Bir Manipülasyon ve Motivasyon Alanı Olarak Kentsel Ortam [Milieu]

Mekâna ilişkin modern bir bilgi alanı ve pratikler bütünü olarak mimarlık kendi üretim alanını biçimlendiren bir disiplin olmanın ötesinde, öznel deneyimi belirlemeye yönelik normatif sınırların üretimine katılır. Öte yandan mimarlık bir tasarım pratiğidir ki bu sınırlara karşı, yeni bir deneyim arayışı anlamında eleştirel eğilimleri üretmek durumundadır. Ancak mimarlığın eleştirel pozisyonu modern kapitalist kentle ilişkisi bağlamında tartışmalıdır. Bu anlamda güncel koşulların devamı; ama aynı zamanda tasarım pratiklerinin olanağından ayrılmayan bir mekân kavrayışı mümkün müdür? İnsan ve yaşam çevresinin bağlılaşık ilişkisinde temellenen ‘ortam’, bu soru bağlamında çalışmayı yapılandıran yöntemsel bir araçtır. Çalışma özelinde ortam, bilim ve felsefi tarihinde özel bir içeriğe sahip olan milieu kavramından türetilmektedir. Canguilhem, Foucault, Deleuze ve Guattari’nin metinlerine dayanan milieu, Foucault’nun modern özneleşme perspektifiyle bir arada ele alınarak ortama genişletilmektedir. Çalışmada özne-nesne ayrımından değerler ve pratiklere hareket eden ortam aracılığıyla, mekânsal pratiklerin stratejik etkileri sorunsallaştırılırken; tasarım pratiği yeni bir deneyimin üretim olanağı olarak ortaya konulmaktadır. Böylece kentsel ortam, özel tarihsel koşullarda nesneleşme ve özneleş[tir]menin gerçekleştiği mekândır; ancak bu belirlenim bir kabul değildir. Performatif bir araç olarak ortam [medium], stratejik değer kategorilerinden, içinde bulunduğumuz şeyi; kenti ‘çoğaltarak’ sıyrılır. Böylece ‘gerçek olan’ normatif sınırlara karşı yeniden-üretilebilir ki tarihsel sınırlar aşılabilir.

Anahtar Kelimeler:

Ortam, milieu, mimari tasarım, sınır-tutum, değer, pratik

Urban Milieu as a Space of Manipulation and Motivation

In this study, the concept of milieu is understood as space that is based on the correlative relationship between human and the environment. In this context, the aim of the study is to assess the strategic effects of spatial practices in the process of defining the historical boundaries of subjective experience, and to demonstrate how the architectural design practices create new subjective experience opportunities against these boundaries. The milieu is constituted as a conceptual medium that configures this problematization process. In this study, the framework that the texts by Canguilhem, Foucault and Deleuze & Guattari provide to describe the concept of milieu were investigated together with the perspective of modernity, which Foucault defined as the ‘subjectification’ process. In this regard, the city is considered as a space where possible problematization, objectification and subjectification are realized in unique historical conditions. However, this determination is not an acceptance; on the contrary, it can be reproduced in milieu design practices where historical boundaries can be transcended. Thus, the ‘reality’ can be reproduced against the normative boundaries, since milieu is the medium for new and different configurations.

Keywords:

Milieu, practice, value, architectural design, critical-attitude,

PDF

___

Allen, S. (1999). Field conditions. Points and lines: Diagrams and projects for the city, New York, NY: Princeton Architectural Press.
Allen, S. (2017). Alan koşulları. (K. A. Sykes Ed.), Yeni bir gündem inşa etmek mimarlık kuramı 1993-2009 içinde (s. 109-123). (G. Akyürek, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
Baird, G. (2004). Criticality’ and its discontents - rising ambitions, expanding terrain, realism and utopianism. Harvard Design Magazine, Fall 2004/Winter 2005, 16-21. http://www.harvarddesignmagazine.org/issues/21 adresinden erişilmiştir.
Ballantyne, A. (2010). Mimarlar için düşünürler 01: Deleuze ve Guattari. (R. Öğdül, Çev.). İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 2007).
Calinescu, M. (2011). Modernizm, avangard, dekadans, kitsch, postmodernizm. (S. Gürses, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1987).
Canguilhem, G. (2001). The living and its milieu. (J. Savage, Çev.). Grey Room, içinde (s.7-31). http://www.jstor.org/stable/1262564 adresinden erişilmiştir.
Chien, J. P. (2006). From animals to humans: Uexküll’s umwelt as read by Lacan and Canguilhem. Concentric: Literary and Cultural Studies, 32(2), 45-69. http://www.concentric-literature.url.tw adresinden erişilmiştir.
Deleuze, G. ve Guattari, F. (1987). Capitalism and schizophrenia 2: A thousand plateaus. (B. Massumi, Çev.). Minneapolis, MN: University of Minnesota Press. (Orijinal eserin yayın tarihi 1980).
Foucault, M. (1988). Cinselliğin tarihi (Cilt 2). (H. Tufan, Çev.). İstanbul: Afa Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1984).
Foucault, M. (2011a). Aydınlanma nedir? (F. Keskin Yay. haz.), Seçme yazılar 2: Özne ve iktidar içinde (s. 173-192). (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1994).
Foucault, M. (2011b). Bir özgürlük pratiği olarak kendilik kaygısı etiği. F. Keskin (Yay. haz.), Seçme yazılar 2: Özne ve iktidar içinde (s. 221-247). (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1994).
Foucault, M. (2011c). Etiğin soybilimi üzerine: Sürmekte olan çalışmaya ilişkin bir değerlendirme. F. Keskin (Yay. haz.), Seçme yazılar 2: Özne ve iktidar içinde (s. 193-220). (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1994).
Foucault, M. (2011d). Foucault. F. Keskin (Yay. haz.), Seçme yazılar 2: Özne ve iktidar içinde (s. 349-354). (İ. Ergüden, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1994).
Foucault, M. (2011e). Hakikat kaygısı. F. Keskin (Yay. haz.), Seçme yazılar 2: Özne ve iktidar içinde (s. 83-97). (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1994).
Foucault, M. (2011f). Michel Foucault’nun oyunu. F. Keskin (Yay. haz.), Seçme yazılar 1: Entelektüelin siyasi işlevi içinde (s. 117-155). (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1994).
Foucault, M. (2011g). Nietzsche, soybilim, tarih. F. Keskin (Yay. haz.), Seçme yazılar 5: Felsefe sahnesi içinde (s. 230-253). (I. Ergüden, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1994).
Foucault, M. (2011h). Özne ve iktidar. F. Keskin (Yay. haz.), Seçme yazılar 2: Özne ve iktidar içinde (s. 57-82). (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1994).
Foucault, M. (2013). Güvenlik, toprak, nüfus, Collège De France dersleri (1977-1978). (F. Taylan, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Hays, M. K. (2015). Mimarlığın arzusu: Geç avangardı okumak. (V. Atmaca ve B. Demirhan, Çev.). İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 2010).
Hays, M. K. (2017). Sonsöz. K. A. Sykes (Ed.), Yeni bir gündem inşa etmek mimarlık kuramı 1993-2009 içinde (s. 439-442). (G. Akyürek, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 2010).
Keskin, F. (2002). Problematization and games of truth: Michel Foucault’s analytics of constitution of the subject in political Modernity. Yayımlanmamış doktora tezi, Graduate School of Arts and Sciences, Department of Philosophy, Columbia University, New York.
Koolhaas, R. (1994). Delirious New York A retroactive manifesto for Manhattan. New York, NY: The Monacelli Press.
Kwinter, S. (2002). Architecture of time, toward a theory of the event in Modernist culture. Londra, United Kingdom: MIT Press.
Lentz, L. C. (2012). Raise high the roof: Renovation, adaptation, addition. Architectural Record, 200, 56-60.
Lynn, G. (2017). Mimari eğrisellik: Kıvrılmış, esnek, bükülgen. (K. A. Sykes Ed.), Yeni bir gündem inşa etmek mimarlık kuramı 1993-2009 içinde (s. 29-56). (G. Akyürek, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 2010).
Martin, R. (2017) Neye karşı eleştirel? Ütopyacı Bir gerçekliğe doğru. K. A. Sykes (Ed.), Yeni bir gündem inşa etmek mimarlık kuramı 1993-2009 içinde (s. 321-336). (G. Akyürek, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 2010).
Megill, A. (2008). Aşırılığın peygamberleri: Nietzsche, Heidegger, Foucault, Derrida. (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Ayraç Kitabevi. (Orijinal eserin yayın tarihi 1985).
Pailos, J. O. (2012). Restoration redux: Renovation, adaptation, addition. Architectural Record, 200, 44-45.
Rossi, A. (2006). Şehrin mimarlığı. (N. Gürbilek, Çev.). İstanbul: Kanat Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1996).
Senellart, M. (2013). Derslerin bağlamı. Michel Foucault: Güvenlik, toprak, nüfus, Collège De France dersleri (1977-1978) içinde (s. 323-349). (F. Taylan, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Somol, R. ve Whiting, S. (2017). Doppler etkisi ve Modernizmin öteki ruh halleri üzerine düşünceler. (K. A. Sykes Ed.), Yeni bir gündem inşa etmek mimarlık kuramı 1993-2009 içinde (s. 175-178). (G. Akyürek, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 2010).
Speaks, M. (2017). Tasarım zekası. (K. A. Sykes Ed.), Yeni bir gündem inşa etmek mimarlık kuramı 1993-2009 içinde (s. 189-200). (G. Akyürek, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 2010).
Stoppani, T. (2006). The reversible city: Exhibition(ism), chorality, and tenderness in Manhattan and Venice. (C. Lindner Ed.), Urban space and cityscapes - perspectives from modern and contemporary culture (s. 155-175) içinde. New York, NY: Routledge.
Sykes, K. A. (Ed.). (2017). Giriş. Yeni bir gündem inşa etmek mimarlık kuramı 1993-2009 içinde (s. 15-28). (G. Akyürek, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 2010).
Tschumi, B. (1976). Theory: Architecture and transgression. Oppositions, winter 7, 55-63. Cambridge: The MIT Press.
Türk Dil Kurumu. (2017). Türkçe sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5bcaf349900a22.90175781 adresinden erişilmiştir.
Vidler, A. (1976). Introduction: Theory: Architecture and transgression. Oppositions, winter, 7, 55. Cambridge: The MIT Press.

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.