Klasik Bir Edebî Romanda Nesne Adlarında Kullanılan Göstergelerin Yorumlanması

Bu makalede klasik bir edebî romanda geçen nesne adlarında kullanılan dilsel göstergeler dilbilimsel açıdan yorumlanmaya çalışılacaktır. Araştırmanın bütüncesi 19. yüzyıl Fransız Edebiyatı yazarlarından Emile Zola’nın “Claude’un İtirafları” başlıklı klasik eseridir. Tek bir yazar ve onun sadece bir romanı üzerinde çalışılacağından bu makale uygulamalı dilbilim alanında bir durum çalışması olarak değerlendirilmelidir, dolayısıyla sözce ve gösterge yorumlarında genelleştirici değerlendirmelerden uzak durulacaktır. Burada temel amaç, edebî romanda nesne adlarının sınıflandırılması, dilsel göstergeler aracılığıyla yorumlanması ve böylece nesne ile insan zihni, bilinci ve ruhsal durumu arasındaki bağlantının irdelenmesidir. Çalışmanın kuramsal altyapısını Sassure’ün temelini attığı Genel Dilbilimin omurgası olan “dil–söz” ikili terimi bağlamında “Gösterge Dizgesi” ve “Sözceleme” kuramı oluştururken, metodoloji olarak da günümüz dilbiliminde kullanılan “Söylem Çözümlemesi” yöntemi izlenecektir. Metindilbilimi alanına kısa bir giriş yaptıktan sonra ilgili romandan seçilen çeşitli sözce örnekleri nesne kullanımı bakımından sınıflandırılacak ve bu sözcelerde nesneye bağlanarak ona nitelik kazandıran farklı dilsel göstergelerin değer ve işlevleri mercek altına alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Dilbilim, Gösterge, Nesne, Sözce, Sözceleme

Interpretation of Signs Used for Object Names in a Classical Literary Novel

In this article, linguistic signs used for object names in a classical literary novel will be tried to interpret linguistically. The corpus of the study is Claude's Confessions by Emile Zola. This article should be considered as a case study in the field of applied linguistics. The main purpose here is to classify the object names in the literary novel, to interpret them through linguistic signs and thus to examine the connection between the object and the human mind, consciousness short introduction to textlinguistics, various utterances selected from the related novel will be classified in terms of object usage, and and spiritual state. The “Sign System” and “Enunciation” theory in the context of the dichotomy “language-speech” by Saussure, constitute the theoretical background of the study. After a in these utterances, the values and functions of different linguistic signs that attach to the object and give it quality will be scrutinized.

Keywords:

linguistics sign, object, utterance, enunciation, Emile Zola,

PDF

___

Aksan, D. (1999). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim (3.cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Aşkın Balcı, H. (2006). Metindilbilim açısından bir çözümleme. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 191-204.
Barthes, R. (1986). Göstergebilim ilkeleri (M. Rıfat ve S. Rıfat, Çev.). İstanbul: Sözce Yayınları (Orijinal çalışma basım tarihi: 1964).
Demirci, K. (2017). Türkoloji için dilbilim. Ankara: Anı Yayıncılık.
Dervişcemaloğlu, B. (2014). Anlatıbilime giriş. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Erkman Akerson, F. (2005). Göstergebilime giriş. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Erkman Akerson, F. (2008). Dile genel bir bakış. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Günay, V.D. (2013). Söylem çözümlemesi. İstanbul: Papatya Yayınları.
Günay, V.D. (2013). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Gürün, H. (2016). Metindilbilimsel yöntem ile çözümlenen Sait Faik’in “Dülger Balığının Ölümü”nde insanın doğaya tahakkümü ve ötekileştirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(4), 1841-1882.
Kansu Yetkiner, N. (2009). Çeviribilim dilbilim ilişkisi üzerine. İzmir: İzmir Ekonomi Üniversitesi Yayınları.
Kıran, Z. (1999). Sözceleme ve göstergebilim. Dil Bilim Araştırmaları Dergisi, 10(1),93-99.
Mutluay, R. (1979). 100 Soruda edebiyat bilgileri. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Özkan, B. (2004). Metindilbilimi, metindilbilimsel bağdaşıklık ve Haldun Taner’in “Onikiye Bir Var” adlı öyküsünde metindilbilimsel bağdaşıklık görünümleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1),167-182.
Nesne. (2019) Türk dil kurumu güncel Türkçe sözlük içinde. https://sozluk.gov.tr/
Nesne. (t.b.) Kubbealtı lugatı içinde. http://lugatim.com/s/NESNE
Pamuk, O. (16.10.2008). Masumiyet Müzesi’nin ilham kaynakları. Kültür sanat haberleri, Milliyet. https://www.milliyet.com.tr/kultur-sanat/masumiyet-muzesi-nin-ilham-kaynaklari-1003212.
Rıfat, M. (1998). XX. Yüzyılda dilbilim ve göstergebilim kuramları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Sassure, F. (2001). Genel dilbilim dersleri (B. Vardar, Çev.). İstanbul: Multilingual Yayınları (Orijinal çalışma basım tarihi: 1916).
Uçar, A. (2012). Teselliyi eşyada aramak: Türkçe romanda nesneler. (Yayınlanmamış doktora tezi), İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Ankara.
Vardar, B. (2007). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Yücel, T. (2015). Yapısalcılık. İstanbul: Can Yayınları.
Zola, E. (2011). Claude’un itirafları (S. Yılmaz, Çev.). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık (Orijinal çalışma basım tarihi: 1909).