Geleneksel Mahalle Dindarlığının Gecekondu Dindarlığına Dönüşümü

Türk toplumsal dindarlığının karakteristik özelliklerini yansıtan geleneksel halk dindarlığı, mekânsal sosyal tabakalaşmaya uygun bir şekilde mahalle dindarlığı gibi özel formların oluşmasına sebep olabilmektedir. Mahalle dindarlığı ise geleneksel ve modern mahalle dindarlığı (gecekondu dindarlığı) şeklinde ikiye ayrılabilir. Geleneksel mahalle dindarlığı üç temel mekânda devamlılığını sağlamaktadır: Mektep, camii ve mezarlık. Mahallenin, geleneksel sosyal yapı içerisindeki değer ifade eden fiziki mevcudiyetinin dönüşmeye başlamasıyla beraber, mahalle olgusu da gecekonduya evrilmiştir. Gecekondu, aynı zamanda köyden gelen insanların yeni kent hayatına uyumlarını zorlaştıran ve arada kalmışlığı ifade eden bir zihniyetin doğmasına sebep olmuştur. Ayrıca bu zihniyet, sosyal hayatın bütününde etkili olduğu için din ve dindarlık boyutlarının da yeni şekiller almasına zemin hazırlamıştır. Bu süreçte yeni oluşan dindarlık tutumlarından biri “gösterişçi dindarlık” olarak tanımlanabilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

geleneksel mahalle dindarlığı, mektep, cami, mezarlık, gecekondu dindarlığı, gösterişçi dindarlık, mahalle baskısı

The Conversion of Traditional Neighborhood Piety to Slum Piety

Reflecting the characteristics of the Turkish social piety of traditional folk piety spatial forms of social stratification such as the formation of piety is a proper way that can lead to neighborhood. Neighborhood religiosity can be divided into two as the traditional and modern neighborhoods (slums religiosity) . Traditional neighborhood in space, the continuity of piety required three basic places: Ancient schools, mosques and cemeteries. Traditional social structure in the neighborhood began to evolve into a value representing the physical presence of squatters in the neighborhood evolved into a case. At the same time, slums, villages and the people who find it difficult adjusting to life in the new city together have given birth to a mentality that expresses underdevelopment. In addition, this mentality, to be effective for the whole of social life, religion and religiosity has prepared the ground to take new shapes in sizes. In this process, a new religious attitude of one of the "pretentious religiosity" is defined.

Keywords:

traditional neighborhood religiosity, ancient schools, mosque, cemetery, slum religiosity, pretentious religiosity, neighborhood pressure,

PDF

___

Akyüz, Niyazi, (2007). Gecekondularda Dini Hayat ve Kentlileşme, Ankara, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Arslan, Mustafa, (2004). Türk Popüler Dindarlığı, Birinci Basım, İstanbul, Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
Ataman, Kemal, (2005). “Yapısal Adaptasyon Ya da Caminin Asli Fonksiyonlarını Üstlenme Süreci”, III. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri, Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Ayvazoğlu, Beşir, (1995). Şehir Fotoğrafları, İstanbul, İnsan Yayınları
Beydilli, Kemal, (2001). Osmanlı Döneminde İmamlar ve Bir İmamın Günlüğü, İstanbul, Tarih ve Tabiat Vakfı Yayınları.
Çelik, Celalettin, (2002). Şehirleşme ve Din, Birinci Basım, Konya, Çizgi Kitabevi Yayınları.
Çelik, Celalettin, (2005). “Kentsel Dindarlık –Kentlilik Tecrübelerinde Farklılaşan Dindarlıklar-“, Ü. Günay ve C. Çelik (Editör), Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi, Birinci Baskı, Adana, Karahan Kitabevi Yayınları.
Günay Ünver, (1999). Erzurum ve Çevre Köylerinde Dini Hayat, Birinci Baskı, İstanbul, Erzurum Kitaplığı Yayınları.
Günay, Ünver, (2005). “Köylülük ve Din”, Türk Yurdu Dergisi, Cilt 25, Sayı 217, Ankara, Eylül 2005
Günay, Ünver. (2006). “Dindarlığın Sosyolojisi”, Ü. Günay ve C. Çelik (Editör), Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi, Birinci Baskı, Adana, Karahan Kitabevi Yayınları.
Kara İsmail, Birinci Ali. (2005). Bir Eğitim Tasavvuru Olarak Mahalle/Sıbyan Mektepleri –Hatıralar, Yorumlar, Tetkikler, Birinci Basım, İstanbul, Dergâh Y.
Laqueur, Hans-Peter. (1997). Hüvel Baki –İstanbul’da Osmanlı Mezarlıkları ve Mezar Taşları, (Çev.) Selahattin Dilidüzgün, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Y.
Subaşı, Necdet, (2002). “Türk(iye) Dindarlığı: Yeni Tipolojiler”, İslamiyat Dergisi, cilt 5, sayı 4, Ekim Aralık 2002, Ankara.
Okumuş, Ejder. (2002). Gösterişçi Dindarlık, Birinci Basım, İstanbul, Pınar Yayınları.
Okumuş, Ejder, (2006). “Gösterişçi Dindarlık”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Eylül 2006, Sayı: 8.
Tanhan Fuat, Figen Arı. (2006). “Üniversite Öğrencilerinin Ölüme Verdikleri Anlam Ve Öğrenim Gördükleri Program Açısından Ölüm Kaygısı Düzeyleri”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Aralık 2006. Cilt: III, Sayı: II,
Toprak, Binnaz.(2009). Türkiye’de Farklı Olmak –Din ve Muhafazakârlık Ekeninde Ötekileştirilenler- (Araştırma Grubu: Binnaz Toprak, İrfan Bozan, Tan Morgül, Nedim Şener), İkinci Basım, İstanbul, Metis Yayınları.

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.