LİMAN İŞLETMELERİNDE İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ UYGULAMA PERFORMANS BOYUTLARININ AHP İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: KOCAELİ LİMAN BÖLGESİ
İş sağlığı ve güvenliği (İSG) alanında yapılan çalışmalar günden güne artmaktadır. Bununla birlikte İSG alanında gerçekleştirilen uygulamaların performansı boyutlarının incelenmesi önemli bir hal almaktadır. Bu çalışma, Kocaeli bölgesinde faaliyet gösteren liman işletmelerinde çalışan tecrübeli kişilerden elde edilen verilere dayanarak bu performansı boyutlarının AHP yöntemiyle önem düzeylerinin ve ağırlık değerlerinin hesaplanması amaçlanmıştır. Literatürden elde dilen İSG uygulama performansı boyutlarının önem düzeyleri, Kocaeli Liman Bölgesindeki liman işletmelerinde çalışan 20 uzmandan elde edilen veriler ile çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, İSG uygulama performansı boyutlarından en önemli boyutun, çalışanların İSG konusunda farkındalık ve bilinç düzeyi (%41,2), en az önemli boyutun ise İSG eğitim uygulamaları (%8,6) boyutu olduğu ortaya çıkmıştır. İSG konusunda farkındalık ve bilinç düzeylerinin mevcut boyutlar arasında önem düzeyi ile en önemli boyut olması, çalışan personellere bu bilincin aşılanması ve gerekli farkındalığı sağlamalarının İSG alanında yapılacak uygulamalar arasında ilk öncelikli olarak yapılması gerektiğini göstermektedir. İSG eğitim uygulamalarının önem düzeyi en az olan performans boyutu olması, İSG eğitim uygulamalarının gerçek çalışma ortamına aktarılmadığı ve denetlenmediği sürece gün geçtikçe çalışan tarafından unutulduğu ve göz ardı edildiğini göstermektedir. Sonuç olarak İSG uygulama performansı boyutlarının her biri çok önemli olduğunu söylemek gerekir. Çünkü bu boyutların her biri birbirleriyle bağlantılı ve ilişkilidir. Ayrıca İSG uygulama performansı boyutlarının önceliklerinin bilinmesi İSG yönetimi ve uygulamalarına büyük ölçekte katkı sağlayacağı sonucuna varılabilmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Liman İşletmeciliği, AHP, İSG Uygulama Performansı
ASSESSMENT OF OCCUPATIONAL HEALTH AND SAFETY APPLICATION PERFORMANCE DIMENSIONS WITH AHP: KOCAELI PORT REGION
Nowadays, studies in occupatioonal health and safety (OHS) are increasing day by day. Therefore, dimensions of OHS implementation performance are very important to examine. In this study, it's aimed to calculate the importance and weight values of the dimensions of OHS implementation performance with AHP method based data obtained from the experienced people working in the port enterprises operating in Kocaeli region. The importance levels of dimensions of OHS implementation performance obtained from the literature were analyzed using the AHP method, one of the multi-criteria decision making methods, with the data obtained from 20 experts working in port enterprises in the Kocaeli Port Area. According to the analyze of the research, it has revealed that the most important dimension among the dimensions of OHS application performance was the employees' awareness and awareness level (41.2%), and the least important dimension was OHS training practices (8.6%). The fact that awareness and awareness levels on OHS are the most important dimension among the existing dimensions, show that this awareness should be instilled in employees and should be the first priority among the practices to be carried out in the field of OHS. The fact that OHS training practices are the performance dimension with the least importance indicates that the OHS training practices are forgotten and ignored by the employees day by day unless they are transferred to the real work environment and are not inspected. As a result, it should be said that each of the dimensions of OHS implementation performance are very important. Because each of these dimensions are interrelated and interrelated. In addition, it can be concluded that knowing the priorities of dimensions of OHS implementation performance will contribute to OHS management and real practices on a large scale.
___
- Akyüz, Güray (2007). Turistik Limanlarda Emniyet Risk Analizi: Bir Ege Limanında Uygulama, Proje Çalışması. İzmir.
- Ateş, A. Karadeniz, Ş. Esmer, S. (2010). “Dünya Konteyner Taşımacılığı Pazarında Türkiye’nin Yeri”, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi 2(2), 83-98.
- Danacı, A. Kişi, H. (2014). “Limanlarda İş Güvenliği Uygulamaları”, Kongre Sempozyum Bildiriler Kitabı. 8.Kıyı Mühendisliği Sempozyumu, 309-320.
- Ediz, A. Yıldızbaşı A. Baytemur E. (2017). “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Performans Göstergelerinin AHP ile Değerlendirilmesi”, International Journal of Social Science, 62(1), 275-294.
- Esmer, S. Duru, O. (2017). ‘’Port governance in Turkey: The Age of the Global Terminal Operators’’, Research in Transportation Business & Management, 22, 214-223.
- Greenberg, Michael R. (2011). “Risk Analysis and Port Security: Some Contextual Observations and Considerations”, Ann Oper Res (2011) 187, 121–136.
- Güller, A. Gündüz, T. (2017). “Limanlarda Kullanılan İş Makinelerinde Risk Analizi Çalışması”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5(ÖS: Ergonomi2016), 127-144.
- Jimenez-Delgado, G., Balmaceda-Castro, N., Hernández-Palma, H., de la Hoz-Franco, E., García-Guiliany, J., & Martinez-Ventura, J. (2019). “An Integrated Approach of Multiple Correspondences Analysis (MCA) and Fuzzy AHP Method for Occupational Health and Safety Performance Evaluation in the Land Cargo Transportation”. Digital Human Modeling and Applications in Health, Safety, Ergonomics and Risk Management. Human Body and Motion, 433–457.
- Koldemir, Birsen. (2008). “Marmara Bölgesi Liman Yeri Seçiminde Bölge Ekonomisi, Kıyı Jeolojisi ve Jeomorfolojisinin Önemi: Silivri Limanı” Uygulamalı Yerbilimleri Sayı, 1 (Mayıs-Haziran), 32. Kutlu, B.S. Abalı, Y.A. Eren, T. (2012). “Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile Seçmeli Ders Seçimi”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2), 5-25.
- Lirn, T.C. Thanopoulou, H.A. Beynon, M.J. Beresford, A.K.C. (2004). “An Application of AHP on Transhipment Port Selection: A Global Perspective”, Maritime Economics & Logistics, 6(1), 70-91.
- Mollaoğlu, M. Bucak, U. Demirel, H. (2019). “A Quantitative Analysis of the Factors That May Cause Occupational Accidents at Ports”, Journal of ETA Maritime Science, JEMS, 2019; 7(4), 294-303.
- Pekkaya, M. ve Bucak, U. (2018). ‘’Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Bölgesel Liman Kuruluş Yeri Seçimi: Batı Karadeniz’de Bir Uygulama’’. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Özel Sayı, 253-268.
- Rana, Krishan. (2019, November 28). Role of Port Managements in Global Shipping, https://austinpublishinggroup.com/business-administration-and-management/fulltext/ajbam-v3-id1040.php (Accessed Date 18 November 2020).
- Saaty, T. (1980). “The Analytic Hierarchy Process” McGraw Hill, New York.
- Saaty, T. (2008). ‘’Decision Making with The Analytic Hierarchy Process. International Journal of Services Sciences, 1 (1), 83-98.
- Saaty, T., Özdemir, M. (2003). ‘‘Negative Priorities in The Analytic Hierarchy Process’’ Mathematical and Computer Modeling, 37 (910), 1063-1075.
- Töz, A.C., Köseoğlu B. (2015). “Denizcilikte İş Sağlığı ve İş Emniyeti: Limanlar Üzerine Bir Değerlendirme”, II. Ulusal Liman Kongresi.
- Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı. (2019). Dış Ticaret ve Başlıca Ekonomik Göstergeler. https://ticaret.gov.tr/data/5b961f0413b8761ce82c5e0f/D%C4%B1%C5%9F%20Ticaret%20ve%20Ba%C5%9Fl%C4%B1ca%20Ekonomik%20G%C3%B6stergeler%20(2020%20Y%C4%B1ll%C4%B1k).xlsx (Accessed Date 16 November 2020).
- Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlükleri. (2019). https://sozluk.gov.tr/, TDK, 2020 (Accessed Date 15 November 2020). Ünal, A.U. Alkan, G.B. (2015). Liman İşletmeleri için İş Sağlığı ve Güvenliği Düzenlemeleri ve Önemi. II. Uluslararası Liman Kongresi.
- Üngüren, E. Koç, T. S. (2015). “İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları Performans Değerlendirme Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Sosyal Güvenlik Dergisi, 5(2), 124-144.
- Yavuz, Hakan (2017). Liman Sektöründe İş Güvenliği Analizi ve Uygulamaları: Risk Analizinde PRAT Tekniği, Bulanık Mantık ve AHP Yaklaşımı, Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı. Denizli.
- Yeo, G.T. Pak, J.Y. Yang, Z. (2013). “Analysis Of Dynamic Effects On Seaports Adopting Port Security Policy”. Transportation Research Part A (49), 285-301.
- Yılmaz ve Büyükakakıncı. (2019). ‘‘Çalışanların Demografik Özelliklerine Göre İş Sağlığı ve Güvenliği Algılarının Karşılaştırılması’’. OHS Academy. 2 (1), 1-10.
- Wikipedia, Analytic Hierarchy Process. (2017, July). https://en.wikipedia.org/wiki/Analytic_hierarchy_process (Accessed Date 10 December 2020).
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2013
- Yayıncı: Sakarya Üniversitesi