DİN İLE DEVLET ARASINDA SİMBİYOTİK BİR İLİŞKİ: TÜRKİYE'DE ZORUNLU DİN DERSLERİ VE SİYASALLAŞMA TOPLUMSALLAŞMA

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde öğrencilerin toplumun siyasal değerlerini benimsemeleri önemli yer tutmaktadır. Bu derslerde din kültürü ve ahlak bilgisinin yanısıra devletin temel ilkeleri ve diğer toplumsal ve siyasal konular da öğretilmektedir. Siyasal konular arasında yer alan laiklik ve Atatürkçülük, Türk milli eğitim sisteminin temel referansları olduğu gibi bu dersin de en önemli yapı taşlarından birini oluşturmaktadır. Dolayısıyla adı geçen iki kavramı, programların çoğu öğrenme alanı ve konu başlığı altında görmek mümkündür. Bu çalışmada ilköğretim (ilkokul + ortaokul) ve ortaöğretimde din kültürü ve ahlak bilgisi dersleri için hazırlanan öğretim programlarında yer alan siyasal toplumsallaşma unsurları ele alınmıştır. Bu bağlamda müfredatlardaki öğrenme alanları incelenerek eleştirel perspektifle değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda dinin ve onun eğitiminin, programlarda siyasal toplumsallaşma açısından etkin bir şekilde kullanıldığı görülmüştür. Bu da programların siyasal toplumsallaşma konusunda önemli bir görev icra ettikleri anlamına gelmektedir.

PDF

___

Akdeniz, S. (1994). Eğitim Sosyolojisi (3 b.). İstanbul: İFAV.
Akşit, B. (1993). Türkiye’de İslami Eğitim: Osmanlı’nın Son Dönemlerinde Medrese Reformu ve Cumhuriyet’te İmam-Hatip Okulları. R. Tapper (Dü.) içinde, Çağdaş Türkiye’de İslam (Ö. Arıkan, Çev., s. 99-131). İstanbul: Sarmal.
Akyıldız, H. (1998). Bireysel ve Toplumsal Boyutlarıyla Yabancılaşma. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi(3), 163-176.
Althusser, L. (2010). İdeoloji ve Devletin İdelojik Aygıtları (4 b.). (A. Tümertekin, Çev.) İstanbul: İthaki.
Balcı, A. (2007). Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Baltacı, C., & Uysal, M. (2012). Türkiyede Bir Siyasal Sosyalleşme Aracı Olarak Ders Materyali: İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 17(3), 177-194.
Başgil, A. F. (2003). Din ve Laiklik (7 b.). İstanbul: Yağmur.
Bilgin, B. (1998). Eğitim Bilmi ve Din Eğitimi. Ankara: Gün Yayıncılık.
Cebeci, S. (1996). Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi. Ankara: Akçağ.
Cüceloğlu, D. (2012). İnsan ve Davranışı (23 b.). İstanbul: Remzi.
Çayır, K. (2003). Ders Kitaplarında İnsan Hakları ve Demokrasi Bilinci. B. Çotuksöken, A. Erzan, & O. Siler içinde, Ders Kitaplarında İnsan Hakları: Tarama Sonuçları (s. 90-105). İstanbul: Tarih Vakfı.
Çolak, Y. (2009). Türkiye'de Laiklik ve İslamcılık Arasında Vatandaşlık. F. Keyman, & A. İçduygu (Dü) içinde, Küreselleşme, Avrupalılaşma ve Türkiye'de Vatandaşlık (s. 293-327). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Çoştu, Y. (2009). Toplumsallaşma Kavramı Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(3), 117-140.
Ergün, M. (1994). Eğitim Sosyolojisine Giriş. Ankara: Ocak.
Erzen, M. Ü., & Yalın, B. E. (2011). Siyasal Kültürün Temel Paradigmaları Üzerine: Kültürden, Siyasal Toplumsallaşma, Örgütlenme ve Katılma Süreçlerine Yansıyanlar. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(41), 49-61.
Eşme, İ. (2005). Laik Eğitime Bakış. Ülkemizde Laik Eğitim Sisteminde Sosyal Bir Bilim Olarak Din Öğretimi Kurultayı (s. 49-57). içinde Malatya: İnönü Üniversitesi.
Gözaydın, İ. (2009). Diyanet: Türkiye Cumhuriyeti’nde Dinin Tanzimi. İstanbul: İletişim.
Gür, B. S., & Çelik, Z. (2009). Türkiye'de Milli Eğitim Sistemi: Yapısal Sorunlar ve Öneriler. Ankara: SETA.
Gürtaş, A. (Tarihsiz). Atatürk ve Din Eğitimi. Ankara: DİB.
İnan, A. (1988). Medeni Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün El Yazıları. Ankara: Türk Traih Kurumu Basımevi.
Kayıkçı, M. (2005). Siyasal Toplumsallaşma Açısından Çevre İçin Eğitim. Journal of Qafqaz University(15), 71-81.
Kılıç, R. (2005). Din Öğretiminin Felsefi Boyutu. Ülkemizde Laik Eğitim Sisteminde Sosyal Bir Bilim Olarak Din Öğretimi Kurultayı (s. 240-250). içinde Malatya: İnönü Üniversitesi.
Koç, A. (2000). Türkiye'de Din Eğitimi ve Öğretimi Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi(7), 277-334.
MEB DÖGM. (2010a). İlköğretim DKAB Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB.
MEB DÖGM. (2010b). Ortaöğretim DKAB Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB.
Okçabol, R. (2005). Türkiye Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin Kuruluş Mantığı ve Temelleri. Ülkemizde Laik Eğitim Sisteminde Sosyal Bir Bilim Olarak Din Öğretimi Kurultayı (s. 16-30). içinde Malatya: İnönü Üniversitesi.
Okumuş, E. (2001). Din-Toplum İlişkilerinde Dinî Meşruiyet ve Dinî Meşruiyet Bağlamında Geçen Yüzyılın Sosyal Görünümü. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 3(1), 81-94.
Okumuş, E. (2003). Meşruiyet Ekseninde Din ve Devlet. İstanbul: Pınar Yayınları.
Okumuş, E. (2009). Türk Siyasetinde Din İstismarı Tartışmaları. Düşünen Siyaset(25), 21-51.
Sears, D. O. (1975). Political Socialization. F. I. Polsby içinde, Handbook of Political Science-II (s. 93-153). Reading, MA: Addison Wesley.
Şen, H. (2002). Din ve İktidar: Ortaöğretim Ders Kitaplarında Yaşam Dünyası (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şişman, M. (2011). Eğitim Bilimine Giriş (8 b.). Ankara: Pegem Akademi.
Tanilli, S. (1989). Nasıl Bir Eğitim İstiyoruz? İstanbul: Amaç.
Tarih Vakfı. (2003). Ders kitaplarında İnsan Hakları: Tarama Sonuçları. (B. Çotuksöken, A. Erzan, & O. Siler, Dü) İstanbul: Tarih Vakfı.
Tarih Vakfı. (2009). Ders Kitaplarında İnsan Hakları II: Tarama Sonuçları. (G. Tüzün, Dü.) İstanbul: Tarih Vakfı.
Tosun, C. (2010). Din Eğitimi Bilimine Giriş. Ankara: Pegem Akademi.
Yıldız, İ. (2009). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi: Zorunlu mu Kalmalı, Yoksa Seçmeli mi Olmalı? TÜBAV Bilim Dergisi, 2(2), 243-256.
Yılmaz, N. (2013). Sosyalleşme Sürecinin Siyasallaşma Boyutu. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 319-332.
Yücekök, A. N. (1987). Siyasetin Toplumsal Tabanı. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.