ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ: TEKSTİL SEKTÖRÜNDEN BİR İŞLETME ÖRNEĞİ

Etkinlik, kaynakların kullanılması ile ilgili bir kavramdır. İşletmeler girdi adı verilen kaynaklarını, belirli bir süreçten geçirerek çıktı adı verilen yeni ürün ya da hizmete dönüştürürler. Bu dönüşüm sürecinde kaynakların ne denli etkin kullanıldığının bilinmesi işletmelere maliyet avantajı olarak yansıyacaktır. Bu çalışmada Ege Bölgesi’nde faaliyet gösteren bir tekstil işletmesi ele alınmış ve bu üretici işletmenin etkinlik düzeyi VZA yöntemi kullanılarak belirlenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda söz konusu işletmenin geçmiş on altı yıla ilişkin etkinlik ölçümü yapılarak her bir yıldaki kaynakları kullanma düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Her bir yıl bir karar verme birimi olarak alınmış, girdiler ve çıktılar da işletmenin üretim sürecini yansıtacak şekilde belirlenmiştir. Yapılan etkinlik ölçümü sonucunda araştırmaya konu olan işletmenin hangi yıllarda etkin olduğu ve hangi yıllarda etkin olmadığı bulunmuştur. Çalışmadan elde edilen bulguların işletmenin yöneticilerine kaynakların rasyonel kullanımı noktasında yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca, çalışmanın kısıtlarından bahsedilmiş ve gelecekte bu konu ile ilgili yapılacak araştırmalar için bir takım öneriler de sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Etkinlik Ölçümü, Veri Zarflama Analizi, Tekstil Sektörü

Efficiency Measurement: A Case Study of A Firm in The Textile Sector

Efficiency is a concept related to the usage of the resources. Firms transform their resources (inputs) into new products or services (outputs) by using a process. In this transformation process the firms would take cost advantage by knowing how efficient the reources are used. In this study a textile firm operating in the Aegean Region was taken and the efficiency level of this manufacturing firm was tried to be determined by using DEA methodology. In this context, efficiency measurement of the firms in the past sixteen years was made with the aim of specifying the level of resource usage in each year. Each year was taken as a decision making unit and the inputs and outputs were determined suitably with the production process of the firm. As a result of the efficiency measurement it was found that in which years the firm was efficient and in which years it was inefficient. It was thought that the findings of this study could be helpful for the management of the firm concerning the use of the resources. Furthermore, limitations of the study and future research directions were discussed.

Keywords:

Efficiency Measurement, Data Envelopment Analysis, Textile Sector,

PDF

___

ALÜFTEKİN, Nilay., Yüksel, Öznur., Taş, Ayşegül., vd. (2009), “Küresel krizden çıkışta kümelenme modeli: Tekstil ve hazır giyim sektörü örneği”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10), 1-19.
BAKIRCI, Fehim. (2007), “Firma etkinliğini etkileyen faktörler: Türk tekstil sektöründe bir VZA ve TOBİT uygulaması”, Ekev Akademi Dergisi, 11(30), 327-342.
BİLGİN, Mualla. (2005), Battaniye sektör araştırması, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
ÇETİN, Ali Cüneyt. (2006), “Türk tekstil sektörü ve Türk tekstil firmalarının etkinlik düzeylerinin belirlenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 8(2), 255-278.
DİNÇER, Erdal. (2008), “Veri zarflama analizinde malmquist endeksiyle toplam vektör verimliliği değişiminin incelenmesi ve İMKB üzerine bir uygulama”, Marmara Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 825-846.
DOĞAN, Nuri Özgür. (2015), “VZA süper etkinlik modelleri ile etkinlik ölçümü: Kapadokya’da faaliyet gösteren balon işletmeleri üzerine bir uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(1), 187-203.
ERDUMLU, Nazan., Sarıçam, Canan. (2013), “Türk hazır giyim parekendicilerinin etkinliklerinin ölçümü”, Ege Akademik Bakış, 13(2), 237-244.
HO, Chia-Hui. (2013), “Applying data envelopment analysis to operating performance in textile industry”, AUTEX Research Journal, 13(4), 99-103.
JOSHI, R.N., Singh, S.P. (2009), “Comperative performance of the Indian apparel firms”, Journal of Managerial Economics, 7(3/4), 19-39.
KAHVECİ, Eyüp. (2012), “Kaynak Temelli Strateji ve ihracat performansı: Tekstil işletmeleri üzerinde veri zarflama analizi ile bir uygulama”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 67(2), 29-67.
KAPELKO, M. (2010), “Application of DEA model with bootstrap to evaluation of SMES effciency in the Spanish textile industry”, International Workshop on Multiple Criteria Decision Making. 2010/2011, 133-148.
KAPELKO, Magdelena., Lansink, Alfons Oude. (2014), “Examining the relation between intangible assets and technical efficiency in the international textile and clothing industry”, The Journal of The Textile Institute, 105(5), 491-501.
KAYA, Ahmet., Hatunoğlu, Zeynep., Özçalıcı, Mehmet. (2015), “Türkiye'deki tekstil firmalarının verimlilik değerlerinin TFRS öncesi ve sonrası dönemler İçin karşılaştırılması”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(3), 111-122.
KAYALI, Cevdet Alptekin. (2009), “2007 yılı tekstil işletmelerinin finansal karlılık açısından etkinliklerinin değerlendirilmesi”, Tekstil ve Konfeksiyon, 19(1), 3-8.
KUMAR, Ru., Grupta, A., Rathore, A.S. et al. (2012), “Relative Efficency of Weaving Industry in India Using Data Envelopment Analysis”, International Journal of Advances in Management and Economics, 1(1), 28-36.
KUO, Chung-Feng Jeffry., Tzeng, Ren Er., Lan, Wei Lun. et al. (2013), “A study onb polyethylene terephtlate with titanium dioxide particles in melting spinning process parameters optimization”, Textile Research Journal, 83(8), 813-826.
LIN, Wen Chen., Yahalom, Shmuel. (2012), “Enchancing the efficiency of the benchmarking learning map model: The integrated FRA peerspective”, Romanian Journal of Economic Forecasting, 15(3), 44-57.
ÖNGÜT, Ç Emrah. (2007), Türk tekstil ve hazır giyim sanayinin değişen dünya rekabet şartlarına uyumu, DPT yayınları, iktisadi sektörler ve koordinasyon genel müdürlüğü, Uzmanlık Tezi, Ankara, yayın No:2703.
ÖZTÜRK, Oğuzhan., Girginer, Nuray. (2015), “Türk tekstil ve hazır giyim firmalarının ihracat etkinliği: Veri zarflama analizi (VZA) ve analitik hiyerarşi süreci (AHS) kullanımıyla bir inceleme”, Tekstil ve Konfeksiyon, 25(1),10-23.
ÖGE, Ercan., Ayrancı, Evren. (2010), “Ekonomik krizler ve Çin faktörü dikkate alındığında, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası tekstil endeksinde bulunan işletmelerin ekinlikleri üzerine bir araştırma”, Anadolu Bil Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 5(19), s.13-25.
SAEIDI, Reza G., Amin, Gholam.R., Raissi, Sadigh. et al. (2013), “An efficient DEA methot for ranking woven fabric detecs in textile manufacturing”, International Journal of Advances Manufacturing Technology, 68(1), 349-354.
SARIÇAM, Canan., Erdumlu, Nazan. (2012), “Evaluating efficiency levels comparatively: data envelopment analysis application for turkish textile and apparel industry”, Journal of Industrial Engineering and Management, 5(2), 518-531.
USMAN, Muhammed., Hassan, Ali., Mahmood, Faıq. et al. (2014), “Performance of textile sector of Pakistan: application of data envelopment analysis approach”, International Review of Mangement and Business Research, 3(3), 1683-1698.
VERMA, Smita., Kumavat, Ankit., Biswas, Anita. (2015), “Measurement of technical efficiency using data envelopment enalysis: A case of Indian textie industry”, 3rd International Conference on Advances in Engineering Sciences & Applied Mathematics (ICAESAM’2015) March 23-24, 2015 London (UK).
YARAR, Rüştü., Çoban, Mustafa Necati. (2012), “İSO 500 firmalarının etkinliklerinin ölçülmesinde veri zarflama analizi yaklaşımı: Dokuma ve giyim eşya sanayi”, Niğde Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 165-180.
YENİLMEZ, Füsun., Girginer, Nuray. (2012), “Eskişehir organize sanayi bölgesindeki tekstil firmalarının ihracatlarındaki etkinliklerinin veri zarflama analizi (VZA) İle değerlendirilmesi”, Tekstil ve Konfeksiyon, 22(1),12-17.
YÜKÇÜ, Süleyman., Atağan, Gülşah. (2009), “Etkinlik, etkililik ve verimlilik kavramlarının yarattığı karışıklık”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 1-13.
T.C. BİLİM VE SANAYİ BAKANLIĞI. (2014) , “Tekstil, Hazır Giyim ve Deri Sanayi Sektör Raporları ”, (erişim adresi: http://sanayipolitikalari.sanayi.gov.tr/Public/SectorStrategie/10), (erişim tarihi: 29.12.2016).
TÜİK. (2016), “Yıllık İstatistikleri ”, (erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist), (erişim tarihi: 29.12.2016).