Fatih KAHRAMAN, Songül SALLAN GÜL, Songül SALLAN GÜL

TÜRKİYE’DE ÇOCUK YOKSULLUĞU: GAZİANTEP ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Çocuklar hanede var olan yoksulluktan en fazla etkilenen gruplar arasındadır. Yoksulluk içinde büyüyen çocuklar, sağlık, beslenme, eğitim gibi haklarını tam olarak kullanamamakta, sömürü şiddet ve ayrımcılıklara uğramaktadır. Çocuğun yaşadığı yoksulluk, çocuk işçiliği, çocuk gelinler, çocuk suçluluğu gibi ciddi toplumsal sorunlara yol açmaktadır. Bu konuda Türkiye’nin olumsuz karnesi ve sahip olduğu yüksek genç nüfus, sorunun ciddiyetini ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde göçmenler için çekim merkezilerinden olan ve bölgenin en gelişmiş ili Gaziantep’te, göçmen hanelerin ve çocuklarının yaşadığı çok boyutlu yoksunluğun görünümleri ortaya konulmaktadır. 11-17 yaş aralığında bulunan 20 çocuk ve 20 ebeveyn ile derinlemesine görüşmeler yapılmış ve elde edilen veriler nicel ve nitel araştırma teknikleri ile değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, Çocuk Yoksulluğu, Yeni Yoksulluk, Gaziantep

-

Children are among the groups the most affected by the household poverty. Children growing up in poverty are significantly deprivied of the rights to health, nutrition and education and face the risks of exploitation, violence and discrimination. Poverty experienced by children causes very serious problems such as child labor, child brides and juvenile delinquency. The high ratio of young population and the poor report of Turkey in the area of child poverty once again show the severity of the problem. In this study, the perspective of multi-dimensional deprivation of migrant households’ children has been presented in Gaziantep, which is the center of attraction for immigrants and the most developed province in the Southeastern Anatolia Region. In-depth interviews were conducted with 20 children in the 11-17 age range and their 20 parents and the collected data were assessed by quantitative and qualitative research techniques

Keywords:

Child, Child Poverty, New Poverty, Gaziantep,

PDF

___

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2012), “Türkiye’de Uygulanan Şartlı Nakit Transferi Programının Fayda Sahipleri Üzerindeki Etkisinin Nitel Ve Nicel Olarak Ölçülmesi Projesi Final Raporu” (erişim adresi: http://sosyalyardimlar.aile.gov.tr/data/5429198a369dc32358ee29b9/Turkiyede_Uygulanan_SNT_Programinin_Etkisinin_Olculmesi_Projesi_Final_Raporu_-_TR.pdf), (erişim tarihi: 5 Ocak 2015).
BİRCAN, İsmail, (2002), “Türkiye‘de Yoksulluk ve Kadınlar”, iç. Yoksulluk Şiddet ve İnsan Hakları, Ed. Yasemin Özdek, TODAİE Yayınları, Ankara, ss.129-142.
BORA, Aksu. (2007), “Kadınlar ve Hane: Olmayanın Nesini İdare Edeceksin”, iç. Yoksulluk Halleri: Türkiye’de Kent Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri, Ed: Necmi Erdoğan, İletişim Yayınları, İstanbul, ss.97-132.
BRADBURY, B., JENKINS, S.P., MICKLEWRIGHT J., (2001), The Dynamics of Child Poverty in Industrialized Countries. Cambridge University Press, Cambridge.
BUĞRA, A., KEYDER, Ç. (2003), Yeni Yoksulluk ve Türkiye’nin Değişen Refah Rejimi, Birleşmiş Milletler için Hazırlanan Gelişme Raporu, UNDP.
CANDAŞ, Ayşen. (2010), “Türkiye’de Eşitsizlikler: Kalıcı Eşitsizliklere Genel Bir Bakış”, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Formu, İstanbul.
CASTELLS, Manuel. (1997), Kent, Sınıf, İktidar, Çev. Asuman Erendil, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
CHEAL, David. (1996), New Poverty: Families in Postmodern Society, Praeger Publishers, London.
CORAK, Miles. (2006), “Do Poor Children Become Poor Adults? Lessons from a Cross Country Comparison of Generational Earnings Mobility”, (erişim adresi: http://ftp.iza.org/dp1993.pdf), (erişim tarihi: 3 Şubat 2014).
DAYIOĞLU, Meltem. (2007), “Türkiye’de Çocuk Yoksulluğu: Ölçüm Yöntemleri ve Yoksulluğun Belirleyicileri”, TİSK, S.2. ss.82-105.
DB, (2010), “Türkiye: Gelecek Nesiller İçin Fırsatların Çoğaltılması “Yaşam Fırsatları” KonuluRapor”,(erişimtarihi:http://siteresources.worldbank.org/TURKEYEXTN/Resources/361711-1270026284729/ExpandingOpportunitiesForTheNextGeneration-tr.pdf),(erişim tarihi: 14 Nisan 2013).
DURGUN, Özlem. (2011), “Türkiye’de Yoksulluk ve Çocuk Yoksulluğu Üzerine Bir İnceleme”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, cilt.6, S.1, ss. 143-154.
ECONSCALE, (2014), “Engıneerıng Turkey’s Middle Class And Maslowian Politics”,
(erişim adresi: http://econoscale.com/2014/03/23/engineering-turkeys-middle-class-and-maslowian-politics/), erişim tarihi: 27 Mart 2014).
EUROSTAT. (2013), “Children were the age group at the highest risk of poverty or social exclusionin2011”,(erişimadresi:http://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/index.php/Children_at_risk_of_poverty_or_social_exclusion), (erişim tarihi: 1 Mart 2015).
HOŞGÖR, G., Ayşe. (2011), Kadın İstihdamı Üzerinden Marka Şehir Gaziantep’i Yeniden Okumak, iç. Ta Ezelden Taşkındır Antep, Ed: Mehmet N. Gültekin, İletişim Yayınları, İstanbul, ss.491-512.
HOŞGÖR, G., Ayşe. (2013), “Türkiye’de Çocuk Yoksulluğunun Tezahürü, Mevsimlik Tarım Göçündeki Kız ve Oğlan Çocuklarının Eğitim(sizlik) Profili”, (erişim adresi: http://ec.europa.eu/enlargement/taiex/dyn/create_speech.jsp?speechID=28485&key=1b059c24fc3da9b9cf38988e0b9156d0), (erişim tarihi: 1 Nisan 2015).
IŞIK, O., ATAÇ, E., (2012), “Türkiye’de Yoksulluk Profilleri”, (erişim adresi: spmk.ku.edu.tr/sunumlar/oguzisik.pptx), (erişim tarihi: 22 Eylül 2014).
JÜTTE, Robert. (2011), Erken Modern Avrupa’da Yoksulluk ve Sapkınlık, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul.
KAYGALAK, Sevilay. (2001), “Yeni Kentsel Yoksulluk, Göç ve Yoksulluğun Mekansal Yoğunlaşması: Mersin/Demirtaş Mahallesi Örneği”, Praksis Dergisi, S.2, ss.124-172.
KAYGALAK, Sevilay. (2009), Kentin Mültecileri: Neoliberalizm Koşullarında Zorunlu Göç ve Kentleşme, Dipnot Yayınevi, Ankara.
KURUKULASURİYA, S., ENGİLBERTSDÓTTİR, S., (2012), “A Multidimensional Approach to Measuring Child Poverty” , in. Child Poverty and New Inequality: New Perspectives, Ed: Isabel Ortiz, Louise Moreira Daniels and Sólrún Engilbertsdóttir, UNICEF, New York, pp.23-34.
MEB. (2013), “Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2013/14”, (erişim tarihi: http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2013_2014.pdf), (erişim adresi: 13 Ocak 2015)
MINGIONE, Enzo. (2013), İleri Endüstriyel Dünya’da Kentsel Yoksulluk: Kavramlar, Analizler ve Tartışmalar, (iç). Kentsel Yoksulluğu Yeniden Düşünmek, Ed: Ömer Aytaç-Süleyman İlhan, Birleşik Yayınları, İstanbul, ss.3-62.
MINOFF, Elisa. (2006), “The UK commitment: ending child poverty by 2020”, Center for Law and Policy (CLASP) Working Paper, Washington DC, (erişim adresi: http://www.clasp.org/resources-and-publications/files/0272.pdf), (erişim tarihi: 25 Eylül 2012).
OCAK, Ersan. (2007), Yoksulun Evi, iç. Yoksulluk Halleri: Türkiye’de Kent Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri, Ed: Necmi Erdoğan, İletişim Yayınları, İstanbul, ss.133-174.
ÖZTÜRK, A. Burcu. (2008), “Kentteki Çocuk Yoksulluğu: Keçiören Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara.
ROELEN, K., G., FRANZİSKA. (2008), “Measuring Child Poverty and Well-Being: a literature review”, Working Paper: MGSoG/2008/WP001, Maastricht University Maastricht Graduate School of Governance, (erişim adresi: file:///C:/Users/User/Downloads/SSRN-id1105652.pdf), (erişim tarihi: 10 Kasım 2012).
ROELEN, K., NOTTEN G. (2011), “Child poverty in the EU: The breadth of poverty and cumulative deprivation”, (erişim adresi: http://www.unicef-irc.org/publications/pdf/iwp_2011_04.pdf), (erişim tarihi: 1 Şubat 2015).
SALLAN GÜL, Songül. (2006), Sosyal Devlet Bitti, Yaşasın Piyasa, Etik Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
SALLAN GÜL, S., GÜL, H. (2006), Eğitim Destek Programı Olarak ŞNT ve Yoksullukla Mücadele, Yeniden İmece, S.12, ss.87-89.
SALLAN GÜL, S., ALICAN, A., DINEK, A. (2008), "Problematic of Adult Women Education: the Determination of Sultanbeyli's Poor Women for Education", AID Todaie's Review of Public Administration, Vol. 2, N.1, pp.85-109.
ŞENGÜL, T., ERSOY, M. (2002), Kentsel Yoksulluk ve Geçinme Stratejileri Ankara Örneği, ODTÜ Kentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler Anabilim Dalı Yayını, Ankara.
TAYA, (2011), “Türkiye Aile Yapısı Araştırması”, (erişim adresi: http://ailetoplum.aile.gov.tr/data/544f6ddd369dc328a057d01c/taya2011.pdf), (erişim tarihi: 12 Haziran 2013).
TED. (2013), “Türkiye Eğitim Atlası”, (erişim adresi: http://portal.ted.org.tr/genel/yayinlar/ted_egitim_atlasi.pdf), (erişim tarihi: 2 Ocak 2015).
TİSK. (2015), “Kızlarımız Eğitimde Fırsat Eşitliği Bakımından Dezavantajlı”, (erişim adresi: http://www.tisk.org.tr/upload_duyuru_ek/2015/22032015105642-tiskhaberbulteni.pdf), (erişim tarihi: 14 Mart 2015).
TORAN, Mehmet. (2010), Yoksul Çocukların Kaderi, iç. Türkiye’de Çocuk Emeği, Ed: Kemal İnal, Ütopya Yayınevi Ankara, ss.290-313.
PINARCIOĞLU, M., IŞIK, O. (2001), Nöbetleşe Yoksulluk Sultanbeyli Örneği, İletişim Yayınları, İstanbul.
TNSA. (2013), “Nüfus ve Sağlık Araştırması”, (erişim adresi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/TNSA_2013_ana_rapor.pdf), (erişim tarihi: 14 Mayıs 2014).
TÜİK. (2013a), “Yoksulluk Çalışması”, (erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16204), (erişim tarihi: 25 Aralık 2014).
TÜİK. (2013b), “Ölüm İstatistikleri”, (erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16050), (erişim tarihi: 12 Ocak 2015).
TÜİK (2013c), “İstatistiklerle Aile”, (erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13662), (erişim tarihi: 14 Mayıs 2014).
UN. (2010), “Human Development Report, Human Development Report: Innovative New Measurements Chart Impact Of Poverty, Gender, Inequality”, (erişim adresi: http://hdr.undp.org/en/media/PR2-HDR10-3Indices-Erev5.pdf.) (erişim tarihi: 21 Ocak 2012).
UN. (2010), “Rethinking Poverty: Report on the World Social Situation”, (erişim adresi: http://www.un.org/esa/socdev/rwss/docs/2010/fullreport.pdf), (erişim tarihi: 22 Mart 2014).
UNDP. (2013), “The Millennium Development Goals Report 2013”, (erişim adresi: http://www.un.org/millenniumgoals/pdf/report-2013/mdg-report-2013-english.pdf), (erişim tarihi: 22 Mart 2014).
UNICEF. (2001), “Dünya Çocuklarının Durumu Raporu”, (erişim adresi: http://www.unicef.org/sowc/archive/ENGLISH/The%20State%20of%20the%20World%27s%20Children%202001.pdf), (erişim tarihi: 11 Ekim 2012).
UNICEF. (2005), “Dünya Çocuklarının Durumu Raporu”, (erişim adresi: http://www.unicef.org/turkey/pdf/_dcd05.pdf), (erişim tarihi: 11 Ekim 2012).
UNICEF. (2006), “Çocuk Yoksulluğu’nun Önlenmesi”, (erişim adresi: http://www.unicef.org/turkey/pdf/_cp28c.pdf), (erişim tarihi: 11 Ekim 2012).
UNICEF. (2012a), “The State of World Chıldren”,(erişim adresi: http://www.unicef.org/sowc2012/pdfs/SOWC%202012Main%20Report_EN_13Mar2012.pdf), (erişim yok: 12 Haziran 2014).
UNICEF. (2012b), Measuring Child Poverty: New League Tables of Child Poverty in the World’s Rich Countries, (erişim adresi: http://www.unicef-irc.org/publications/pdf/rc10_eng.pdf), (erişim tarihi: 15 Ocak 2014).
UNICEF. (2014a), “Children Of The Recession: The Impact Of The Economic Crisis On Child Well-Being in Rich Countries”, (erişim adresi: http://www.unicef-irc.org/publications/pdf/rc12-eng-web.pdf), (erişim tarihi: 1 Mart 2015).
UNICEF. (2014b), “Türkiye’de Şartlı Nakit Transferinin İyileştirilmesine Yönelik Politika Belgesi”, (erişim adresi: http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/CCT%20Report%20-%20TR%20-.pdf), (erişim tarihi: 2 Haziran 2014).
WACQUANT, Loic. (2013), Kent Paryaları: İleri Marjinalliğin Karşılaştırmalı Sosyolojisi, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
WB, (2013), “The State of the World's Poor: Where are the Poor and where are they the Poorest”,(erişimadresi:http://www.worldbank.org/content/dam/Worldbank/document/State_of_the_poor_paper_April17.pdf), (erişim adresi: 22 Mayıs 2014).
WOLDEHANNA, T., NICOLA, J., BEKELE T. (2008), The invisibility of Children’s Paid and Unpaid Work. Implications for Ethiopia’s national poverty reduction policy, Childhood, vol. 15 no.2, pp.177-201.
YILDIZ, Özkan. (2013), Şahinbey’de Göç, Kentleşme ve Toplumsal Sorunlar, Gaziantep.
YILMAZ, Cevdet. (2010), Risk Kapıyı Kırınca: Kentlerde Yoksulluk, Dayanışma, Güven ve Güvenlik, Libra Yayınevi, İzmir.
YILMAZ, Zafer. (2012), Yoksullar Ne Yapmalı: Sosyal Sorunun Yönetimi, Belirsizliğin Keşfi ve Yarınsızlık, Dipnot Yayınevi, Ankara.