kavramları ile mimarlık alanına sunduğu/sunacağı imkânlarla ele alınmaktadır. Makale kapsamında ulaşılan 125 adet tez çalışması mekânı ele alma ve kullanma, mekânın anlamını yeniden üretme potansiyelleriyle tartışılırken, bu iki alanın bilgisinin hangi edebi eserler, hangi edebiyatçılar, edebiyat alanında hangi kavramlarla ele alındığının değerlendirmesini de ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

mimarlık, edebiyat, mekan, Ulusal Tezler, Disiplinlerarası Etkileşim

A Classification of Academic Studies on the Relationship between Architecture and Literature

Today's technological and social developments, all kinds of disciplinary / interdisciplinary interactions increasingly continue. This relationship is open to exploration in terms of contributing to interdisciplinary research. The study focuses on researching the effects of interdisciplinary interactions on academic studies. In this context, completed master's/doctoral thesis studies, which are in the thesis archive of the National Thesis Center of the Higher Education Institution since 1987, are included. As a result of the theses scanned with keywords as "space, architecture, literature, text, language, architecture" it is seen that the relationship between architecture and literature is not only dealt with in the fields of architecture and literature, but also by different social disciplines. This examination, which contributes to interdisciplinary research from different perspectives and opens up new researches, is handled within the scope of the study with the architectural discipline and the concepts of architecture and the possibilities it offers to the field of architecture. A total number of 125 thesis reached within the scope of the article are discussed with the potential of handling. It also aims to reveal the evaluation of how the knowledge of these two fields are handled with which literary works, which literati and which concepts in the field of literature.

Keywords:

Architecture, Literature, Place, Interdisciplinary Interaction, National Theses,

PDF

___

Aksan, D. (2007). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim (4. baskı). Ankara: TDK Yayınları.
Barthes Roland: (1979). Göstergebilim ilkeleri, (Çev. Berke Vardar, Mehmet Rifat). Ankara: Kültür Bakanlığı.
Bircan, U. (2015). Roland Barthes ve göstergebilim. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 13(26), 17-41.
Çağlar, B. (2012). Bir iletişim biçimi olarak göstergebilim. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 22-34. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr /en/pub/euljss/issue/6282/84320
Çağlar, N., Ultav, Z. T., ve Boyacıoğlu, E. (2013). Sevgi Soysal ve yenişehir’de bir öğle vakti romanından mimari/kentsel mekâna ilişkin çıkarımlar. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2(3), 61-80.
Eco, U. (1979). A theory of semiotics. Bloomington : Indiana University Press.
Heidegger, M. (1971). On the way to language. (Translated. Peter D. Hertz). New York: Harper & Row
Karadeniz, S., Günenç, Ö. F., & Taşar, E. S. (2016). Uğur Tanyeli ile söyleşi: Toplumsallık üretim biçimi olarak mimarlık. Sosyoloji Divanı Sosyoloji Dergisi, (7), 233-247
Kıran, A. (1990). Dilbilim-göstergebilim ilişkileri. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, (1), 51-62. Erişim adresi: http://dad.boun.edu.tr/en/pub/issue /29234/312960
Lefebvre, H. (2014). Mekânın üretimi. (Çev. Işık E.). İstanbul: Sel Yayıncılık. (Orijinal Yayın Tarihi, 1974).
Martinet, A. (1985). İşlevsel genel dilbilim. (Çev. Berke Vardar). Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
Miyagawa, S., Lesure, C., & Nóbrega, V. A. (2018). Cross-modality ınformation transfer: a hypothesis about the relationship among prehistoric cave paintings, symbolic thinking, and the emergence of language. Frontiers in Psychology, 9, 115.
Saussure de, F. (1985). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev. Berke Vardar). Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
TDK Sözlük, (2020). Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 15.11.2020
Tümer, G. (1982). Mimarlik-edebiyat ilişkileri üzerine bir deneme: Aragon'un" Le Paysan de Paris"(Paris köylüsü) adlı yapıtı üzerine bir örnekleme. İzmir: Matbaa Kavram.
Ulusal Tez Merkezi(2020).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Vitruvius, P. (2005). Vitruvius: mimarlık üzerine on kitap. (Çev. Suna Güven). Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları.

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.