KURUCAŞİLE KÖMÜR MADENİ OCAĞI VE İŞLETME İMTİYAZI

Osmanlı Devleti’nde 19. yüzyılın büyük bölümünde madenler ya doğrudan devlet eliyle ya da devletle sermaye sahipleri arasında imzalanan imtiyaz anlaşmalarının koşullarına bağlı olarak şahıslar tarafından işletilmiştir. Hem miktar hem değer olarak kömür, dönemin Osmanlı maden üretiminin yarıdan fazlasını oluşturmuştur. Kömür üretiminin büyük çoğunluğu yabancı sermaye tarafından işletilen ocaklarda gerçekleşmiştir. Devlet, diğer birçok madende olduğu gibi çoğu kömür madeninin işletme hakkını sermaye sahibi kişiler ile yaptığı imtiyaz anlaşmaları çerçevesinde şahıslara vermiştir. Bu kapsamda işletilen ocaklardan birisi de Kurucaşile kömür madeni ocağıdır. Söz konusu maden ocağının işletilmesi için 1874 yılında Ebniye-i Seniyye kalfası Serkiz Bey’e imtiyaz verilmiştir. Bu araştırmada, Kurucaşile kömür madeni ocağının keşfi, işletme imtiyazının verilmesi ve madenin işletilmesi ile ilgili bilgiler verilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Bartın, Kömür Madeni, Kurucaşile, Osmanlı Devleti

PDF

___

KAYNAKÇA
I. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), İstanbul
a. Babıâli Evrak Odası (BEO)
b. İrâde Tasnifi
Dahiliye (İ. DH)
Meclis-i Mahsus (İ. MMS)
Şurâ-yı Devlet (İ. ŞD)
II. Gazeteler
Takvîm-i Vekâyi
III. Araştırma ve İncelemeler
KESKİN, Ö. (2011). Osmanlı Devleti’nde Maden Hukukunun Tekâmülü (1861-1906). Osmanlı Tarih Araştırmaları Merkezi Dergisi. S. 29. ss. 125-147.
KÜTÜKOĞLU, M.S. (2013). Balta Limanı’na Giden Yol Osmanlı-İngiliz İktisâdî Münâsebetleri (1580-1850). Ankara. Türk Tarih Kurumu.
MUTAF, A. (2010). “Tanzimat Döneminde Osmanlı Maden İşletmeciliği Prosedürü”. History Studies. Cilt. 2. S. 2. ss. 293-303.
ÖĞRETEN, A. (2006). “Ereğli Kömür Madeni Havzasında İlk Üretim”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. S. 31. ss. 135-160.
SAKAOĞLU, N. (1999). Çeşm-i Cihan Amasra. İstanbul. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
SARIKOYUNCU, A. (1993). “Emperyalizm ve Zonguldak Kömür Havzası”. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. S. 4. ss. 309-329.
TIZLAK, F. (1996). “XIX. Yüzyılın Ortalarında Osmanlı Maden Yatakları”, BELLETEN, Cilt. LX. S. 229, ss. 703-718.
QUATAERT, D. (1985). “19. yy’da Osmanlı Devleti’nde Madencilik”. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. Cilt. 4. ss. 914-916.
VARLIK, M. B. (1985). "Osmanlı Devleti'nde Madenlerde Çalışma Koşulları". Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. Cilt. 4. ss. 917-922.
YORULMAZ, Ş. (1998). “Türkiye’de Kömürün Keşfi ve Kömür İşletme İmtiyazları (1829-1937)”. Türkiye 11. Kömür Kongresi Bildiriler Kitabı. 10-12 Haziran 1998. (ss. 283-298). Bartın-Amasra.