Adalet ve Kalkınma Partisi İktidarı Döneminde Türkiye'de Eğitim Politikaları

Bu makalede 2002 yılı sonunda iktidara gelen Adalet ve Kalkınma Partisinin (AK Parti) uyguladığı Milli Eğitim Politikaları incelenmiştir. Çalışmada, konu ile ilgili literatür taranarak, AK Parti’nin parti ve hükümet programları, Milli Eğitim Şuraları (MEŞ) ve Devlet Planlama Teşkilatı Beş Yıllık Kalkınma Planları (DPT BYKP) ele alınmıştır. Analiz sonucunda, AK Parti’nin ekonomik alanda benimsediği özelleştirme ile dini eğitime yönelme anlayışlarının ortaya çıktığı gözlenmiş ve her kademede özel okul sayısı devlet destekli olarak arttırılmıştır. Özelleştirme sonucunda, varlıklı aileler daha nitelikli olduğu düşüncesi ile çocuklarını özel okullara göndermeyi tercih etmişlerdir. Bunun toplumsal sonucu olarak, “eğitimde fırsat eşitliği” bozulmuş, yoksul aile çocukları nitelikli eğitimden yararlanamamış, bazıları sekiz yıllık eğitimden sonra sistem dışına çıkmıştır.

Education Policies in Turkey during the Rule of the Justice and Development Party (AK Party)

In this study, the National Education Policies implemented by the Justice and Development Party (AK Party) were examined. After scanning the literature, AK Party’s party programs, its government programs, the National Education Councils (MEŞ) and the State Planning Organization Five-Year Development Plans (DPTBYKP) were discussed. During the analysis, it has been observed that the understanding of orientation towards religious education has emerged with the privatization adopted by the AK Party in the economic field, and the number of private schools at all levels has been increased with state support. It has been also seen that as a result of this privatization, wealthy families have preferred to send their children to private schools, thinking that they are more qualified. As a social result of this, “equality of opportunity in education” has deteriorated, poor family children have not had the chance to benefit from quality education, and some students are out of the system after eight years of training.

___

  • “1924 Anayasası”. Anayasa Mahkemesi internet sitesi. https://www.anayasa.gov.
tr/tr/mevzuat/onceki-anayasalar/1924-anayasasi.
  • Akça, Yaşar, Gülsün Şahan ve Ayşegül Tural. “Türkiye’nin Kalkınma Planlarında Eğitim Politikalarının Değerlendirilmesi”. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD). 3/2 (2017): 394-403.
  • Akça, Yaşar, Şaban Esen ve Gökhan Özer. “Siyasi Parti Beyannamelerinde Eğitim Politikalarının Değerlendirilmesi”, 3rd International Eurasian Conference on Sport Education and Society konferansında sunulan tam metin bildiri, Mardin, Türkiye, 15-18 November 2018.
  • AK Parti. “Parti Programı”. Erişim 15 Ekim, 2020. https://www.akparti.org.tr/
parti/parti-programi/.
  • Ataay, Faruk ve Ceren Kalfa. “Modern Prens’ten ‘Post-Modern Prens’e: Gramsci’nin Siyasal Parti Kuramı Üzerine”. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 8/15 (2008): 26-49.
  • Balcı, Esergül. Türkiye’de Eğitim Politikaları (1923-1980). 1. Cilt. Ankara: Pegem Akademi, 2020.
  • Bayhan, Sezen, Canan Aratemur Çimen. “2017 Müfredat Reformu Sonrası Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği”, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 17/67 (2019): 62-88.
  • Çiftçi, Leyla. “1980 Sonrası Kamu Yönetiminde Dönüşüm ve Milli Eğitim Bakanlığı Reform Çabaları”. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
  • Durakbaşa, Ayşe ve Funda Karapehlivan. “Progress and Pitfalls in Women’s Education in Turkey (1839-2017)”. Encounters in Theory and History of Education, 19 (2018): 70-89.
  • Eğitim Reformu Girişimi (ERG). “19. Milli Eğitim Şurasına İlişkin Değerlendirme”. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uplo
ads/2010/01/19.-Milli-Egitim-Surasina-Iliskin-Degerlendirme.pdf.
  • Eroğlu, Mehmet, Ramazan Özbek ve Cem Şenol. “Öğretmenlerin Mesleki Gelişimine İlişkin Milli Eğitim Şurası Kararlarının İncelenmesi”. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 6/12 (2016): 81-90.
  • Ertürk, Selahattin. “Türkiye’de Eğitim Felsefesi Sorunu”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3/3 (1988): 11-16.
  • Gülşen, Celal ve Erkan Özkan. “Türk Eğitim Sisteminde Milli Eğitim Şuraları”. TURAN: Stratejik Araştırmalar Merkezi, 8/32 (2016): 543-551.
  • Harvey, David. “Neo-liberalism as Creative Destruction”. Geografiska Annaler: Series B, Human Geography. 88/2 (2006): 145-158.
  • Hürriyet. “Adalet ve Kalkınma Partisi Kuruldu”. 14 Ağustos, 2001. https:// www.hurriyet.com.tr/gundem/adalet-ve-kalkinma-partisi-kuruldu-10017.
  • Memurlar.net. “64. Hükümet Programı Yayımlandı”. 25 Kasım, 2015. https:// www.memurlar.net/haber/548976/64-hukumet-programi-yayimlandi.html (erişim 10 Ekim, 2020).
  • Memurlar.net. “65. Hükümet Programında Eğitim Başlığı”. 31 Mayıs, 2016. https://www.memurlar.net/haber/587555/65-hukumet-programinda-egitim-basligi.html (erişim 10 Ekim, 2020).
  • Karapehlivan, Funda. “Constructing a “New Turkey” through Education: An Overview of the Education Policies in Turkey under the AKP Rule”. Heinrich-Böll-Stiftung internet sitesi. 1 Ekim, 2019. https://tr.boell.org/en/
2019/10/01/constructing-new-turkey-through-education.
  • Korumaz, Mithat ve Esra Keskin. “Turkey’s Educational Policy During AK Party Government: Reform or Failure? (2002-2014)”. International Academic Conferences’ta Sunulan Bildiri, International Institute of Social and Economic Sciences, Prag, Çek Cumhuriyeti, 1 Eylül, 2015.
  • Resmi Gazete. “58. Hükümet Programı”. Sayı: 24951. 29 Kasım, 2002. https:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2002/11/20021129.htm.
  • Resmi Gazete. “59. Hükümet Programı”. Sayı: 25058. 24 Mart, 2003. https:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/03/20030324.htm.
  • Resmi Gazete. “60. Hükümet Programı”. Sayı: 26636. 7 Eylül, 2007. https:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/09/20070907M1-1.htm.
  • Resmi Gazete. “61. Hükümet Programı”. Sayı: 27997, 17 Temmuz, 2011. https:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/07/20110717-1.htm.
  • Resmi Gazete. “62. Hükümet Programı”. Sayı: 29112. 7 Eylül, 2014. https:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140907.pdf.
  • Serçin, Fatma. “2008-2018 Yılları Arasında Yapılan Milli Eğitim Şuralarında Eğitim Yönetimi ve Denetimi Alanında Alınan Kararlar”. Yayımlanmamış Tezsiz Yüksek Lisans Projesi, Pamukkale Üniversitesi̇ Eğitim Bilimleri Enstitüsü̈, 2019.
  • Sezgül, İbrahim. “Küreselleşme, Neo-liberalizm ve Etik”. TÜBAV Bilim Dergisi, 2/4 (2009): 504-509.
  • Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. “17. Millî Eğitim Şûrası Kararları”. 13-17 Kasım 2006. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29165619_
17_sura.pdf.
  • Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. “18. Millî Eğitim Şûrası Kararları”. 1-5 Kasım 2010. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29170222_
18_sura.pdf.
  • Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. “19. Millî Eğitim Şûrası Kararları”. 2-6 Aralık 2014. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/10095332_
19_sura.pdf.
  • TC. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. “Kalkınma Planları”. https://www.sbb.gov.tr/kalkinma-planlari/ (erişim 10 Ekim, 2020).
  • TEDMEM. 19. Milli Eğitim Şurasına İlişkin Genel Değerlendirmeler. Ankara: Türk Eğitim Derneği, 2014.
  • TEDMEM. Bir Bakışta Eğitim 2019. Ankara: Türk Eğitim Derneği, 2019.
  • Terkan, Banu. “Siyasi Partilerin Kadına İlişkin Söylem ve Politikaları (AKP ve CHP Örneği)”. Selçuk İletişim, 6/2 (2010): 115-136.
  • Thorsen, Dag Einar ve Amund Lie. “What is Neoliberalism”. (University of Oslo, Department of Political Science Manuscript). 2006: 1-21.
  • Tok, Türkay Nuri. “Türkiye’deki Siyasal Partilerin Eğitim Söylemleri ve Siyasaları”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18/2 (2012): 273-312.
  • Tunçel, Özlem. “AKP Dönemi Eğitim Politikalarına İlişkin Bir Örnek: Değerler Eğitimi”. Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar. 33 (2017): 1-26.
  • Usta, Mehmet Emin. “Siyasi Parti Programlarına Göre Eğitim Politikaları”. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi. 13 (2015): 55-73.
  • Yıldırım, Deniz. “AKP ve Neoliberal Popülizm”. AKP Kitabı: Bir Dönüşümün Bilançosu. Der., İlhan Uzgel ve Bülent Duru. Ankara: Phoenix Yayınevi, 2009.