Bağımsız Denetim Sürecinin Covid-19 Salgınının Etkileri Açısından Değerlendirilmesi

Amaç – 2019 yılının Aralık ayında Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vuhan eyaletinde ortaya çıkan ve daha sonra hızla yayılarak tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgınının (SARS-CoV-19), toplumsal hayata, ülkelerin ekonomilerine ve işletmelerin faaliyetlerine etkileri çok ciddi şekilde hissedilmektedir. Covid-19’un, birçok alanı etkilediği gibi bağımsız denetime tabi işletmelerin bağımsız denetim süreçlerini de etkilemesi söz konusudur. Bu çalışmanın amacı Covid-19 salgınının, bağımsız denetim sürecine ve bu sürecin çıktısı olan bağımsız denetçi raporu üzerindeki potansiyel etkilerini tartışma konusu ederek içinde bulunduğumuz süreçte bağımsız denetim faaliyetini sürdüren denetim mesleği mensuplarının faaliyetlerine katkı sağlamaktır. Yöntem – Mevcut ve potansiyel etkiler, bağımsız denetim süreci ve Bağımsız Denetim Standartlarının (BDS) gereklilikleri açısından değerlendirilmiş ve bağımsız denetime tabi şirketlerin www.kap.org.tr ve www.spk.gov.tr internet sitelerinde yayımlanan bağımsız denetçi raporlarında Covid-19 salgınının etkilerine nasıl yer verildiği inceleme konusu edilmiştir. Bunun için sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemlerinden biri olan dökümantasyon tarama yöntemi kullanılmıştır. İnceleme tarihi (04.06.2020) itibariyle yayımlanmış denetçi raporlarının tümü (81 rapor) ana kütle olarak alınmış ve incelenmiştir. Bulgular – Mevcut ve potansiyel etkiler dikkate alındığında, Covid-19 salgınının, bağımsız denetim sürecine önemli etkileri olduğu ve bağımsız denetçilerin denetim sürecini planlarken ve denetçi raporunu hazırlarken bu etkileri dikkate alması gerektiği görülmektedir. Tartışma – Salgının, denetimin planlanması ve yürütülmesi, fiziksel kanıt toplama ve bağımsız denetim sürecine önemli etkileri olduğu görülmektedir. Bu nedenle bağımsız denetçilerin denetim riskini düşürmek için denetim sürecini bu duruma uygun bir yaklaşımla planlaması ve denetçi raporunu hazırlarken bu etkileri raporuna yansıtması gerekir.

Evaluation of Independent Audit Process in terms of Effects of Covid-19 Pandemic

Purpose – The coronavirus pandemic (Covid-19), which emerged in the Wuhan province of the People's Republic of China in December 2019 and later has spread rapidly to the whole world, has a serious impact on life of people, economy of countries and activity of businesses. It is inevitable that coronavirus pandemic affects the independent audit processes of businesses as well as many other fields. This study aims to provide contribution with independent auditors who have conducted audit activities nowadays by dicussing the current and potential effects of the coronavirus on the independent audit process and the independent audit report that is the output of this process. Design/methodology/approach – The current and potential effects were evaluated in terms of independent audit process and requirements of International Standard on Auditing (ISA) and examined to what extent auditors draw attention the said effects in the independent audit reports of the companies subject to independent audit published on the websites www.kap.org.tr and www.spk.gov.tr. To do this, document examination method which is one of the qualitative research methods in social sciences is used. The universe used in the study is whole auditor’s reports (81 reports) issued as of the date of investigation made for the study. Findings – Given the current and potential effects, it is seen that coronavirus has serious effects on independent audit process and independent auditors must consider the said effects while planning audit process and preparing auditor’s report. Discussion – It is seen that covid-19 pandemic has important effects on audit's planning and practicing, collecting physical evidence and independent audit process. Therefore, in order to reduce the audit risk, independent auditors should plan the audit process in accordance with this situation and reflect these effects on their report when preparing their “auditor's report”.

PDF

___

BDS 540 Muhasebe Tahminlerinin ve İlgili Açıklamaların Bağımsız Denetimi Standardı. (2019, 26 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 30995 (4.Mükerrer)). https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDS%20540_%20kurum%20sitesi. pdf (Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2020).
BDS 560 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar Standardı. (2017, 13 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 30269). https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDSyeni11092019/BDS_560.pdf (Erişim Tarihi: 21 Mayıs 2020).
BDS 570 İşletmenin Sürekliliği Standardı. (2017, 24 Mart). Resmi Gazete (Sayı: 30017 (M)). https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDSyeni11092019/BDS_570.pdf (Erişim Tarihi: 22 Mayıs 2020).
BDS 701 Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi Standardı. (2019, 31 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 30995 (4.M)). https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDS%20701(2).pdf (Erişim Tarihi: 23 Mayıs 2020).
BDS 705 Bağımsız Denetçi Raporunda Olumlu Görüş Dışında Bir Görüş Verilmesi Standardı. (2017, 24 Mart). Resmi Gazete (Sayı: 30017 (M)). https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDSyeni11092019/BDS_705.pdf (Erişim Tarihi: 24 Mayıs 2020).
BDS 706 Bağımsız Denetçi Raporunda Yer Alan Dikkat Çekilen Hususlar ve Diğer Hususlar Paragrafları Standardı. (2017, 24 Mart). Resmi Gazete (Sayı: 30017 (M)). https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDSyeni11092019/BDS_706.pdf (Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2020).
COVID-19 Salgınının Yürütülen Bağımsız Denetimlere Etkisi. (2020, 31 Mart). http://www.alomaliye.com/2020/03/31/covid-19-salgininin-yurutulen-bagimsiz-denetimlere-etkisi/ (Erişim Tarihi: 13 Mayıs 2020).
Selimoğlu, S., Özbirecikli, M., Uzay, Ş. (2019). Bağımsız Denetim. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (2020, Mart). Koronavirüs Krizi: Finansal Raporlama ve Denetim Üzerindeki Sonuçları. TÜRMOB International, 52. https://www.turmob.org.tr/ebulten/TURMOBHaber/52/files/assets/basic-html/page-1.html (Erişim Tarihi: 15 Mayıs 2020).