Yazar – Kahraman İlişkisi Bağlamında, Kahramanda Yazarı Görmek: Dertli Dolap

Roman, çeşitli yapı unsurlarından teşekkül eder. Bu unsurlardan biri olan şahıs kadrosu ile yazar arasında bazen muayyen bazen müphem bir ilişki bulunmaktadır. Söz konusu ilişkinin yazar nezdindeki karşılığı, kişilerine yüklediği vazifede saklıyken sözünü onlara emanet etmesinde tezahür eder. Yazarın bu emaneti başkişiye vermesi, hatta başkişinin de tarihî bir kahraman olması, yazar ile kahraman arasında farklı bir bağın olabileceğini düşündürür. Bu bağlamda değerlendirilebilecek eserlerden biri, Nezihe Araz’ın Dertli Dolap adlı romanıdır. Yazar hem tarihî hem de biyografik özellik gösteren bu romanında, ilahi bakış açısı ile yazar-anlatıcı olarak yer almış ve başkişisi olan Yunus Emre ile münasebetini aşikâr etmiştir. Zira Yunus Emre’nin hayat öyküsünü kendi yaşadıkları ile özdeşleştiren yazar, onun Tapduk Emre ile uyanışını kendisinin Kenan Rıfai’yi tanıdıktan sonra değişen hayatı ile örtüştürmüştür. Dolayısıyla yazar, Yunus Emre’yi anlatırken kendisini de anlatmış, onunla olan bağlantısını ise hayat öykülerinin benzerliği ve santimantal yaklaşımı hasebiyle hem kahramanına söyletmiş hem de romanın akışına müdahale ederek göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

roman, anlatıcı, başkişi, Yunus Emre, Nezihe Araz, Dertli Dolap

In the Context Of Author – Hero Relationship, Seeing the Writer in a Hero: Dertli Dolap

The novel consists of various building elements. There is an ambiguous relationship between one of these elements, the author and the narrator. The correspondence of the relationship mentioned earlier between the author and the narrator manifests in revealing a particular type of lexicon through the characters in a text. One of the works that can be evaluated in this context is Nezihe Araz's novel Dertli Dolap. In this novel, which has both historical and biographical features, the author took place as a writer- narrator with a divine point of view and made clear her relationship with her protagonist, Yunus Emre. The writer who identifies Yunus Emre's life story with her own experiences feels that her life matched Yunus Emre's awakening through Tapduk Emre when she met Kenan Rıfai, which changed her life. Therefore, the author also spoke about herself while telling the life of Yunus Emre.

Keywords:

novel, narratov, protagonist, Yunus Emre, Nezihe Araz, Dertli Dolap,

PDF

___

Aktaş, Ş. (2005). Roman sanatı ve roman incelemesine giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
Araz, N. (1974). Dertli dolap. İstanbul: Atlas Kitabevi.
Bahtin, M. (2014). Karnavaldan romana. (C. Soydemir, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1959-1961).
Göğebakan, T. (2004). Tarihsel roman üzerine. Ankara: Akçağ Yayınları.
Gümüş, S. (2011). Roman kitabı. İstanbul: Can Yayınevi.
Koçu, R. E. (1959). Araz Nezihe. İstanbul Ansiklopedisi içinde (s. 971-972). İstanbul: İstanbul Ansiklopedisi Yayınları.
Özçelik, M. (2020). Tarihi Bir Roman Kahramanı Olarak Yunus Emre. Tarihten romana Malazgirt kitabı içinde (s. 173-177). Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
Özdemir, E. (2002). Yazınsal türler. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Sağlık, Ş. (2004). Eve Döndüren Adam: Beşir Ayvazoğlu. Beşir Ayvazoğlu Kitabı içinde (s. 144-166). İstanbul: Nehir Yayınları.
Stevick, P. (2004). Roman teorisi. (S. Kantarcıoğlu, Çev.) Ankara: Akçağ Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1 Ocak 1967).
Tekin, M. (2008). Roman sanatı I. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Terry, E. (2012). Edebiyat kuramı. (E. Tarım, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1983).
Timurtaş, F. K. (2006). Yunus Emre divanı. İstanbul: Babıali Kültür Yayınları.
Uçman, A. (2016). Fatma Nezihe Araz. İslâm Ansiklopedisi içinde (s. 107). C. Ek-1. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.