Örgüt Kültürü, Örgütsel Adalet ve İş Tatmini İlişkisi Üzerine Bir Araştırma

Amaç – Bu araştırmanın temel amacı; örgüt kültürü, örgütsel adalet ve iş tatmini ilişkisini tespit etmektir. Yöntem – Bu amaçla Çanakkale ili Gelibolu ilçesinde görevli 312 öğretmen ile yüz yüze anket uygulaması yapılmak suretiyle 2019 yılı Haziran-Temmuz aylarını kapsayan dönemde, kolayda örneklem yöntemi ile veri toplanmıştır. Ankette örgütsel adalet için Coquitt (2001) tarafından geliştirilen ve 20 ifadeden oluşan ölçek kullanılmıştır. Örgüt kültürü için ise, Danışman ve Özgen (2003) tarafından geliştirilen ve 24 ifadeden oluşan ölçekten yararlanılmıştır. İş tatmini ölçeği için Hackman ve Oldham’ın (1975) tarafından geliştirilen ve 5 ifadeden oluşan ölçek kullanılmıştır. Toplanan verilere T testi, ANOVA, güvenilirlik analizi, faktör analizi, korelasyon ve regresyon, analizleri yapılmıştır. Bulgular – Analiz sonuçlarına göre örgüt kültürü ve örgütsel adalet iş tatminini pozitif yönde etkilemektedir. Çalışanların örgütsel adalet algısı da iş tatminini pozitif yönde etkilemektedir. Çalışanların iş tatmini cinsiyet, medeni hal ve yaş gibi demografik özelliklere göre farklılaşmaktadır. Tartışma – İş tatmini düzeyini, örgütsel adalet algısının etkilemekte olduğu; iki değişken arasında ,34 oranında yüksek bir korelasyon bulunduğu ve örgütsel adalette meydana gelen bir birimlik değişimin iş tatmininde ,11 oranında değişime neden olduğu tespit edilmiştir. Örgüt kültürü iş tatmini düzeyini etkilemekte olup; örgüt kültürü algısındaki bir birim değişim iş tatmininde ,12 oranında değişime neden olduğu tespit edilmiştir.

A Research on Relationship Between Organizational Culture, Organizational Justice and Job Satısfaction

Purpose – The main purpose of this research is to measure the relationship between organizational culture, organizational justice and job satisfaction. Design/methodology/approach – For this purpose, a survey was conducted to 312 teachers who work in Çanakkale province and data was collected by convenience sampling method in the period covering June to July 2019. For organizational Justice, a scale consisting of 20 expressions developed by Coquitt (2001) was used. The scale taken from the studies of Danışman ve Özgen (2003) and consisting of 24 expressions was used in the survey for organizational Culture. For job satisfaction, a scale consisting of 5 expressions developed by Hackman ve Oldham’ın (1975) was used. T test, ANOVA, reliability analysis, factor analysis, correlation and regression analyzes were used for the data. Findings – According to the results of the analysis, organizational culture and organizational justice have a positive effect on job satisfaction. Perception of organizational justice of employees affect the level of job satisfaction. Job satisfaction levels of employees vary from demographic characteristics according to gender, marital status and age. Discussion – Employees’ perception of organizational justice affect the level of job satisfaction; a high correlation of ,34 between two variables. It was found that one unit change in organizational justice caused 11 percent change in the job satisfaction. Organizational culture effect the level of job satisfaction. It was found that one unit change in organizational culture caused 12 percent change in the job satisfaction.

PDF

___

Ajami R., Khambata P. (1992) International Business Theory and Practice, New York: Mac Millan Public Company.
Aksu, N. (2008) Örgüt Kültürü Bağlamında Farklılıkların Yönetimi Ve Bir Uygulama, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bursa.
Aktaş, R., Aktaş, A. (1991) Uzmanlaşma, Yazılı Kurallar ve Yerinden Yönetimin İş Doyumu Üzerinde Etkisi, Verimlilik Dergisi, No:2, ss.73-108.
Alvesson, M. (1993) Cultural perspectives on organizations. Cambridge: Cambridge University Press.
Al-Zu’bi, H.A., (2010) A Study Of Relationship Between Organizational Justice And Job Satisfaction, International Journal Of Business And Management 5 (12), pp.102-110.
Arslan, A. (2012) Örgüt Kültürü Düzeylerinin Demografik Açıdan Farklılaşması Üzerine PTT Kocaeli Başmüdürlüğü’nde Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C 17, S 1, s.143-160.
Beugré, C. D., R. A. Baron; (2001) Perceptions of Systemic Justice: The Effects of Distributive,Procedural and Interactional Justice, Journal of Applied Social Psychology, Vol 31, Issue.2, ss.324-339.
Bernardin, H. J., D. K. Cooke; (1993) Validity of an Honesty Test in Predicting Theft Among Convenience Store Employees, Academy of Management Journal, Vol.36, No.5, ss.1097-1108.
Bigliardi, B., Dormio A., Francesco, G., Schiuma, G. (2012) The İmpact Of Organizational Culture On The Job Satisfaction Of Knowledge Workers. Vine, 42 (1), 36-51.
Binay M., Yıldız, S.S. (2017) Kamu Çalışanlarının Demografik Özelliklerine Göre Örgütsel Adalet Algısı Ve İzlenim Yönetimi Davranışlarının Farklılaşması, Sayıştay Dergisi, Sayı 107, ss.99-127.
Bingöl, D., (1997) Personel Yönetimi, 3. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Cameron, K., Freeman, S. (1991) Cultural Congruence, Strength And Type: Relationships of Effectiveness. In W. Pasmore, & R, Woodman, (Eds.), Research in organizational change and development (pp. 23-58). Greenwich, CT: JAI Press.
Coetzee S. E., Rothmann S. (2005) Occupational Stress, Organisational Commitment And Ill-Health of Employees at a Higher Education Institution In South Africa, SA Journal of Industrial Psychology, Vol 31, No 1, pp.47-54.
Chang, C., Dubinsky, A. J. (2005). Organizational Justice In Sales Force: A literature review with propositions. Journal of Business to Business Marketing, 12(1), 35-71.
Choi, S. (2011). Organizational justice and employee work attitude: The Federal Case. The American Review of Public Administration, 41(2), 185-204.
Colquitt, J. (2001) On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure, Journal of Applied Psychology, Vol. 86, No: 3, pp.386-400.
Colquitt, J. A., Conlon, D. E. , Wesson, M. J., Christopher O. L., Porter H. & K. Yee Ng. (2001) Justice at the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research, Journal of Applied Psyhology, Vol.86, No.3, pp. 425-445.
Daft, R. L., Marcic, D., (2011) Management The New Workplace, South-Western Cengage Learning, 7th edition, pp. 668.
Danışman, A., Özgen, H., (2003) Örgüt Kültürü Çalışmalarında Yöntem Tartışması: Niteliksel – Niceliksel Yöntem İkileminde Niceliksel Ölçümler ve Bir Ölçek Önerisi, Yönetim Araştırmaları Dergisi, C.3, S.2, s.91-124
Daniel, F., Purwanti A. (2015) The Impact Of Organızatıonal Culture And Job Performance To Organızatıonal Commıtment And Employees Job Performance: An Empirical Study at A University in Tangerang. https://www.researchgate.net/publication/284923044,
Denison, D R., Mishra, A K. (1995) Toward a Theory of Organizational Culture and Effectiveness. Organization Science, 6 (2), 204-223.
Deshpande, R., Farley, J., & Webster, F. (1993) Corporate Culture, Customer Orientation and Innovativeness. Journal of Marketing, 57(1), 23-37.
Erkman T., Şencan H. (1994) Örgüt Kültürünün İş Doyumu Üzerindeki Etkisinin Otomotiv Sanayiinde Faaliyet Gösteren Farklı Büyüklükteki İki İşletmede Araştırılması, İU. İşletme Fakültesi Dergisi, C: 23 S: 2, ss.107-125
Eroğlu, E., Özkan G. (2009) Örgüt Kültürü ve İletişim Doyumu ile Bireysel Özellikler arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi: Bir Uygulama Örneği, Selçuk İletişim Dergisi, C 5, S 4, ss. 50-61.
Franz, C. (2004) A Cross Cultural Study of Employee Empowerment and Organizational Justice, Wayne State University, Detroit, Michigan, ss. 1-158.
Giddens A.(2001) Sociology, Polity Press, 4. Baskı, Cambridge.
Gilliland, W.S., Chan, D. (2009) Endüstri, İş ve Örgüt Psikolojisi El Kitabı 2. cilt, Çev.: B. Öz, Literatür Yayınları, İstanbul, s.565.
Greenberg, J. (1993) The Social Side of Fairness: Interpersonal and Informational Classes of Organizational Justice, Russell Cropanzano (Ed.), Justice in the Workplace: Approaching Fairness in Human Resource Management, Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, Hillsdale, New Jersey, ss.79-103
Güçlü, N. (2003) Örgüt Kültürü, Kırgızistan Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (6), ss. 147-159.
Güneş, H. (2011) Öğrencelerin Üniversite Örgüt Kültürü Algılamaları: Gazi Üniversitesi İİBF’de Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Hackman, R., Oldham, G.R., (1975) Development of the Job Diagnostic Survey, Journal of Applied Psychology, C.60, S.2, s.159-170
Hakim, Md. Abdul (2015) Organizational Culture and Job Satisfaction in Bank: Perceptions and Reactions of Employees, Global Disclosure of Economics and Business, 4 (2), 167-180.
Hodgetts, R. M. (1991) Organisational Behaviour: Theory and Practice. Maxwell Macmillan Internaitonal Publishing Group.
Hofstede, G., Neuijen, B., Ohayv, D. D., & Sanders, G. (1990) Measuring organizational cultures: A qualitative and quantitative study across twenty cases, Administrative Science Quarterly, 35(2), 286-316.
Hofstede, G. (1991) Cultures and organisations: Software of the mind. London, UK: McGraw-Hill.
Hofstede, G., Hofstede, G. J. & Minkov, M. (2010) Cultures and Organizations: Software of the Mind (Rev. 3rd ed.). New York: McGraw-Hill.
İçerli L. (2010) Örgütsel adalet: Kuramsal bir Yaklaşım, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5:1 ss.67-92
İnce, M., Gül, H. (2005) Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık, Çizgi Kitabevi, Konya.
İncir, G. (1990) Çalışanların İş Doyumu Üzerine Bir İnceleme, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Ankara.
Ishfaq A., Usman, A. and Rana S. L. (2011) Jobs satisfaction mediates relationship between facets of job and citizenship behavior: A study of female employees of banking sector of Pakistan, Information Management And Business Review, 3(4), 228-234.
İşcan Ö.F., Timuroğlu M. (2007) Örgüt Kültürünün İş Tatmini Üzerindeki Etkisi Ve Bir Uygulama, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 21 Ocak 2007 Sayı: 1, ss.119-135
İşcan Ö.F., Sayın U,(2010) Örgütsel Adalet, İş Tatmini Ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 4, ss.195-216.
Johnson, J., McIntye, C. L. (1998) Organizational Culture And Climate Correlates Of Job Satisfaction. Psychological Reports, 82, 843-850.
Kırel, Ç. (1999) Esnek Çalışma Saatleri Uygulamasında Cinsiyet, İş Tatmini ve İş Bağlılığı İlişkisi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 28, Sayı 2, ss.115-136.
Koçel T.( 2003) İşletme Yöneticiliği, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
Kongar, E. (1972) Toplumsal Değişme. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Köse, S., Tetik, S., & Ercan, C., (2001) Örgüt Kültürünü Oluşturan Faktörler, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 7(1), ss. 219-242.
Locke, E. A., (1976) The Nature and Causes Of Job Satisfaction. In M. D. Dunnette (Ed.), Handbook of industrial and Organizational Psychology Chicago: Rand McNally, pp. 1297–1349.
Lund, D. (2003) Organizational culture and job satisfaction. Journal of Business & Industrial Marketing, 18(3), 219-36
Luthans, F. (1989) Örgütsel Davranış. 5. Baskı, McGraw-Hill Inc., New York.
McFarlin, D. B., Sweeney, P.D. (1992) Distributive and Procedural Justice as Predictors of Satisfaction with Personal and Organizational Outcomes, Academy of Management Journal, 35/3, s.626-637.
MacIntosh, E. W., & Doherty, A. (2010) The influence of organizational culture on job satisfaction and intention to leave. Sport Management Review, 13(2), 106–117.
Martin, J. (1992) Cultures in organizations: Three perspectives. New York: Oxford University Publishers.
Meek, V.L. (1988) Organizational Culture:Origins and Weakness, Organizational Studies, 9/4:453-473.
Mete E. S. (2018) Örgüt Kültürü, Örgütsel Vatandaşlik Davranışı, Örgütsel Özdeşleşme, İş Tatmini ile Inovatif Çalışma Davranışı İlişkisi ve Inovatif Örgüt Kültürüne Yönelik Meta-Kuramsal Bir Model Geliştirme, Gazi Üniversitesi SBE Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara.
Nicholson, N. (2010) The Design of Work-An Evolutionary Perspective, Journal of Organizational Behavior, 31, 423-424.
Odom, R Y., Boxx W. R and Dunn, M G. (1990). Organizational Culture, Commitment, Satisfaction, and Cohesion. Public Productivity & Management Review, 14 (2), 157-169.
Özkalp, E., Kırel, Ç. (2010) Örgütsel davranış. Bursa: Ekin Yayıncılık.
Özaydın M M. Özdemir,Ö. (2014) Çalışanların Bireysel Özelliklerinin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir Kamu Bankası Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6/1 ss.251-281
Öztürk U.C., Demir, C. (2015) Örgüt Kültürü Algısında Demografik Özelliklerin Rolü: Meta Tiyatro Ve Oratoryo Metaforu, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 1, Sayı 21, ss.189-211
Palamutçuoğlu B. T., Çavuşoğlu, S., Terzi Palamutçuoğlu, A. (2016) Örgütsel Adalet İle İş Tatmini Arasındaki İlişkiye Meta Analitik (Meta Analitical) Bir Yaklaşım, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, C:8, S:2, s.s. 203-216.
Pillai, R., Schriesheim C. A., & Williams, E. S. (1999) Fairness Perceptions and Trust as Mediators for Transformational and Transactional Leadership: A Two-Sample Study, Journal of Management, Vol.25, No.6, pp.897-933.
Robinson, K. (2004) The Impact of Individiual Differences on The Relationship Between Employee Perceptions of Organizational Justice and Organizational Outcome Variables, A Dissertation Presented to the Faculty of the California School of Organizational Studies, Alliant International University, San Diego, ss. 1-156.
Rollinson, D., Broadfield, A. (2002) Organisational Behaviour and Analysis, Prentice Hall, Second Edition, UK.
Sabuncuoğlu, Z., Tüz, M., (1996) Örgütsel Psikoloji, Ezgi Kitapevi Yayınları, 2. Baskı.
Schein, E.H. (1992) Organizational Culture and Leadership. (2nd ed.). San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Sevim N. (2010) Tüketici Kültürleşmesinin Almanya’daki Türk Göçmenlerin Gıda Tüketim ve Gıda Alışveriş Davranışları Üzerindeki Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Smireich, L. (1983) Organizational Culture and Organizational Analysis, Administrative Science Quarterly, Vol:28 pp.339-358.
Şahin B., Taşkaya S. (2010), Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Adalet Algılarını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, ss.85-114.
Şimşek, M.Ş., Çelik, A., Akgemci, T., (2014). Davranış Bilimleri, Eğitim Yayınevi, 2. Baskı.
Steers, R.M. (1991) Inroduction to Organisational Behaviour, Fourth edition, Harper Collins, Publishers Inc. Telman, N., Ünsal, P. (2004) Çalışan Memnuniyeti, İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Testa, M. R. (1999) Satisfaction With Organizational Vision, Job Satisfaction And Service Efforts: An Empirical İnvestigation, Leadership & Organization Development Journal, 20 (3), 154-161.
Tetik, S. (2012) Kamu İşletmelerinde Çalışanların Örgütsel Adalet Algılarının Bazı Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, ss. 239-249
Tozkoparan, G. ve Susmuş, T. (2001), Üretim Ve Hizmet Sektörü İşletmelerinde Örgüt Kültürüne İlişkin Karşılaştırmalı Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış, 1(1), ss. 202-223.
Türk, S. M. (2007) Örgüt Kültürü ve İş Tatmini (1. Baskı). Ankara; Özkan Matbaacılık.
Yahyagil M (2004) Denison Örgüt Kültürü Ölçme Aracının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması: Ampirik Bir Uygulama, İ.Ü. İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 47, 53-76.
Yağmurlu, A. (1997) Örgüt Kültürü: Tanımlar ve Yaklaşımlar, Siyasal Bilgiler Dergisi, 52(1-4): 717-724.
Yeşil, S., Dereli, S. F. (2012). Örgütsel Adalet ve İş Tatmini Üzerine Bir Alan Çalışması, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, ss.105-122
Yıldız, N. (2018) Örgüt kültürü ile örgüt yapısı arasındaki ilişki: Muğla’daki hastaneler üzerine bir araştırma, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, SBE, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Muğla.
Yücekaya, P. (2018) The Effect Of Nepotism On Organizational Commitment: An Example Of Business Privatized Via Property Ownership Of Employees, Social Sciences Studies Journal, Vol 4, Issue 27, pp.6089-6102.
Yücel, İ.(2012) İş Tatmini İle Tükenmişlik Duygusu Arasındaki İlişki Ve Algılanan Örgütsel Desteğin Bu İlişki Üzerindeki Etkisi-Sağlık Sektöründe Bir Uygulama, Akademik Bakış Dergisi, 33, 1-20.
Wallach, E. (1983) Individuals and organization: The cultural match. Training and Development Journal, 12(2), 28-36