ZAMAN ÜZERİNE BİR SINIFLAMA DENEMESİ

Zamanın nesnel gerçekliği ve zihinsel gerçekliği, zaman üzerine konuşulan en temel ayrımdır. Bu iki temel ayrım dışında ise, filozofların, zaman konusuna birkaç bakımdan yöneldikleri görülmektedir. Bu çalışmada, Antikçağ’dan günümüze kadar filozofların zamanı kaç farklı şekilde anlattıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna göre, nesnel ve öznel zaman, lineer ve döngüsel zaman, metafiziksel ve insan zamanı ve son olarak da analitik bakışla zaman olmak dört temel başlık altında, zaman konusu ele alınmıştır. Bu dört başlık, zamanla ilgili keskin bir ayrıma işaret etmemektedir. Çalışmanın amacı, zaman konusuna değinmiş filozofların gruplandırılması olmayıp, analitik olarak zamana yönelmiş bakış açılarının belirlemesini yapmaktır. Her bir kategori, o konuda en net yönelimi gerçekleştirmiş filozoflar çerçevesinde ele alınmışır.

PDF

___

Aristoteles, Fizik, çev: S. Babür, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2012.
Aristoteles, Gökyüzü Üzerine, Çev: S. Babür, BilgeSu Yayınları, Ankara 2013
Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi 4- Hellenistik Dönem Felsefesi: Epikurosçular Stoacılar Septikler-, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2012.
Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi 5- Plotinus, Yeni Platonculuk ve Erken Dönem Hıristiyan Felsefesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2010.
Augustinus, İtiraflar, çev. Ç. Dürüşken, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2010.
Bergson, Henri, Zihin Kudreti, çev: M. Katırcıoğlu, MEB Yayınları, İstanbul, 1989.
Copleston, Frederick, Felsefe Tarihi cilt 1, Bölüm 2a Aristoteles, çev: A. Yardımlı, İdea Yayınları, İstanbul, 1997.
Çelik, Celaleddin, Sosyal Zaman ve Din, Çizgi Kitabevi, Konya, 2010
Çüçen, A. Kadir, “Ortaçağ Felsefesinde Zaman Kavramı”, Felsefe Dünyası, Sayı: 20, Bahar, 1996, ss. 73-79.
Dauer, D. W., “Nietzsche ve Zaman Kavramı”, çev: A. Tümertekin, Cogito, sayı: 11, 1997, ss. 83-100.
Deleuze, Gilles, Kant Üzerine Dört Ders, çev: U. Baker, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2007.
Düssing, Klaus, “Objektive und subjektive Zeit. Untersuchungen zu Kants Zeittheorie und zu ihrer modernen kritischen Rezeption“, Kant-Studien, Volume: 71, Issue: 1-4, 1980, ss. 1-34.
Erdem, Engin, “Swinburne ve İlahi Zamansallık”, AÜİFD, XLVI, Sayı: II, 2005, ss: 231-257 ;
Erdem, Engin, “Zaman ve Kip”, Felsefe Tartışmaları, sayı: 44, 2010, ss. 49-72.
Erdem, Engin, Gazali ve Swinburne’de Tanrı-Zaman İlişkisi, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2001.
Gloy, Karen, Philosophiegeschichte der Zeit, Wilhelm Fink Verlag, München, 2008.
Hegel, G. W. F., Tarihte Akıl, çev: O. Sezer, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2011.
Husserl, Edmund, “İçsel Zaman Bilinci”, çev. D. Şahiner, Cogito, sayı: 11, 1997, ss. 17-28.
Kojeve, Alexandre, Hegel Felsefesine Giriş, çev: S. Hilav, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2004.
Kur’an-I Kerim Meali, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2011.
Özben, Mevlüt, “Zaman’sız-Mekan’sız Yaşam Formları ve 3D Modernlik”, Muhafazakar Düşünce, yıl:7, sayı: 28, 2011, ss. 155-170.
Platon, Timaios, çev: E. Güney, L. Ay, MEB Yayınları, İstanbul,1989.
Smith, Quentin, “Zaman ve Varoluş Dereceleri: Bir ‘Dereceli Şimdicilik’ Kuramı”, çev: T. Sağlam, Felsefe Tartışmaları, sayı: 39, Sonbahar, 2007, ss. 69-91.
Streubel, Thorsten, Das Wesen Der Zeit - Zeit und Bewusstsein bei Augustinus, Kant und Husserl, Verlag Königshausen & Neumann, Würzburg, 2006.
Topakkaya, Arslan, “‘Geçmiş Zaman’ Gerçekten ‘Geçmiş’midir?, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 1 / 4, Yaz, 2008, s: 567.