Endonezya’daki Mushaf Basım Faaliyetlerinin Osmanlı Geleneksel Mushaflarıyla İlişkisi

Bu çalışmada Kur’ân-ı Kerim’in genel özelliklerinden, Kur’ân’ın Endonezya’daki yayılışından ve basımından bahsedilecektir. Bu araştırmanın amacı, orijinal Osmanlı mushaflarının Endonezya'da bulunup bulunmadığının tespitidir. Bu araştırmanın yöntemi filoloji çalışmasıdır. Osmanlı mushafının bir örneği Palembang kökenli bir sultan olan Prabu Diraja’nın mushafıdır. Bu Mushaf, aileden miras kalmıştır. Mushafın yazılış şekli Endonezya’daki mushaflardan ziyade Osmanlı mushaflarına daha çok benzemektedir. Bu araştırmada Endonezya’daki Osmanlı mushaf’ları ele alınacak ve bu mushaf’ların Endonezya’daki ilişkisi incelenecektir. Ardından Kur’ân-ı Kerim’in Endonezya’daki basım süreci ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Mushafı, Kur’ân-ı Kerim, Kur’ân Tarihi, Endonezya, Mushaf Basımı

The Relation of Traditional Ottoman Mushafs with Mushaf Printing Activities in Indonesia

This research aims to examine the general features, distribution and printing of the Qur’an in Indonesia. This research also aims to examine the characteristic of Ottoman Mushaf and determine whether the original Ottoman Qur’an Manuscripts were found in Indonesia. The primary method of this research is Philology. For example, some original Ottoman Qur’an manuscripts are found in public and private collections in Indonesia, such as manuscript belong to Prabu Diraja, a descendant of the sultans of Palembang. The manuscript was inherited from his family. Based on its decorative and calligraphic ground, this manuscript is outlined as an Ottoman Qur’an rather than an indigenous Indonesian Qur’an. Then we can judge the relationship on the development of the Qur’an printing in Indonesia by finding Ottoman Qur’ans In Indonesia.

Keywords:

Qur’an, Ottoman Qur’an, History of Qur’an, Indonesia, Printing of the Qur’an,

PDF

___

Abay, Muhammet. Osmanlı Döneminde Mushaf İmlası Tartışmaları. İstanbul: M.Ü. Fakültesi Vakfı Yayınları, 2016.
Abay, Muhammet. “Mushaf İmlasında Ali el-Kari Tarzı Meselesi”. Usul İslam Araştırmaları 23/23 (Haziran 2015), 7-44.
About Syeikh Abdul Ghani. “Biografi lengkap syaikh abdulghani”. Erişim 23 Mayıs 2019. https://mumaseo.wordpress.com/
Acar, Şinasi. Türk Hat Sanatı, Araç, Gereç ve Formlar. İstanbul: Antik A.S., 1999.
Akbar, Ali. “Percetakaaan Mushaf al-Qur’an di Indonesia”. Jurnal SUHUF 4/2 (December 2011), 271-287.
Albin, Michael W. “Printing of The Qur’an”. Encyclopaedia of The Qur’an. ed. Jane Dammen McAuliffe. 4/ 265-276. Leiden: E.J. Brill, 2004.
Amin, Abdul Azim. Pemıkıran Aqidah Ahlussunnah wal Jama’ah Syekh Muhammad Azharı Al-Falimbani dalam Naskah Palembang 1842. Palembang: State Islamic Institute Raden Intan Palembang, Faculty of Islamic Studies, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
Anwar, Rosehan. Mushaf-mushaf Kuno di Indonesia I. Jakarta: Puslitbang Lektur Keagamaan, 2005.
Bafadal, Fadhal AR. Mushaf-mushaf Kuno di Indonesia I. Jakarta: Puslitbang Lektur Keagamaan, 2005.
Bastin, John. Historiografi Indonesia; Sebuah Pengantar. Jakarta: Gramedia Pustaka Utama, 1995.
Derman, Uğur. Letters in Gold: Ottoman Calligraphy from the Sakıp Sabancı Collection Istanbul. New York: The Metropolitan Museum of Art, 1998.
Derman, Uğur. Masterpiece of Ottoman Calligraphy from the Sakip Sabanci Museum. İstanbul: Mas Matbaacilik, 1998.
Derman, Uğur. Osmanlı Hat Sanatı, Sakıp Sabancı Müzesi, Sabancı Üni-versitesi, İstanbul. New York: The Metropolitan Museum of Art, 2001.
Derman, Uğur. Ninety Nine Qur'an Manuscripts from Istanbul. İstanbul: Avrupa Kültür Başkenti Ajansı, 2010.
el-A‘zami, Muhammed Mustafa. Sejarah Teks Al-Qur'an dari Wahyu sampai Kompilasi: Kajian Perbandingan dengan Perjanjian Lama dan Perjanjian Baru. çev. Sohirin Solihin. Jakarta: Gema Insani, 2005.
Faizin, Hamam. Sejarah Pencetakan Al-Qur’an. Yogyakarta: Era Baru Pressindo, 2012.
Gallop, Annabel T. “The Art of Qur’an in Southeast Asia”. Word of God, Art of Man: The Qur’an and Its Creative Expression. ed. Fahmida Suleman. 191-204. London: Oxford University Press and The Institute of Ismaili Studies, 2007.
Gallop, Annabel T. “The Boné Qur’an from South Sulawesi”. Treasûres of the Aga Khan Museum, Arts of the Book & Calligraphy. ed. Margaret S. Graves- Benoît Junod. 162- 173. İstanbul: Aga Khan Trust for Culture and Sakip Sabanci University & Museum, 2010.
Gallop, Annabel T. “The Spirit of Langkasuka? Illuminated Manuscripts from the East Coast of the Malay Peninsula”. Journal Indonesia and the Malay World 33/96 (June 2005), 113-182.
Graaf, H.J. de. “Southeast Asian Islam to the Eighteenth Centur”. The Cambridge History of Islam. ed. P.M Holt. London: Cambridge University Press, 1978.
Hakim, Abdul. “Al-Qur’an Cetak di Indonesia Tinjauan Kronologis Pertengahan Abad ke-19 hingga Awal Abad ke-20”. Jurnal SUHUF 5/2 (December 2012), 231-254.
Museum Mpu Tantular. “About Museum Mpu Tantular”. Erişim 2 Aralık 2019. https://www.museum-mputantular.com/
Muttaqin, Annas Zainal. Sejarah dan Rasm Mushaf Pojok Menara Kudus. Yogyakarta: UİN Sunan Kalijaga Yogyakarta, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
Özkafa, Fatih. “Hat Sanatı Bakıından Mushaf Kitabetinin Tarihi Seyri”. Marife Dergisi 10/3 (Aralık 2010), 307-326.
Örcan, Alı Rıza. Hat ve Tezhib Sanatı. Ankara: Kultur ve Turizm Bakanlığı, 2009.
Peeters, Hans J. Palembang Revisited: Further Notes on the Printing Establishment of Kemas Haji Muhammad Ezhari, 1848. Leiden: International Institute for Asian Studies (IIAS) Yearbook, 1995.
Riddell, Peter G. “Rotterdam MS 96 D 16: the oldest known surviving Qur'an from the Malay World”. Journal of Indonesia and the Malay World 30/86 (June 2002), 9-20.
Serin, Muhittin. “Mushaf: Hat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/248-254. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
Stanley, Tim. “Page-Settinng in Late Ottoman Qur’an, an Aspect of Standardization”. Manuscripta Orientalia, International Journal for Oriental Manuscript Research 10/1 (June 2004), 56-62.
Wilson, M. Brett. The Qurʾan After Babel: Translating and Printing the Qurʾan in Late Ottoman and Modern Turkey. North Carolina: Duke University Doktora Tezi, 2009.