202111

İktisat Tarihinde Disiplinlerarası Etkileşim: İktisat Arkeoloji Yakınlaşması, Çatalhöyük Örneği

Bu çalışmanın amacı, iktisat tarihinin gelişimine katkı sağlayacak arkeoloji temelli, kazı süresince ortak çalışma alanı kurulabilecek bir yöntemin başlangıcının gerekliliğini vurgulamaktır. Öncelikle önemli olan yeni bir yöntem kurmak değil, arkeolojik yöntemlerle, iktisadi metotların birlikte kullanılabileceği bir alt disiplinin gerekliliğini vurgulamak, bir düşünce gelişimini belirleyerek iktisat tarihi ve hızla gelişen arkeoloji bilimi ile ortak payda sağlamaktır. Çalışmada, günümüz iktisadi meselelerin başlangıcını hazırlayan tarih öncesi yaşamın tüketim, üretim, işbölümü, mülkiyet, sanat ve din temelli davranış ve alışkanlıkları incelenmiş, arkeoloji ile iktisat tarihi arasında kurulacak disiplinlerarası birliktelikte Anadolu’nun zengin veriler sunduğu Çatalhöyük ile örneklendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İktisat tarihi, Arkeoloji, Antropoloji, Anadolu, Çatalhöyük

The Interdisciplinary Interaction in Economic History: Convergence of Economy and Archaeology, Çatalhöyük Sample

The main purpose of this study is to emphasize the necessity of starting a method by creating a cooperated excavation field based on archaeology which will lead to contribute of the economic history during the excavation. The priority of this study is not to create a method. This study emphasizes a necessity of a sub-discipline using economic methods and archaeological methods meeting on a common ground with the economic history and developing archaeology science. In this study, consumption, production, division of labor, property, art and religous based behaviors and habits in the prehistoric ages were studied in a interdisciplinary approach and Çatalhöyük was used as a sample with the rich data which Anatolia has given.

Keywords:

The History of Economics, Archaeology, Anthropology, Anatolia, Çatalhöyük,

PDF

___

AKURGAL, E. (1984). “Anadolu Tarihi’nin Oluşmasında Jeomorfolojik Özelliklerin Rolü”. (İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Hititoloji, Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi ve Eski Çağ Tarihi Ana Bilim Dalları) Anadolu Araştırmaları Dergisi10, 21-30.
ATICI, A. L. (1998), “Zooarkeoloji Amacı, Yöntemleri ve Arkeolojideki Önemi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi38 (1-2), 230-246.
BALTER, M. (1998), The First Cities, Why Settle Down? The Mystery of Communities. Science.282/5393, 1442-1442.
BALTER, M. (2001), Did Plaster Hold Neolithic Society Together?. Science. 294/5550, 2278-2281.
BIEHL P. F. (2012), Rapid Change Versus Long-Term Social Change During The Neolithic-Chalcolithic Transition in Central Anatolia, iansa, Interdisciplinaria Archaeologica,Natural Sciences in Archaeology, III(1), 75-83.
BAŞAK, O. (2008), Taş Çağı’ndan Tunç Çağı’na Anadolu’da Maden Sanatın Gelişimi ve Kullanımı, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Dergisi, 21, 15-33.
BRULAND, K. (2003), What is the Economy in Economic History?Scandinavian Economic History Review, 51(2), 32-44, DOI: 10.1080/03585522.2003.10414227.
CESARANO, F. (2006), Economic History and Economic Theory. Journal of Economic Methodology,13(4), 447-467, DOI: 10.1080/13501780601049038.
CHILDE, V. G. (1929), The Most Ancient East, The Oriental Prelude To European Prehistory. Printed in Great Britain by Stephen Austin and Sons Ltd. New York.
CHILDE, V. G. (1946), “Archaeology and Anthropology”.Southwestern Journal of Anthropology2/3 Published by University of New Mexico, 243-251.
CHILDE, V. G. (2006), Kendini Yaratan İnsan –İnsanın Çağlar Boyunca Gelişimi. (Çev. F. Ofluoğlu), Varlık Yayınları, İstanbul.
CHILDE, V. G. (2009), Tarihte Neler Oldu?,(Çev. A. Şenel, M. Tunçay), Kırmızı Yayınları, İstanbul.
CONNER, C. D. (2012), Halkın Bilim Tarihi, (Çev. Z. Çiftçi Kanburoğlu), TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları. Ankara.
ÇAMBEL, H., BRAIDWOOD R. J. (1980), İstanbul ve Chicago Üniversiteleri Güneydoğu Anadolu Tarihöncesi Araştırmaları Karma Projesi: 1963-1972 Çalışmalarına Toplu Bakış. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 2589 1-64.
DIAMOND, J. (2006), Tüfek, Mikrop ve Çelik, (Çev. Ü. İnce), TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, Ankara.
DIAMOND, J. (2018), Tüfek, Mikrop ve Çelik, (Çev. Ü. İnce), PEGASUS Yayınevi, İstanbul.
ERÖZ, M. (1982), İktisatSosyolojisine Başlangıç. Filiz Kitabevi, İstanbul.
ESİN U. (1985),“Arkeolojide Kullanılan Arkeometrik Araştırmalara Genel Bir Bakış”. I. Arkeometri Sonuçları Toplantısı20-24 Mayıs, (1985) 1-6. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara.
FAIRBAIRN A. (2005), A History of AgriculturalProduction at Neolithic Çatalhöyük East, Turkey. World Archaeology,37(2):197-210.
FARID S., HODDER I. (2000), Çatalhöyük 1999, T.C. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü 22. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1, 63-72, İzmir.
FLANNERY, K. V., MARCUS J. (1976), “Formative Oaxaca and the Zapotec Cosmos”. American Scientist (July-August) 64, 374-383.
FRED J., HODDER I. (2018). Uygarlığın Doğuşunda Din -Çatalhöyük Örneği, (Çev.D. Şendil),Alfa Yayınları, İstanbul.
GÖZCELİOĞLU, B. (2011), “Geçmişe Işık Tutan Bitki Kalıntıları”. Bilim ve Teknik Dergisi Mart, 64-67.
HALLOWEL, A. I. (1965), “The History of Anthropology as an Anthropological Problem”. Journal of the History of the Behavioral Sciences(January) I/1, 24-38.
HEATON, H. (1985), Avrupa İktisatTarihi.Cilt 1., (Çev. M. A. Kılıçbay), Osman Aydoğuş. Teori Yayınları Ankara.
HEİLBRONER, R. L. (2003), İktisat Düşünürleri -Büyük İktisat Düşünürlerinin Yaşamları ve Fikirleri, (Çev. A. Tartanoğlu), Dost Kitabevi, Ankara.
HODDER, I., CESSFORD C. (2004), Daily Practice and Social Memory at Çatalhöyük. American Antiquity. Published by: Society for American Archaeology69 (1), 17-40.
HODDER, I. (2005), Theory and Practice in Archaeology. Edited by Daniel Miller, Taylor & Francis e-Library, New York.
HODDER, I. (2007), Çatalhöyük in the Context of the Middle Eastern Neolithic.Annual Review Anthropology. 36, 105-120.
HODDER, I., HUTSON S. (2010), Geçmişi Okumak,Arkeolojiyi Yorumlamada Güncel Yaklaşımlar, (Çev. B. Toprak, E. Rona), Phoenix Yayınevi Ankara.
HODDER, I. (2011), Human-Thing Entanglement: Towards an Integrated Archaeological Perspective.Journal of the Royal Anthropological Institute (N.S.) 17, 154-177.jrai_1674 154..177
HODDER, I. (2014a),“The Entanglements of Humans and Things: A Long-Term View”New Literary History 45/1, 19-36.
HODDER, I. (2014b), Entangled Discussions: Talking with Ian Hodder About His Book Entangled. Forum Kritische Archaologie3, 150-170.
HODDER, I. (2016),Studies in Human-Thing Entanglement.Open access book.
HODDER, I. (2018a), Dolanıklık. Alfa Yayınları, (Çev. B. C. Yılmazyiğit), İstanbul.
HODDER, I. (2018b), Çatalhöyük’te Din İncelemesi: Disiplinlerarası Bir Deney. I. Hodder, J. Fred Uygarlığın Doğuşunda Din: Çatalhöyük Örneği.(Çev. D. Şendil), Alfa Yayımları 13-51 İstanbul.
HUYSSTEEN, J. W. V. (2018), Görünmeyeni Kodlamak: Çatalhöyük’te Epistemik Sınırlamaları ve Sembolik Davranışı Anlamak, J. Fred-I Hodder Uygarlığın Doğuşunda Din Çatalhöyük Örneği, (Çev. D. Şendil), Alfa Yayımları 139-168 İstanbul.
İNAN, A. (1949), “Türkiye Tarihi ve Antropolojisi Üzerine”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi 7(1), 203-235.
JACOMET, S. (2007), “Plant Macrofossil Methods and Studies: Use in Environmental Archaeology”.,Encyclopedia of quaternary science, Bd. 4. 2384-2412. Amsterdam.
KARUL, N. (2013), “Bendin Ardındakiler”.Arkeoatlas Dergisi 8, 6-9. Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş. İstanbul.
KEPENEK, Y., YENTÜRK N. (1997), Türkiye Ekonomisi.Remzi Kitabevi, İstanbul.
KOTTAK, C. P., (2008), Antropoloji, İnsan Çeşitliliğine Bir Bakış,(Çev. S. Özbudun), Ütopya Yayınevi, Ankara.
KUTLU S. Ö. (2013), Çatalhöyük,Bilim ve Gelecek Dergisi, 117, 26-34.
LEE, R. B. (1968), What Hunters Do for a Living, or, How to Make Out on Scarce Resources, Manthe Hunters. Chicago.
LEWIS-WILLIAMS, D. (2019), Mağaradaki Zihin. Yapı Kredi Yayınları.
MARSHALL, A. (1890), Principles of Economics. (8th ed.) A Project Of Liberty Fund, Inc. London.
MELLAART, J. (1962), Excavations at Çatal Hüyük First Preliminary Report, 1961, Anatolian Studies, published by British Institute at Ankara. 12, 41-65.
MELLAART, J. (1964), A Neolithic City in Turkey. Scientific American (April), W.H. Freeman and Company, San Francisco, 120-129.
NASH, S. E. (2002), “Archaeological Tree-Ring Dating at the Millennium”. Journal of Archaeological Research 10(3), 243-275. September, Plenum Publishing Corporation, New York.
ÖZBEK, M. (2000), Dünden Bugüne İnsan. İmge Yayınları, Ankara.
ÖZDOĞAN, M. (2006), “Yerbilimleri ve Arkeoloji”. 59. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri20-24 Mart, Ankara.
ÖZDOĞAN, M. (2013) 50 Soruda Arkeoloji. Bilim ve Gelecek Kitaplığı, İstanbul.PREDA, A. (1999), “The Turn to Things: Arguments for a Sociological Theory of Things” The Sociological Quarterly40, 347-366.
PONTING, C. (2011), Dünya Tarihi, (Çev. E. B. Özbilen), Alfa Yayınları, İstanbul.
RAMMOHAN, K. T. (2005), “Economic History as HumanScience”. Economic and Political Weekly40/26, Jun. 25-Jul. 1, 2859-2863.
REID, J.J., SCHIFFER M.B., RATHJE L. (1975), “Behavioral Archaeology: Four Strategies” American Anthropologist New Series, 77 (4), 864-869.
RENFREW, C., BAHN P. (2005), Archaeology, The Key Concepts. Edited by Colin Renfrew and Paul Bahn. Taylor & Francis Group Routledge London and New York.
RENFREW, C.(2011). “2004 Balzan Prize for Prehistoric Archaeology”. Fondazione Internazionale Balzan, Milano.
RICHERSON, P.J., Boyd R. (2005), Not by genes alone: how culture transformed human evolution. Chicago:University Press, Chicago.
SAHLINS, M. (2010), Taş Devri Ekonomisi., (Çev. T. Doğan), Şirin Özgün, bgstYayınları, İstanbul.
SAMUELSON, P. (1966), İktisat, (Çev. Y. Demirgil), Menteş Kitabevi, İstanbul.
SAVAŞ, V. F. (2007), İktisatın Tarihi. Siyasal Kitabevi, Ankara.
SCHUMPETER, J. A. (2006), History of Economic Analysis. Allen & Unwin (Publishers) Ltd. First published. London.
SHULTS, L. (2018), Spiritüel Dolanıklık: Çatalhöyük’te Dinsel Sembollerin Dönüşümü. I. Hodder, J. Fred Uygarlığın Doğuşunda Din: ÇatalhöyükÖrneği.(Çev. D. Şendil), Alfa Yayımları105-138. İstanbul.
SMITH, M. E, FEINMAN, G. M., DRENNAN R.D., EARLE T.,MORRIS I., (2012), “Archaeology as a social science”, PNAS Proceedings of the National Academy of Science of the United States of America, 109/20 (May.) 7617–7621.
SPİEGEL, H. W. (1971), The Growth of Economic Thought. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
ŞENEL, A. (1982), İlkel Topluluktan Uygar Topluma Geçiş Aşamasında Ekonomik Toplumsal Düşünsel Yapıların Etkileşimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları 504, SBF Basın ve Yayın Yüksekokulu Basımevi, Ankara.
TEKİN, H. (2013), “Çiftçilerin Mührü”. Arkeoatlas Dergisi8 (2013) 62-67, Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş., İstanbul.
TRIGGER, B. G. (1994), Ethnicity: An Appropriate Concept for Archaeology?Fennoscandia. Archaeologica XI, 100-103.
WASON P. K. (2018), Çatalhöyük’ün Neolitik Kozmosu,I. Hodder, J. Fred Uygarlığın Doğuşunda Din: ÇatalhöyükÖrneği.(Çev. D. Şendil), Alfa Yayımları 358-400. İstanbul.
YALÇINKAYA, I. (1978), “Taş Devirleri Sanatında Teknik ve Stil”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi29(14), 67-82.