Benlik Saygısı ve Organ Bağışı Tutumu İlişkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin benlik saygısı düzeyleri ve organ bağışı tutumları ilişkisini incelemektir. Araştırma örneklemini Sakarya Üniversitesi İşletme Fakültesi’nde okuyan 250 öğrenci oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak “Organ Bağışı Tutum Ölçeği”, “Benlik Saygısı Ölçeği” ve öğrencilere ait kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre organ bağışı ile ilgili bilgilerin en fazla görsel medya aracılığıyla elde edildiği görülmüştür. Üniversite öğrencilerin benlik saygısı orta düzeydedir. Benlik saygısı ile organ bağışı tutumu arasında pozitif yönde ve istatistiksel açıdan anlamlı ilişki bulunmuştur. Benlik saygısı, organ bağışı tutumunu olumlu yönde etkilemektedir. Üniversite öğrencilerin benlik saygısı düzeyleri artıkça organ bağışı tutum düzeylerinin de artacağı düşünülmektedir. Ayrıca organ bağışı tutum ölçeğinin alt boyutu olan altruistik değer ile cinsiyet, yaş ve sınıf arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Organ bağışı ile ilgili eğitimlerin yapılması, öneminin anlatılması, gençlerin bağış kampanyalarına katılması gibi faaliyetler öğrencilerin ve toplumun organ bağışı konusunda bilinçlenmesine ve farkındalıklarının artmasına yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Benlik saygısı, Organ nakli, Organ bağışı

Self-Respect and Organ Donation Attitude Relationship: A Research on University Students

The purpose of this study is to examine the relationship between university students’ self-esteem levels and organ donation attitudes. The research sample was composed of 250 students studying at Sakarya University Faculty of Business Administration. The “Organ Donation Attitude Scale”, “Self Respect Scale” and personal information form belonging to students were used as data collection tools. According to research findings, information about organ donation was obtained mostly via visual media. University students’ self-esteem is moderate. Positive and statistically significant relationships were found between self-esteem and organ donation attitude. Self-esteem affects organ donation positively. The level of self-esteem of university students is thought to increase with the level of organ donation attitude. In addition, there was a significant difference between altruistic value, which is the sub-dimension of organ donation attitude scale, and sex, age and class. Activities such as organ donation trainings, the explanation of the precepts, and the participation of young people in donation campaigns will be useful for raising awareness and awareness of the donations of the students and the community.

Keywords:

Self-respect, Organ plantation, Organ donation,

PDF

___

Acar, Muhammet Cevat ve Hıdır Apak. “Sosyal Hizmet Bölümü Öğrencilerinin Empatik Eğilimleri ile Özgecilik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Toplum ve Sosyal Hizmet. 28/1 (2017): 93-112.
Ak, Kaşif. “Üniversite Öğrencilerinin Özgecilik Düzeylerinin Yordayıcısı Olarak Yaşam Amaçları”. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, 2013.
Akbaba, Sırrı. “Grupla Psikolojik Danışmanın Sosyal Psikolojik Bir Kavram Olan Özgecilik Üzerindeki Etkisi”. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 1994.
Akçöltekin, Alptürk. “Sınıf Öğretmenlerinin Organ Bağışı Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi. 12/24 (2014): 52-63.
Akış, Mehtap, Ebru Katırcı, Hayriye Y. Uludağ, Bahriye Küçükkılıç, Turgut Gürbüz, Yasemin Türker, Hacer Kayacan, Kurtuluş Öngel ve Hüseyin Gül. “Süleyman Demirel Üniversitesi Personelinin Organ-Doku Bağışı ve Nakli Hakkındaki Bilgi ve Tutumları”. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 15/4 (2008): 28-33.
Altıok Öner, Hatice, Nurcan Ek ve Nermin Koruklu. “Üniversite Öğrencilerinin Benlik Saygı Düzeyi ile İlişkili Bazı Değişkenlerin İncelenmesi”. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 1/1 (2010): 99-120.
Arıcak, O. Tolga. “Üniversite Öğrencilerinde Benlik Saygısı”. Psikoloji Çalışmaları. 25 (2005): 19-30.
Başerer, Zeynep ve İbrahim Kısaç. “Özgeci Davranışın Psikolojik İyi Oluş ve Çeşitli Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi: Erzurum İli Örneği”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5/56 (2017): 582- 594.
Bölükbaş, Nurgül, Ayşe Eyüpoğlu ve Pınar Kurt. “Organ Bağışı Hakkında Üniversite Öğrencilerinin Düşünceleri”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi. 21/2 (2004): 73-77.
Chou, Kee-Lee. “Effect of Age, Gender and Participation in Volunteer Activities on the Altruistic Behavior of Chinese Adolescents”. The Journal of Genetic Psychology. 159/2 (1998): 195-201.
Cillimoğlu, Ayhan Öznur, Sinan Yılmaz ve Mustafa Oğurlu. “Adnan Menderes Üniversitesi Hastanesi Personelinin Organ- Doku Bağışı ve Nakli Hakkındaki Bilgi ve Düşünceleri”. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi. 25/3 (2016): 1-9.
Çuhadaroğlu, Füsun. “Adölesanlarda Benlik Saygısı”. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 1986.
Demir Çelebi, Çiğdem, Halil Eksi ve Mine Sayın. “Üniversite Öğrencilerinin Özgecilik ve Otantiklik Seviyeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Değerler Eğitimi Dergisi. 14/32 (2016): 79-102.
Demir Doğan, Melike, İbrahim Uzun, Nahsan Kaya, Hasan Ekinci ve Muhammed Altınkaynak. “Üniversite Öğrencilerinin Organ Bağışına Bakış Açısı ve Bilgi Düzeyleri”. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 3/2 (2016): 99-105.
Durmuş, Beril, Serra Yurtkoru ve Murat Çinko. Sosyal Bilimlerde Spss’le Veri Analizi. İstanbul: Beta Yayınevi, 2013.
Durur, Fatih ve Yasemin Akbulut. “Türkiye’de Organ Nakline Yönelik Politikaların Değerlendirilmesi”. Business and Management Studies: An International Journal. 5/3 (2017): 570-585.
Erbil, Nülüfer ve Özgül Bostan. “Ebe ve Hemşirelerde İş Doyumu, Benlik Saygısı ve Etkileyen Faktörler”. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 7/3 (2004): 56-66.
Erşan, E. Erdal, Orhan Doğan ve Selma Doğan. “Beden Eğitimi ve Antrenörlük Bölümü Öğrencilerinde Benlik Saygısı Düzeyi ve Bazı Sosyo-Demografik Özelliklerle İlişkisi”. Klinik Psikiyatri. 12/1 (2009): 35-42.
Falomir-Pichastor, Juan M., Jacques Berent ve Andrea Pereira. “Social Psychological Factors of Post-Mortem Organ Donation: A Theoretical Review of Determinants and Promotion Strategies”. Health Psychology Review. 7/2 (2013): 202-247.
Güneş, Mehmet Emin ve Özge Conak. “Uzmanlık Öğrencisi Hekimlerin Benlik Saygısı Düzeylerinin Organ Bağışı Tutumlarına Etkisi”. Bakırköy Tıp Dergisi. 13/4 (2017): 195-202.
Kalaycı, Şeref. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 2005.
Kara, Selami, Zeliha Salman ve Kurtuluş Öngel. “Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Sağlık Personelinin Organ Bağışına Bakışı”. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi. 11/1 (2012): 33-39.
Karadağ, Gülendam, İlkay Güner, Döndü Çuhadar Özlem Uçan. “Gaziantep Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Öğrencilerinin Benlik Saygıları”. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 3/7 (2008): 29-42.
Karaırmak, Özlem ve Rahşan Siviş-Çetinkaya. “Benlik Saygısının ve Denetim Odağının Psikolojik Sağlamlık Üzerine Etkisi: Duyguların Aracı Rolü”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 4/35 (2011): 30-43.
Kasapoğlu, Figen. “İyilik Hali ile Özgecilik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Hikmet Yurdu. 7/13 (2014): 271-288.
Kavurmacı, Mehtap, Neziha Karabulut ve Ayşegül Koç. “Üniversite Öğrencilerinin Organ Bağışı Hakkındaki Bilgi ve Görüşleri”. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 11/2 (2014): 15-21.
Koçak, Aytaç, Ekin Özgür Aktaş, Ender Şenol, Ahsen Kaya ve Erdar Bilgin. “Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Organ Nakli ve Bağışı Hakkındaki Bilgi Düzeyi”. Ege Tıp Dergisi. 49/3 (2010): 153-160.
Kranenburg, Leonieke, Willij Zuidema, Robert Erdman, Willem Weimar, Jan Passchier ve Jan Busschbach. “The Psychological Evaluation of Samaritan Kidney Donors: A Systematic Review”. Psychological Medicine. 38/2 (2008): 177-185.
Mazaris, Evangelos ve Vassilios Papalois. “Ethical Issues In Living Donor Transplantation”. Experimental and Clinical Transplantation: Official Journal of The Middle East Society for Organ Transplantation. 4/2 (2006): 1-37.
McGinley, Meredith ve Gustavo Carlo. “Two Sides of The Same Coin? The Relations Between Prosocial and Physically Aggressive Behaviors”. Journal of Youth and Adolescence. 36/3 (2007): 337.
Mutafçılar, Işıl. “Özgecilik Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Öğretmen Özgeciliği Üzerine Bir Araştırma”. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, 2008.
Özdağ, Nurten. “Organ Nakli ve Bağışına Toplumun Bakışı”. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 5/2 (2001): 46-55.
Özer, Nadiye, Serdar Sarıtaş ve Zeynep Karaman Özlü. “Hemşirelik Öğrencilerinin Organ Nakli ve Bağışı Konusundaki Bilgi ve Düşüncelerinin İncelenmesi”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 13/2 (2010): 1-11.
Özkan, Sultan ve Emel Yılmaz. “Hasta Yakınlarının Organ Bağışı ile İlgili Bilgi ve Tutumları”. Aile ve Toplum. 5/17 (2009): 18-29.
Özkan, İshak. “Benlik Saygısını Etkileyen Etkenler”. Düşünen Adam. 7/3 (1994): 4-9.
Özpulat, Funda. “Üniversite Öğrencilerinin Kan ve Organ Bağışına İlişkin Düşünceleri”. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 4/2 (2017): 71-79.
Rosenberg, Morris. Society and The Adolescent Self-Image. New Jersey: Princeton University Press, 1965.
Rushton, J. Philippe, David W. Fulker, Michael C. Neale, David K. B. Nias ve Hans J. Eysenck. “Altruism and Aggression: The Heritability of Individual Differences”. Journal of Personality and Social Psychology. 50/6 (1986): 1192-1198.
Sam, Neslihan, Rıza Sam ve K. Burcu Öngen. “Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Tutumlarının Yeni Çevresel Paradigma ve Benlik Saygısı Ölçeği İle İncelenmesi”. Akademik Bakış Açısı. 21 (2010): 1-16.
Sezek, Fatih, Ercan Kaya, Zehra Akman, Bağdat Erbil, Büşra Aslan, Rüya Özgen ve Özge Keleş. “Üniversite Öğrencilerinin Öğrenim Gördükleri Alanlara Göre Organ Nakli ve Bağışı İle İlgili Görüşleri”. Ekev Akademi Dergisi. 19/62 (2015): 471-486.
Tanrıverdi, Derya, Esen Savaş, Nurcan Gönüllüoğlu, Ebru Kurdal ve Ganime Balık. “Lise Öğrencilerinin Yeme Tutumları, Yeme Davranışları ve Benlik Saygılarının İncelenmesi”. Gaziantep Tıp Dergisi. 17/1 (2011): 33-39.
Taşgit, Muhammet Sıddık. “Üniversite Öğrencilerinin Benlik Saygısı ve Karar Verme Düzeylerinin İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, 2012.
Thys, Kristof, Karl‐Leo Schwering, Marion J. Siebelink, Fabienne Dobbels, Pascal Borry, Paul Schotsmans ve Isabelle Aujoulat. “Psychosocial İmpact of Pediatric Living-donor Kidney and Liver Transplantation on Recipients, Donors and The Family: A Systematic Review”. Transplant International. 28/3 (2014): 270-280.
Tokay Arğan, Mehpare. “Organ Bağışını Artırmada Sosyal Pazarlama Yaklaşımı: Organ Bağışına Yönelik Bir Tutum Araştırması”. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, 2007.
Uzuntarla, Yasin. “Genç Yaş Grubunun Organ Bağışına Yönelik Düşünce ve Bilgi Düzeylerinin Verilen Eğitime Göre Karşılaştırılması”. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi. 25/3 (2016): 296-301.
Ümmet, Durmuş. “Üniversite Öğrencilerinde Özgecilik Davranışının Transaksiyonel Analiz Ego Durumlar ve Yaşam Doyumu Bağlamında İncelenmesi”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2012.
Yaman, Fikret. “Tüketici Davranışı Olarak Özgeciliğin İncelenmesi”. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi. 5/1 (2013): 79-92.
Yaşin Tekizoğlu, Fatma. “Organ Bağışı: Bireylerin Kararlarını Etkileyen Psikolojik Faktörler”. Muhakeme Dergisi. 1/1 (2018): 21-34.
Yeter, Elif ve Savaş Demirtaş. “Organ Nakilleri ve Organ Bağışının Önemi”, Erişim 25 Ekim, 2018, http://kisi.deu.edu.tr/bulent.cavas/ders/bok3.pdf.
Yücetin, Levent, Nilgün Keçecioğlu ve Fettah Fevzi Ersoy. “Türkiye’de Organ Bağışı ve Nakline Bir Bakış”. Diyaliz Transplantasyon ve Yanık. 14/2 (2003): 115-118.
Yüksel, Havva ve Sadi Evren Seker. “Türkiye’de Organ ve Doku Bağışının Bilgisayarlı Argüman Delfi Yöntemiyle Öngörülmesi”. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi. 2/1 (2016): 12-24.