KİŞİSEL SAĞLIK VERİLERİNİN KORUNMASINDA ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARININ SORUMLULUĞU

Ülkemizde “Özel sağlık kuruluşları” olarak, Özel Hastaneler Yönetmeliği kapsamında, “Gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerine ait özel hastaneler” ve Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik kapsamında “Ayakta teşhis ve tedavi hizmeti sunulan özel tıp merkezleri, özel poliklinikler, özel laboratuvar, müessese ve özel muayenehaneler” faaliyet göstermektedir. Gerek 6698 sayılı Kanun anlamında, gerekse de mer’i mevzuat hükümleri çerçevesinde, özel sağlık kuruluşlarının kişisel verileri koruma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu yükümlülüğün, özel sağlık kuruluşlarınca ihlal edilmesi neticesinde sağlık kuruluşlarının yetkilileri, hukuki ve cezai yönden sorumlu olabilmektedirler. Çalışmamızda, 6698 sayılı Kanun ve Kişisel Sağlık Verileri Hakkında Yönetmelik ile yasal düzenleme alanı bulan “Kişisel veri, kişisel sağlık verisi, kişisel sağlık verilerinin işlenmesi” gibi kavramlar incelenecek, özel sağlık kuruluşlarında, kişisel verileri koruma yükümlülüğünün ihlal edilmesi durumlarında ortaya çıkabilecek hukuki ve cezai sorumluluk tartışılacak, kişisel sağlık verileri ve tıbbi kayıtlarla ilgili arşiv yükümlülüğü, faaliyette bulunan ve bulunmayan özel sağlık kuruluşları bakımından ayrı ayrı değerlendirilecek, özel sağlık kuruluşlarının kişisel verilerin korunması hususundaki hukuki ve cezai sorumluluğu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay kararları ile birlikte ele alınacaktır.

RESPONSIBILITY OF PRIVATE HEALTH INSTITUTIONS ABOUT KEEPING PERSONAL HEALTH RECORDS

In our country, there are some different type of “private health institutions.” These are in the scope of the Private Hospitals Regulation, “private hospitals belonging to real persons and private law legal entities” and in the scope of The Regulation About Private Health Institutions That Provide Outpatient Diagnosis and Care “private medical centers, private polyclinics, private laboratories, institutions and private clinics.” Private health institutions have an obligation to protect personal data both within the meaning of the Protection of Personal Data Law No. 6698 and within the framework of the legislation provisions. As a result of the violation of this obligation by private health institutions, the authorities of the health institutions may be in charge of civil and criminal matters. In our study, the concepts such as “personal data, personal health data, processing of personal health data” which is in the legal regulation area, has been examined by Law No. 6698 and Regulation on Personal Health Data, the legal and criminal responsibility that may arise in case of violation of the obligation to protect personal data in private health institutions will be discussed, personal health data and medical records related to the archive obligation, operating and non-existent in terms of private health institutions will be evaluated separately, the legal and criminal liability of the private health institutions operating in the private health institutions regarding personal health data and medical records shall be dealt with together with the judgments of the ECHR, the Constitutional Court and the Court of Cassation..

PDF

___

100 Soruda Kişisel Verilerin Korunması Kanunu. KVKK Yayınları, Ankara, Nisan 2018, Ankara, https://www.kvkk.gov.tr/Shared- FolderServer/CMSFiles/7d5b0a2f-e0ea-41e0-bf0b-bc9e43dfb57a.pdf (Erişim Tarihi: 03.01.2020)
Akgül, Aydın. “Danıştay Kararları Işığında Hasta Mahremiyeti ve Kişisel Sağlık Verilerinin Korunması”, Editörler: Prof. Dr. M. Merdan Hekimoğlu, Dr. Öğr. Üy. Sevinç Arslan Hızal, I. Sağlık Hukuku Sempozyumu, 15 Mart 2014, İzmir, Leges Yayınları, Sempozyum Özel Sayısı, Mart 2015, İstanbul, ss. 106-123.
Akıncı, Ayşe Nur. Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü’nün Getirdiği Yenilikler ve Türk Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi, Çalışma Raporu-6, Kalkınma Bakanlığı Yayın No: 2968, Haziran 2017.
Altay, Sabah. “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Uyarınca Adam Çalıştıranın İşletme Faaliyeti (Organizasyonu) Dolayısıyla Sorumluluğu (TBK. 66/3)”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Özel Hukuk Sempozyumu Özel Sayısı, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümlerinin Değerlendirilmesi Sempozyumu (3-4 Haziran 2011), Sempozyum No: III, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, 2011, ss. 173-187.
Anı, Nevzat Ali. Kişisel Verilerin İşlenmesi ve Açık Rıza, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2018.
Aydın, Nizamettin. “Tıp Ceza Hukukunda Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme ve Ele Geçirme Suçu (TCK m. 136)”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 2, 2013, ss. 7-30.
Başmanav, Yasemin. “Medya Yoluyla Kişilik Hakkı İhlallerinde Maddi Tazminat Davası”, Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, Temmuz 2013, ss. 75-92.
Bilgili, Özkan. Özel Sağlık İşletmelerinde Personel İstihdamı, İzmir Tabip Odası Yayın No: 3, İzmir, Eylül 2009.
Bora, Sevda. “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Manevi Tazminat Davası”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 83, Temmuz 2013, ss. 31-42.
Boz, Ahmet. Kişisel Verilerin Korunması, Türkiye, ABD ve AB Örnekleri, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2014.
Bulut, Metin. “Özel Bir Hukuksal Koruma ve Veri Kategorisi Alanı: Hassas Kişisel Veriler”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 78, Sayı: 3, 2020, ss. 99-150.
Çakır, Hüseyin Melih. Sağlık Hizmetlerinin Özel Hukuk Kişileri Tarafından Yürütülmesi, 1. Bası, XII Levha Yayınları, İstanbul, Ekim 2015.
Dinkci, Fatih. Kişisel Verilerin Korunmasında Uluslararası Düzenlemeler ve Türkiye Örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 2014.
Doğan, Murat. “Eczacının Tazminat Sorumluluğu”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 3-4, Aralık-Ocak 2012, ss. 1-18.
Dülger, Murat Volkan. “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve Türk Ceza Kanunu Bağlamında Kişisel Verilerin Ceza Normlarıyla Korunması”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, 2016, ss. 101-167.
Dülger, Murat Volkan. “İnsan Hakları ve Temel Hak ve Özgürlükler Bağlamında Kişisel Verilerin Korunması”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, 2018, ss. 71-144.
Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Beta Yayınları, 12. Baskı, İstanbul, 2010.
Erlüle, Fulya. “Manevi Tazminatta Kusurun ve Zararın İşlevi”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 2-1, Temmuz-Ağustos 2016, ss. 647-668.
Gökcan, Hasan Tahsin. Tazminat Hukuku, Seçkin Yayınları, 4. Baskı, Mart 2016, Ankara.
Gözpınar Karan, Gülşah. “Özel Hastanelerin Hukuki Sorumluluğu”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 119, Temmuz 2016, ss. 138- 155.
Gül, İbrahim. “Manevi Tazminatın İşlevi Ne Olmalı?”, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 11, Ocak 2016, ss. 121-157.
Gülmez, Lütfü Cihan. “Kişisel Verilerimiz Korunuyor mu?”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 6 Sayı: 59, Temmuz 2011, ss. 57-65.
Gürpınar, Damla. “Kişisel Verilerin Korunamamasından Doğan Hukuki Sorumluluk”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, Cilt: 19, Özel Sayı, 2017, ss. 679-694.
Gürsel, Esin / Düğmeci, Fatih. “Yapısal Anlamda Türkiye Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na İlişkin Bir Değerlendirme”, R&S - Research Studies Anatolia Journal, Cilt: 1, Sayı: 2, 2018, ss. 318-329.
Hafızoğulları, Zeki / Özen, Muharrem. “Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 67, Sayı: 4, 2009, ss. 9-22.
Hakeri, Hakan. Tıp Hukuku, 18. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, Ocak 2020.
Hatırnaz Erol, Gültezer. Özel Hastanelerin Hukuki Sorumluluğu ve Hasta Hakları, 3. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, Ağustos 2013.
Hızal, Sevinç Arslan. “Türk Ceza Kanunu’ndaki Düzenlemeler Işığında Psikiyatristlerin İhbar Yükümlülüğü ve Hasta Mahremiyetinin Sınırları”, Editörler: Prof. Dr. İ. Hamit Hancı, Prof. Dr. Yener Ünver, IV. Uluslararası Sağlık Hukuku Kongresi, 3-4 Mayıs 2018, İstanbul, Seçkin Yayınları, Eylül 2018, Ankara, ss. 563-603.
İmançlı, Canan. Kişisel Sağlık Verilerinin Korunamamasından Doğan Özel Hukuk Sorumluluğu, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2019.
İnceoğlu, Murat. “Yargıtay Kararları Işığında Sözleşmeye Aykırılıktan Doğan Manevi Tazminat Talepleri”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 4, Aralık 2008, ss. 77-121.
İzgi, M. Cumhur. “Mahremiyet Kavramı Bağlamında Kişisel Sağlık Verileri”, Türkiye Biyoetik Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, 2014, ss. 25-37.
Kağıtcıoğlu, Mutlu. “Kişisel Verileri Koruma Kurumuna İdare Hukuku Çerçevesinden Bir Bakış”, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, 2016, ss. 77-99.
Karacabey, Uğur. “Hekim Kusurundan Kaynaklanan Zararın ve Tazminatın Belirlenmesi”, Fatih Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, Ocak 2015, ss. 41-75.
Kasapoğlu Turhan, Mine. “Sağlık Hizmetlerinde İdarenin Kişisel Verileri Koruma Yükümlülüğü”, Editörler: Prof. Dr. İ. Hamit Hancı, Prof. Dr. Yener Ünver, IV. Uluslararası Sağlık Hukuku Kongresi, 3-4 Mayıs 2018, İstanbul, Seçkin Yayınları, Eylül 2018, Ankara, ss. 117-161.
Kaya, Afra Ece. “Kişilik Hakkı Olarak Kişisel Veriler ve Yeni Kişisel Verilerin Korunması Kanunu”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 125, Ocak 2017, ss. 67-80.
Kılıçoğlu Yılmaz, Kumru. “Kişilik Hakkının İhlalinde Manevi Tazminat”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 115, Mart 2016, ss. 39- 55.
Kılınç, Doğan. “Anayasal Bir Hak Olarak Kişisel Verilerin Korunması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 61, Sayı: 3, Eylül 2012, ss. 1089-1169.
Kocabacak, Seda. “Türkiye’de Serbest Eczanelerin Sorunlarına Yönelik Bir Araştırma”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, 2011, ss. 95-124.
Küzeci, Elif. “Bir İnsan Hakkı Olarak Sağlık Verilerinin Korunması”, Editörler: Prof. Dr. M. Merdan Hekimoğlu, Dr. Öğr. Üy. Sevinç Arslan Hızal, I. Sağlık Hukuku Sempozyumu, 15 Mart 2014, İzmir, Leges Yayınları, Sempozyum Özel Sayısı, Mart 2015, İstanbul, ss. 124-130.
Küzeci, Elif. Kişisel Verilerin Korunması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2010.
Orak, Beşir. Kişisel Sağlık Verilerinin Korunması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2019.
Örnek Büken, Nüket / Zeybek Ünsal, Çağrı. “Kişisel Verilerin Korunması Kanununun Biyomedikal Alana Yansımaları Açısından Değerlendirilmesi”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, Aralık 2017, ss. 33-53.
Özer, Oktay. “Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi ve Aktarılmasının Hukuki Boyutu”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt: 92, Sayı: 3, Mayıs 2018, ss. 76-88.
Özer, Erdener. “Tanısal Girişimlerde Hasta Mahremiyeti ve Kişisel Verilerin Korunması”, Editörler: Prof. Dr. M. Merdan Hekimoğlu, Dr. Öğr. Üy. Sevinç Arslan Hızal, I. Sağlık Hukuku Sempozyumu, 15 Mart 2014, İzmir, Leges Yayınları, Sempozyum Özel Sayısı, Mart 2015, İstanbul, ss. 102-105.
Özkan, Feray / Hızal, Sevinç Arslan / Ertan, Mehmet / Kılıççıoğlu, Barış. “Kamu Hastanelerinde Kişisel Sağlık Verilerinin Korunması”, Editör: Hasan Oğan, Kişisel Sağlık Verileri Ulusal Kongresi, 19- 20 Aralık 2015, İstanbul, Türk Tabipler Birliği Yayınları, Nisan 2016, İstanbul, ss. 200 -209.
Özkan, Feray. Kişisel Sağlık Verilerinin Korunmasının Pozitif Temelleri ve AİHM Kararlarından Örnekler, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2018.
Reisoğlu, Safa. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Beta Yayınları, 21. Baskı, İstanbul, 2010.
Sağlam, İpek. “Adam Çalıştıranın Sorumluluğu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Özel Hukuk Sempozyumu Özel Sayısı, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümlerinin Değerlendirilmesi Sempozyumu (3-4 Haziran 2011), Sempozyum No: III, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, 2011, ss. 163-172.
Sarıusta, Kader. Kişisel Verilerin Ceza Hukuku Yoluyla Korunması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep, 2018.
Sloan, Frank A. / Chepke, Lindsey M. Medical Malpractice, Masschusetts Institute of Technology Press, 2008, Cambridge, MA.
Söğüt, İpek Sevda. “Tıbbi Kayıtlar”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2 , Aralık 2013, ss. 63-86.
Şimşek, Oğuz. “Kişisel Verilerin Korunması”, Editörler: Prof. Dr. M. Merdan Hekimoğlu, Dr. Öğr. Üy. Sevinç Arslan Hızal, I. Sağlık Hukuku Sempozyumu, 15 Mart 2014, İzmir, Leges Yayınları, Sempozyum Özel Sayısı, Mart 2015, İstanbul, ss. 93-101.
Tıbbi Laboratuvar, Laboratuvarda Güvenlik Önlemleri, Milli Eğitim Bakanlığı,Ankara, 2011,http://www.megep.meb.gov.tr/ mte_program_modul/moduller_pdf/T%C4%B1bbi%20Laboratuvarda% 20G%C3%BCvenlik%20%C3%96nlemleri.pdf (Erişim Tarihi: 12.01.2020)
Topçu, Turgay. Özel Hastane Yönetiminde Yapılan Hatalar, Ekin Yayınları, Ankara, Ekim 2017.
Ünver, Yener. “Kişisel Verilerin Korunması”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, Ocak 2008, ss. 163-196.
Yeşilyurt, Allı. “Hastanın Kişisel Verilerinin Korunması ve İdarenin Yükümlülükleri”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 2, Aralık 2014, ss. 215-277.
Yılmaz, Sabire Sinem. “Tıp Alanında Kişisel Verilerin Açıklanması Suçu”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 119, Temmuz 2016, ss. 272-283.
İNTERNET KAYNAKLARI
http://www.oecd.org/internet/ieconomy/oecdguidelinesontheprotectionofprivacyandtransborderflowsofpersonaldata. htm
https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELE X:31995L0046:en:HTML
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=C ELEX:32016R0679&from=en.
https://sbu.saglik.gov.tr/hastahaklari/avrupastatusu.htm
https://sbu.saglik.gov.tr/hastahaklari/amsterdam.htm https://dosyaism.saglik.gov.tr/Eklenti/27595,lizbonbildirgesi198 1pdf.pdf?0&_tag1=B604E65F9D752DBD1BCFA298D02CC89A4C 8DE295
https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration-of-lisbonon- the-rights-of-the-patient/
http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content &view=article&id=228:yatakli-tedavkurumlari-tibbkayit-ve-arv-hmetl eryerges&catid=8:ygeler&Itemid=34
AİHM KARARLARI
Peck/Birleşik Krallık Kararı (57. Paragraf), Başvuru No: 44647/98, Karar Tarihi: 28.01.2003, http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-60898
Sciacca/İtalya Kararı, (29. Paragraf), Başvuru No: 50774/99, Karar Tarihi: 11.01.2005, http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-67930
S. ve Marper/Birleşik Krallık Kararı, (68. Paragraf), Başvuru No: 30562/04, 30566/04, Karar Tarihi: 04.12.2008, http://hudoc.echr. coe.int/tur?i=001-114903
Alkaya/Türkiye Kararı, (30. Paragraf), Başvuru No: 42811/06, Karar Tarihi: 09.10.2012, http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-114031
K.U./Finlandiya Kararı, (40. ve 41. Paragraf), Başvuru No: 50774/99, Karar Tarihi: 11.01.2005, http://hudoc.echr.coe.int/ tur?i=001-116731
I./Finlandiya Kararı (35. Paragraf), Başvuru No: 20511/03, Karar Tarihi: 17.07.2008, http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-87510
Z./Finlandiya Kararı (110. ve 114. Paragraflar), Başvuru No: 22009/93, Karar Tarihi: 25.02.1997, http://hudoc.echr.coe.int/ tur?i=001-58033
Y./Türkiye Kararı (110. ve 114. Paragraflar), Başvuru No: 648/10, Karar Tarihi: 17.02.2015, http://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-157633
ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI
12.11.2015 tarih ve 2015/32 E. – 2015/102 sayılı karar,
19.03.2015 tarih ve 2014/180 E. – 2015/30 sayılı karar,
25.12.2014 tarih ve 2014/74 E. – 2014/201 sayılı karar,
04.12.2014 tarih ve 2013/84 E. – 2014/183 sayılı karar,
02.10.2014 tarih ve 2014/149 E. – 2014/151 sayılı karar,
09.04.2014 tarih ve 2013/122 E. – 2014/74 sayılı karar.
YARGITAY VE BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARLARI
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 09.10.1996 tarih, 1996/4-532 E. – 1996/683 K. sayılı kararı,
Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 10.06.2014 tarih ve 2012/1514 E. – 2014/312 K. sayılı kararı,
Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin 25.01.2018 tarih ve 2015/39412 E. – 2018/603 K. sayılı kararı,
Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 05.09.2018 tarih ve 2018/2571 E. – 2018/7821 K. sayılı kararı,
Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 15.05.2012 tarih ve 2011/20072 E. – 2012/12126 sayılı kararı,
Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 24.01.2018 tarih ve 2016/10581 E. – 2018/809 K. sayılı kararı,
Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 19.01.2015 tarih ve 2014/16692 E. – 2015/599 K. sayılı kararı,
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi’nin 27.11.2017 tarih ve 2017/1495 E. – 2017/1619 K. sayılı kararı.