SAĞLIK YÖNETİMİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu araştırma, Ankara’da bulunan bir devlet üniversitesinde öğrenim gören Sağlık Yönetimi Bölümü öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ve bu davranışları etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini ilgili üniversitenin Sağlık Yönetimi Bölümü’nde öğrenim gören öğrenciler (275 kişi) oluşturmaktadır. Araştırmada örneklem seçilmemiş, evrenin tamamına ulaşmak hedeflenmiş ancak toplam 183 öğrenciye ulaşılmıştır. Verilerin elde edilmesinde 52 madde ve 6 boyuttan oluşan Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II (SYBDÖ-II) kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin ölçekten aldıkları toplam puanın 129,04±16,48 olduğu saptanmıştır. Araştırma sonucunda sağlık yönetimi bölümü öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının orta düzeyde olduğu söylenebilir. Araştırmaya katılan öğrencilerin tanımlayıcı özelliklerine ve yaşam biçimlerine ilişkin değişkenler ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları alt boyutları arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Ayrıca “Beslenme” alt boyutu ile “Sağlık Sorumluluğu” ve “Fiziksel Aktivite”; “Kişilerarası İlişkiler” alt boyutu ile “Sağlık Sorumluluğu” ve “Manevi Gelişim”; “Stres Yönetimi” alt boyutu ile “Manevi Gelişim” alt boyutu arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönlü ve orta derecede güçlü bir ilişki olduğu saptanmıştır. Meslek hayatlarına sağlık sektöründe atılacak olan üniversite öğrencilerinin kendilerine ve çevrelerine faydalı olabilmeleri için sağlıklı yaşam biçiminin önemini vurgulayan sağlık eğitimi derslerinin müfredata eklenmesinin ya da ilgili derslerin kapsamının genişletilmesinin önemli olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlığın geliştirilmesi, sağlıklı yaşam biçimi, sağlık yönetimi

PDF

___

ABOLFOTOUH, M. A., BASSIOUNI, F. A., MOUNIR, G. M., & FAYYAD, R. C. (2007), Health-related lifestyles and risk behaviours among students living in Alexandria University hostels, Eastern Mediterranean Health Journal, 13(2), 376-391.
ALKHAWALDEH, O. (2014), Health promoting lifestyles of Jordanian university students, International Journal of Advanced Nursing Studies, 3(1), 27-31.
ALPAR, Ş. E., ŞENTURAN, L., KARABACAK, Ü., & SABUNCU, N. (2008), Change in the health promoting lifestyle behaviour of Turkish university nursing students from beginning to end of nurse training, Nurse Education in Practice, 8(6), 382-388.
ANTONOVSKY, A. (1987), Unraveling the mystery of health: How people manage stress and stay well, San Francisco, CA: Jossey-Bass.
AYAZ, S., TEZCAN, S., & AKINCI, F. (2005), Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları, Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 9(2), 26-34.
BAHAR, Z., BEŞER, A., GÖRDES, N., ERSEN, F. & KISSAL, A. (2008), Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması, Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-13.
BABAOĞLU, U. T., CEVİZCİ, S. & ÖZDENK, G. D. (2014), Evaluaton of healthy lifestyle behaviors of female students in a public accommodation center from Kırsehir, Turkey, Materia Socio-Medica, 26(6), 372-377.
BORLE, P. S., PARANDE, M. A., TAPARE, V. S., KAMBLE, V. S., & BULAKH, P. C. (2017), Health-promoting lifestyle behaviours of nursing students of a tertiary care institute, International Journal of Community Medicine and Public Health, 4(5), 1768-1773.
BUCHNER, D. M., (2010), Chapter 1: Health Benefits of Physical Activity (p: 3-20) (Ed. Brown, D. R., Heath, G. W. and Martin, S. L.,) in Promoting Physical Activity: A Guide for Community Action, Second Edition, Versa Press, ABD.
CHIOU, A. F., HSU, S. P., & HUNG, H. F. (2016), Predictors of health-promoting behaviors in Taiwanese patients with coronary artery disease, Applied Nursing Research, 30(2016), 1-6.
CHOURDAKIS, M., TZELLOS, T., PAPAZISIS, G., TOULIS, K., & KOUVELAS, D. (2010), Eating habits, health attitudes and obesity indices among medical students in northern Greece, Appetite, 55(3), 722-725.
CİHANGİROĞLU, Z., & DEVECİ, S. E. (2011), Fırat Üniversitesi Elazığ Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler, Fırat Tıp Dergisi, 16(2), 78-83.
CİRHİNLİOĞLU, Z. (2010), Sağlık Sosyolojisi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
COHEN, S. (1988), Psychosocial models of the role of social support in the etiology of physical disease, Health Psychology, 7(3), 269-297.
CÜRCANİ, M., TAN, M., & ÖZDELİKARA, A. (2010), Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi, TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(5), 487-492.
ÇELEBİ, E., GÜNDOĞDU, C., & KIZILKAYA, A. (2017), Determination of healthy lifestyle behaviors of high school students, Universal Journal of Educational Research 5(8), 1279-1287.
ÇELİK, G. O., MALAK, A. T., BEKTAŞ, M., YILMAZ, D., YÜMER, A. S., ÖZTÜRK, Z., & DEMİR, E. (2009), Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi, AJCI, 3(3), 164-169.
DELIENS, T., CLARYS, P., DE BOURDEAUDHUIJ, I., & DEFORCHE, B. (2014), Determinants of eating behaviour in university students: a qualitative study using focus group discussions, BMC Public Health, 14(53), 1-12.
DOSSEY, B., KEEGAN, L., KOLKMEIER, L., & GUZZETTA, C. (1989), Holistic Health Promotion, Rockville, MD: Aspen.
DURAN, Ö., & SÜMER, H. (2014), Ebelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler, Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 17(1),40-49.
EL ANSARI, W., STOCK, C., JOHN, J., DEENY, P., PHILLIPS, C., SNELGROVE, S., ... &, MABHALA, A (2011), Health promoting behaviours and lifestyle characteristics of students at seven universities in the UK, Central European Journal of Public Health, 19(4), 197-204.
ERTOP, N. G., YILMAZ, A., & ERDEM, Y. (2012), Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimleri, KÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 14(2), 1-7.
ESMAEILI, A., SALEM, Z., SHEIKH, F. M., REZAEIAN, M., & EBRAHIMI, N. S. (2015), Assessment of health-promoting lifestyle in medical students of rafsanjan university of medical sciences, Iran, in 2014, Journal of Occupational Health and Epidemiology, 4(1), 19–25.
FLEMING, P., & GODWIN, M. (2008), Lifestyle interventions in primary care, Canadian Family Physician, 54(12), 1706-1713.
FOLKMAN, S. (Ed.). (2011), The Oxford handbook of stress, health, and coping, Oxford University Press.
HACIHASANOĞLU, R., YILDIRIM, A., KARAKURT, P., & SAĞLAM, R. (2011), Healthy lifestyle behaviour in university students and influential factors in eastern Turkey, International Journal of Nursing Practice, 17(1), 43-51.
HAUG, S., SCHAUB, M. P., GROSS, C. S., JOHN, U., & MEYER, C. (2013), Predictors of hazardous drinking, tobacco smoking and physical inactivity in vocational school students, BMC Public Health, 13(1), 1-9.
İLHAN, N., BATMAZ, M., & AKHAN, L. U. (2010), Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(3), 34-44.
İLHAN, N., BAHADIRLI, S., & TOPTANER, N. E. (2014), Üniversite öğrencilerinin ruhsal durumları ile sağlık davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(4), 207-215.
JANG, H. J. (2016), Comparative Study of Health Promoting Lifestyle Profiles and Subjective Happiness in Nursing and Non-Nursing Students, Adv Sci Technology Letter, 128(2016), 78-82.
KAGEE, A., & DIXON, D. N. (2000), Worldview and health promoting behavior: A causal model, Journal of Behavioral Medicine, 23(2), 163-179.
KARAAHMETOĞLU, U., SOĞUKSU, S. & SOFTA, H. K., (2014), Hemşirelik 1. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(2), 26-42.
KIM, C. J., PARK, J., & KANG, S. W. (2015), Health-promoting lifestyles and cardio-metabolic risk factors among international students in South Korea, Collegian, 22(2), 215-223.
KOSTAK, M. A., KURT, S., SÜT, N., AKARSU, Ö., & ERGÜL, G. D. (2014), Hemşirelik ve sınıf öğretmenliği öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları, TAF Prev Med Bull, 13(3), 189-96.
LANE, J. A. (1987), The care of the human spirit, Journal of Professional Nursing, 3(6), 332-337.
LEE, R. L., & LOKE, A. J. (2005), Health‐promoting behaviors and psychosocial well-being of university students in Hong Kong, Public Health Nursing, 22(3), 209-220.
MAŠINA, T., MADŽAR, T., MUSIL, V., & MILOŠEVIĆ, M. (2017), Differences in health-promoting lifestyle profile among croatian medical students according to gender and year of study, Acta Clinica Croatica, 56(1), 84-90.
ÖZYAZICIOĞLU, N., KILIÇ, M., ERDEM, N., YAVUZ, C., & AFACAN, S. (2011), Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 277-332.
PENDER, N. J. (1982), Health prediction in nursing practice. New York: Appleton-Century-Crofts.
REDLAND, A. R., & STUIFBERGEN, A. K. (1993), Strategies for maintenance of health-promoting behaviors, The Nursing Clinics of North America, 28(2), 427-442.
RIGOTTI, N. A., & PASTERNAK, R. C. (1996), Cigarette smoking and coronary heart disease, Cardiology Clinics, 14(1), 51-68.
ROOMANEY, R., VAN EEDEN, S., & KAGEE, A. (2016), The factor structure of the Health-Promoting Lifestyle Profile II among a South African student sample, South African Journal of Psychology, 47(3), 1-12.
SOUSA, P., GASPAR, P., FONSECA, H., HENDRICKS, C., & MURDAUGH, C. (2015), Health promoting behaviors in adolescence: validation of the Portuguese version of the Adolescent Lifestyle Profile, Jornal de Pediatria (Versão em Português), 91(4), 358-365.
SÖYLEYİCİ, Z. S., & ZORBA, E. (2017), Examining The Healthy Lifestyle Behaviors of University Students, European Journal of Physical Education and Sport Science, 7(3), 67-76.
STEPTOE, A., WARDLE, J., CUI, W., BELLISLE, F., ZOTTI, A. M., BARANYAI, R. & SANDERMAN, R. (2002), Trends in smoking, diet, physical exercise, and attitudes toward health in European University students from 13 countries, 1990–2000, Preventive Medicine, 35(2), 97-104.
SURAJ, S., & SINGH, A. (2011), Study of sense of coherence health promoting behavior in north Indian students, The Indian Journal of Medical Research, 134(5), 645-652.
ŞİMŞEK, H., ÖZTOPRAK, D., İKİZOĞLU, E., SAFALI, F., YAVUZ, Ö., ONUR, Ö., … & ÇİFTÇİ, Ş. (2012), Tıp fakültesi öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve ilişkili etmenler, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 26(3), 151-157.
TAMBAĞ, H. (2011), Hatay sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 18(2), 47-58.
TENG, H. L., YEN, M., & FETZER, S. (2010), Health promotion lifestyle profile‐II: Chinese version short form, Journal of Advanced Nursing, 66(8), 1864-1873.
TOL, A., TAVASSOLI, E., SHARIFERAD, G. R., & SHOJAEEZADEH, D. (2013), Health-promoting lifestyle and quality of life among undergraduate students at school of health, Isfahan university of medical sciences, Journal of Education and Health Promotion, 2(11), 29-32.
TÜRKOL, E., & GÜNEŞ, G. (2012), İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde ihtisas yapan asistanların sağlıklı yaşam biçimi davranışları, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 19(3), 159–166.
USDHHS - U.S. Department of Health and Human Services. (2005), Dietary guidelines for Americans, http://www. health. gov/dietaryguidelines/dga2005/document/default. htm.
USDHHS - U.S. Department of Health and Human Services. (2001), Healthy People 2000 Final Review, DHHS Publication No. 01-0256, Hyattsville, MD: Public Health Service.
ÜNALAN, D., ŞENOL, V., ÖZTÜRK, A., & ERKORKMAZ, Ü. (2007), Meslek yüksekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz-bakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 14(2), 101-109.
ÜNALAN, D., ÖZTOP, D. B., ELMALI, F., ÖZTÜRK, A., KONAK, D., PIRLAK, B., & GÜNEŞ, D. (2009), Bir grup sağlık yüksekokulu öğrencisinin yeme tutumları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişki, Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 16(2), 75-81.
VURAL, P.I. & BAKIR, N. (2015), Meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 36-42.
WALKER, S. N., SECHRIST, K. R., & PENDER, N. J. (1987), The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics, Nursing Research, 36(2), 76-81.
WALKER, S.N., & HILL-POLERECKY, D.M. (1996), Psychometric evaluation of the Health-Promoting Lifestyle Profile II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center.
WHO - World Health Organization (1986), Ottawa charter for health promotion, in First International Health Promotion Conference, Ottawa, Canada.
YALÇINKAYA, M., GÖK ÖZER, F. & YAVUZ KARAMANOĞLU, A. (2007), Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(6), 409-420.
YANG, S. C., LUO, Y. F., & CHIANG, C. H. (2017), The associations among individual factors, eHealth literacy, and health-promoting lifestyles among college students, Journal of Medical Internet Research, 19(1), 1-10.
ZAYBAK, A. & FADILOĞLU, Ç. (2004), Üniversite öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları ve bu davranışları etkileyen etmenlerin belirlenmesi, Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 20(1), 77-95.