İş-Aile Çatışmasının İş Doyumu ve Yaşam Doyumu Üzerindeki Etkisi: Bilişim Sektörü Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma

Amaç – Bilişim sektörü çalışanları üzerinde detaylı bir araştırma yaparak iş-aile ve aile-iş çatışmasının çalışanların iş doyumunu ve yaşam doyumunu nasıl etkilediğini saptamak Yöntem – Ankara ilinde, kamu ve özel kuruluşlarda bilişim personeli olarak çalışan 606 katılımcı ile anket çalışması yapılmış, veriler üzerinde betimsel analizler (yüzde ve frekans analizi), korelasyon analizi, t-testi ve ANOVA testi gerçekleştirilmiştir Bulgular – Araştırma sonuçlarına göre iş-aile çatışması ile iş doyumu arasında ve iş-aile çatışması ile yaşam doyumu arasında anlamlı ve negatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Aile-iş çatışması ile iş doyumu arasında ise anlamlı ve negatif yönlü bir ilişki tespit edilirken, aile-iş çatışması ile yaşam doyumu arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Tartışma – Düşük düzeyde yaşanmasına rağmen, hem iş-aile hem de aile-iş çatışması bilişim personelinin iş doyum düzeyini azaltmaktadır. Yaşam doyumu ise muhtemel aile desteğiyle birlikte aileden kaynaklı yaşanan çatışmalardan etkilenmemektedir.

The Effect of Work-Family Conflict on Job Satisfaction and Life Satisfaction: A Research on IT Sector Employees

Purpose – In this study, the effects of work-family and family-work conflicts experienced by IT professionals on job satisfaction and life satisfaction were examined. Design/methodology/approach – The study was carried out with 606 participants working as IT professionals in public and private institutions in Ankara. Descriptive analysis (percentage and frequency analysis), correlation analysis, t-test and ANOVA test were performed on the data. Findings – According to the results of the research, a significant and negative relationship was found between work-family conflict and job satisfaction, and between work-family conflict and life satisfaction. While a significant and negative relationship was found between family-work conflict and job satisfaction, no significant effect of family-work conflict on life satisfaction was detected. Discussion – Although it is experienced at a low level, both work-family and family-work conflict reduce the job satisfaction level of IT professionals. Life satisfaction, on the other hand, is not affected by family conflicts with possible family support.

PDF

___

Akbolat, M., Kahraman, G., & Öztürk, T. (2016). Sağlık Çalışanlarının İş Yaşamında Karşılaştıkları İş-Aile Çatışması Örgütsel Bağlılıklarını Etkiler mi?: Sakarya İli Örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(2), 153–169.
Akgündüz, Y. (2013). Konaklama İşletmelerinde İş Doyumu, Yaşam Doyumu ve Öz Yeterlilik Arasındaki İlişkinin Analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 180–204.
Akşit Aşık, N. (2010). Çalışanların İş Doyumunu Etkileyen Bireysel ve Örgütsel Faktörler ile Sonuçlarına İlişkin Kavramsal Bir Değerlendirme. Türk İdare Dergisi, 467, 31–51.
Aktaş, H., & Gürkan, G. Ç. (2015). İş-Aile ve Aile-İş Çatışması ile Bireysel Performans Etkileşiminde Mesleki Bağlılığın Aracı Rolü: Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 16(2), 139–154.
Arslan, M. (2013). İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Kadın Çalışanların İş Doyumları Üzerindeki Etkisi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 99–114.
Avşaroğlu, S., Deniz, M. E., & Kahraman, A. (2005). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu, İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115–129.
Baykal, B. (2014). Çalışma Saatleri İş–Aile Çatışması Açısından Belirleyici midir? Erkek Çalışanlar Açısından Bir İnceleme. Çalışma İlişkileri Dergisi, 5(2), 10–23.
Brayfield, A. H., & Rothe, H. F. (1951). An index of job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 35(5), 307– 311.
Çelik, M., & Turunç, Ö. (2009). Aile-İş Çatışması, İş Stresi ve Örgütsel Sadakatin İş Performansına Etkisi: Savunma Sektöründe Ampirik Bir Çalışma. Savunma Bilimleri Dergisi, 8(2), 217–245.
Çevik, N. K., & Korkmaz, O. (2014). Türkiye’de Yaşam Doyumu ve İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İki Değişkenli Sıralı Probit Model Analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 126–145.
Diener, E., Emmons, R., Larsen, R., & Griffin, S. (1985). The Satisfaction With Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71–75.
Dikmen, A. A. (1995). İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50(3), 1.
Efeoğlu, İ. E., & Özgen, H. (2013). İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 237–254.
Erdem, H., & Erkan, G. K. (2015). Kamu Çalışanlarının Yaşadıkları İş-Aile ve Aile-İş Çatışmasının İş Tatminsizliğine olan Etkisinde Örgütsel Sinizmin Aracılık Rolü. International Journal of Social Science, (37), 351–369.
Frone, M. R., Russell, M., & Cooper, M. L. (1992). Antecedents and outcomes of work-family conflict: Testing a model of the work-family interface. Journal of Applied Psychology, C. 77, ss. 65–78. US: American Psychological Association.
Gürel, E. B. (2016). Duygusal Tükenmişlik, İş Stresi ve İşe Bağlılığın İş-Aile Çatışması Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (48), 349–364.
Jia, L., Hall, D., Yan, Z., Liu, J., & Byrd, T. (2018). The impact of relationship between IT staff and users on employee outcomes of IT users. Information Technology & People, 31(5), 986.
Judge, T. A., Locke, E. A., Durham, C. C., & Kluger, A. N. (1998). Dispositional Effects on Job and Life satisfaction: The Role of Core Evaluations. Journal of Applied Psychology, 83(1), 17.
Karabay, M. E. (2015). Sağlık Personelinin İş Stresi , İş- Aile Çatışması Ve İş-Aile-Hayat Tatminlerine Yönelik Algılarının İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 13(26), 113–134.
Karapınar, P. B., İlsev, A., & Ergeneli, A. (2006). İş-Aile ve Aile-İş Çatışmasına Etki Eden Demografik Değişkenler ve Bu Çatışmalar Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 85–108.
Keser, A. (2005). İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama. Çalışma ve Toplum, Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 4(7), 77–96.
Keser, A. (2011). Çalışma Yaşamı ile Yaşam Doyumu İlişkisine Teorik Bakış. İktisat Fakültesi Mecmuası, 55(1), 897–913.
Keser, A., & Öngen Bilir, K. B. (2019). İş Tatmini Ölçeğinin Türkçe Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 229–239.
Kılıç, K. C., Efeoğlu, İ. E., Mimaroğlu, H., & Özgen, H. (2013). Adana İlindeki Özel Sağlık Merkezlerinde Çalışan Personelin İş-Aile Yaşam Çatışmasının Örgütsel Bağlılık, İş Doyumu ve İş Stresine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 241–254.
Mithas, S., & Rust, R. (2016). How Information Technology Strategy and Investments Influence Firm Performance: Conjecture and Empirical Evidence. MIS Quarterly, 40, 223–245.
Mustafayeva, L., & Bayraktaroğlu, S. (2014). İş-Aile Çatışmaları ve Hayat Memnuniyeti Arasındaki İlişki: Türkiye ve İngiltere’deki Akademisyenlerin Karşılaştırılması. İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), 127–145.
Netemeyer, R., Boles, J., & Mcmurrian, R. (1996). Development and Validation of Work-Family and Family Work Conflict Scales. Journal of Applied Psychology, 81, 400–410.
Netemeyer, R. G., Boles, J. S., & McMurrian, R. (1996). Development and validation of work-family conflict and family-work conflict scales. Journal of Applied Psychology, 81(4), 400–410.
Özdevecioğlu, M., & Aktaş, A. (2007). Kariyer Bağlılığı, Mesleki Bağlılık Ve Örgütsel Bağlılığın Yaşam Tatmini Üzerindeki Etkisi: İş-Aile Çatışmasının Rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0(28), 1–20.
Özdevecioğlu, M., & Doruk, N. Ç. (2015). Organizasyonlarda İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Çalışanların İş ve Yaşam Tatminleri Üzerindeki Etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (33), 69–99.
Polatçı, S., Ardıç, K., & Koç, M. (2014). Farklı Bir Bakış Açısından İş ve Yaşam Doyumu Algılanan Örgütsel Destek ve Örgütsel Bağlılığın Etkileri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 267–287.
Sevimli, F., & İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu. Ekonomi,İşletme,Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi Dergisi, 5(1), 55–64.
Taşdelen, U., Aksoy, R., & Çakmak, A. F. (2016). Gemi Adamlarının İş-Aile ve Aile-İş Çatışmasına İlişkin Bir Saha Çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 8(2).
Taslak, S. (2007). İş-Aile Çatışmalarının Bireysel Ve Örgütsel Sonuçları Üzerine İş-Aile Çatışmalarının Bireysel Ve Örgütsel Sonuçları Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma. Yönetim : İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, (58), 67–75.
Tekingündüz, S., Kurtuldu, A., & Öksüz, S. (2015). İş-Aile Yaşam Çatışması, İş Tatmini ve İş Stresi Arasındaki İlişkiler. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 27–42.
Wallace, J. (2005). Job Stress, Depression and Work-to-Family Conflict: A Test of the Strain and Buffer Hypotheses. Relations Industrielles / Industrial Relations, 60(3), 510–539.
Yi̇ği̇t, R., Di̇lmaç, B., & Deniz, M. E. (2011). İş ve Yaşam Doyumu: Konya Emniyet Müdürlüğü Alan Araştırması. Polis Bilimleri Dergisi, 13(133), 1–18.
Yüksel, İ. (2010). İş-Aile Çatışmasının Kariyer Tatmini, İş Tatmini ve İş Davranışları ile İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 301–314.