Sadık TOPRAK, Aybike AVGÖREN KAPOĞLU, Birgül TÜZÜN

CİNSİYET HOŞNUTSUZLUĞU OLAN BİREYLERİN CİNSİYET DEĞİŞTİRME SÜRECİNİN HUKUKİ BOYUTU

Cinsiyet hoşnutsuzluğu olan bireyler, doğumda belirlenen cinsiyet ile deneyimlenen/ifade edilen cinsiyet arasında belirgin bir uyuşmazlık yaşarlar. Diğer cinsin bir üyesi olarak yaşamayı ve kabul edilmeyi istemektedirler. Cinsiyet değiştirme, kadının erkeğe veya erkeğin kadına dönüştürülmesini sağlayan tıbbi müdahaleye verilen isimdir. Ülkemizde cinsiyet değişikliği ile ilgili yasal düzenleme 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinde verilmiştir. Cinsiyetini değiştirmek isteyen kişi, eğitim ve araştırma hastanelerinde ya da üniversite hastanelerinde bulunan “Cinsel Kimlik Konseyi” tarafından değerlendirilmelidir. Cinsiyet değiştirme prosedürleri büyük oranda geri dönüşü olmayan sonuçlara yol açtığı için tıbben ayrıntılı bir aydınlatılmış onam alınması önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Cinsiyet hoşnutsuzluğu, cinsiyet değiştirme prosedürleri, aydınlatılmış onam

SEX REASSIGNMENT’S LEGAL PROCEDURES OF PEOPLE WITH GENDER DYSPHORIA

Gender Dysphoria is a condition that is characterized by incongruence between the experienced gender and the natal sex. They want to live and be accepted as a member of the other sex. Gender transitioning is the name given to the medical intervention that transforms a woman into a man or a man into a woman. Legal regulation regarding gender transitioning in our country is given in the 40th article of the Turkish Civil Code numbered 4721. The person who wants to change his or her gender must be evaluated by the “Sexual Identity Council” in training and research hospitals or university hospitals. Medically detailed informed consent is important as gender transitioning procedures have largely irreversible consequences.

Keywords:

Gender dysphoria, gender reassignment procedures, informed consent,

PDF

___

1. Güncel Türkçe Sözlük [İnternet]. Türk Dil Kurumu; [cited 2019 Dec 12]. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
2. Keskin N, Yapça G, Tamam L. Transseksüalizm: Klinik Özellikleri ve Yasal Konular. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2015; 7(4):436-47.
3. Özsungur B. Cinsel kimlik gelişimi ve cinsel kimlik bozukluğunda psikososyal değişkenler: gözden geçirme. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2010;17(3):163-74.
4. Bozdemir N, Özcan S. Cinselliğe ve Cinsel Sağlığa Genel Bakış. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 2011;5(4):37-46.
5. Turan Ş, et al. Sociodemographic and Clinical Characteristics of Transsexual Individuals Who Presented to a Psychiatry Clinic For Sex Reassignment Surgery. Turkish Journal of Psychiatry 2015;26(3):153-60.
6. Yıldızhan BÖ, Yüksel Ş, Avayu M, Noyan H, Yıldızhan E. Cinsiyet Disforisi Olan Bireylerde Cinsiyet Değiştirmenin Ruh Sağlığı ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkileri. Türk Psikiyatri Dergisi 2018;29(1):11-21.
7. Ozkan S. Cinsiyet Geçiş Sürecinin Hukuki ve Toplumsal Boyutu: Haklar ve İhlaller. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2017;24(1):55-84.
8. Kararara: İçtihat Arama Motoru [Internet]. [cited 2019 Dec 28]. Available from: https://www.kararara.com/forum/ viewtopic.php?t=39955
9. Başara GT. Türk Medeni Kanunu’nun 40’ıncı Maddesi Kapsamında Cinsiyet Değişikliği ve Hukuki Sonuçları. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2012;25(103):245-66.
10. Beşen MA, Aslan E. Transseksüalite: Genel bakış. Androloji. 2014;16(57):145-50.
11. Sert S. Türk Medeni Hukukunda Cinsiyet Değiştirme. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2015;28(118):255-70.
12. Kaya K, İltaş Y, Çekin N. Transseksüalite ve Hukuk. Turkiye Klinikleri J Plast Surg-Special Topics 2016;5(3):1-5.
13. Adalet Medya internet sayfası [Internet]. [cited 2019 Dec 18]. Available from: https://www.adaletmedya.net/cinsiyetdegistirme- hakki
14. Tababet ve Şuabatı San´atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun: Mevzuat Bilgi Sistemi [Internet]. [cited 2019 Dec 18]. Available from: https://www.mevzuat.gov.tr/Metin1.Aspx?MevzuatKod= 1.3.1219&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=&Tur=1&Tertip =3&No=1219
15. Tıbbi Deontoloji Tüzüğü: Hekimler ve Tabip Odası Yöneticileri İçin Mevzuat İnternet Sayfası [Internet]. [cited 2019 Dec 18]. Available from: http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php? option=com_content&view=article&id=52:tibbdeontolojt &catid=4:t&Itemid=31
16. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası: Mevzuat Bilgi Sistemi [Internet]. [cited 2019 Dec 25]. Available from: https://www.mevzuat. gov.tr/Metin1.Aspx?MevzuatKod=1.5.2709&MevzuatIliski= 0&sourceXmlSearch=anayasa&Tur=1&Tertip=5&No=2709
17- Hekimlik Meslek Etiği Kuralları: Hekimler ve Tabip Odası Yöneticileri İçin Mevzuat İnternet Sayfası [Internet]. [cited 2019 Dec 25]. Available from: https://www.ttb.org.tr/mevzuat/ index.php?option=com_content&task=view&id=65&Itemid =31
18. Hasta Hakları Yönetmeliği: Mevzuat Bilgi Sistemi [Internet]. [cited 2019 Dec 21]. Available from: https://www.mevzuat. gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.4847&MevzuatIliski =0&sourceXmlSearch=hasta%20haklar%C4%B1