BİR TOPLUMSAL HAREKETLİLİK ARACI OLARAK KIZ ÇOCUKLARININ EĞİTİMİ

Küreselleşmeyle birlikte bilgi teknolojilerindeki gelişmeler, bu sürece bilgi ve becerileriyle uyum sağlayabilen nitelikli insan gücüne olan gereksinimi artırmıştır. Bu gereksinimi karşılamada “örgün eğitim” önemli bir rol üstlenmektedir. Günümüz bilgi toplumunda eğitim, toplumdaki tüm bireyler için temel bir zorunluluk olarak ele alınmaktadır. Eğitimde bireylere fırsat eşitliği sunabilen çağdaş toplumlar aynı zamanda dikey toplumsal hareketliliğe de olanak tanımaktadırlar. Eğitimin cinsiyet, yaş, ırk, etnisite ayrımı olmaksızın tüm kesimleri kapsayıcı biçimde yapılandırılması, toplumun hareketliliğini sağlamada önemlidir. Bu çalışma, eğitimde cinsiyet temelli eşitsizliğin ortadan kaldırılarak kız çocuklarının eğitim sistemi içerisinde daha fazla yer alması ile toplumsal hareketlilik arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında ayrıca bu ilişki ekonomik kalkınma, daha eşitlikçi bir toplumsal yapının geliştirilmesi, daha düşük düzeyde çocuk ölümleri ve bir sonraki kuşağın eğitimi bağlamında da ele alınmaktadır.Anahtar Kelimeler: Eğitim, Eğitimin işlevleri, Toplumsal hareketlilik, Okuryazarlık, İlköğretimde okullaşma.

___

  • Aslan, Kadir; Aslan, Neşe ve Arslan-Cansever, Belgin. (2012). Eğitim Bilimine Giriş, Pegem Akademi, Ankara.
  • Atalay, Selin. (2014), “Modern Toplumun Edebi Ürünü Polisiye Romanlar ve Polisiye Romanlarda Cinsiyetçilik”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt.7, S.35, ss. 15-25.
  • Ayyıldız Onaran, Zahide. (2005), “AB Sürecinde Eğitim ve Eğitimin Ekonomiye Etkisi (Türkiye Avrupa Analizi)”, Milli Eğitim Dergisi, yaz 2005, yıl 33, sayı 167. (erişim adresi: http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/167/index3-onaran.htm) (erişim tarihi: 03/03/2016).
  • Bilhan, Saffet. (1996). Eğitim Sosyolojisi, No: 174, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara.
  • Bozkurt, Veysel. (2014), Endüstriyel ve Post-Endüstriyel Dönüşüm: Bilgi, Ekonomi, Kültür, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 3. Baskı.
  • Caldwell, J.C. (1979), “Education as a Factor in Mortality Decline An Examination of Nigerian Data”, Population Studies, cilt.33, S.3, ss.395-413.
  • Canbay Tatar, Hüsniye & Tatar, Taner. (2014), “Sosyal Tabakalaşma, Hareketlilik ve Eğitim” (içinde) Eğitim Sosyolojisi (der) Çağatay Özdemir, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara, s.182-213.
  • Castells, Manuel. (2005), Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür, Birinci Cilt: Ağ Toplumun Yükselişi, (çev: Ebru Kılıç), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • Çalışkan, Şadan; Karabacak, Mustafa & Meçik, Oytun. (2013), “Türkiye’de Eğitim-Ekonomik Büyüme İlişkisi:1923-2013 (Kantitatif Bir Yaklaşım)”, Yönetim Bilimleri Dergisi, cilt 11, S.21, ss.29-48.
  • David, Miriam. (1991), “A Gender Agenda: Women and Family in the New ERA?” British Journal of Sociology of Education, cilt.12, S.4, ss.433-446.
  • Doğan, İsmail. (2012), Eğitim Sosyolojisi, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2. Baskı.
  • Ereş, Figen. (2005), “Eğitimin Sosyal Faydaları: Türkiye AB Karşılaştırması”, Milli Eğitim Dergisi, yaz 2005, yıl 33, sayı 167. (erişim adresi: http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/167/index3-eres.htm) (erişim tarihi: 03/03/2016).
  • Eserpek, Altan. (1976), “Sosyal Mobilite ve Eğitim”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, cilt.9, S.1, ss.389-401.
  • Eskicumalı, Ahmet. (2011), Eğitimin Temel Kavramları içinde, Eğitim Bilimine Giriş, Yüksel Özden ve Selahattin Turan (Editörler), Pegem Akademi, Ankara, 1. Baskı.
  • Farah, Abdul-Aziz & Preston, Samuel, H. (1982), “Child Mortality Differentials in Sudan”, Population and Development Review, cilt.8, S.2, ss.365-383.
  • Fidan, Nurettin & Erden, Münire. (1987). Eğitim Bilimine Giriş, Kadıoğlu Matbaası, Ankara.
  • Glick, Peter & Sahn, David E. (2000), “Schooling of Boys and Girls in a West African Country: The Effects of Parental Education, Income abd Household Education”, Economics of Education Review, cilt.19, s.63-87.
  • Gök, Fatma. (2010), “Türkiye’de Eğitim ve Kadınlar”, (içinde) 1980’ler Türkiyesi’nde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, (yay. haz.) Şirin Tekeli, İletişim Yayınları, İstanbul, 4. Baskı.
  • Hablemitoğlu, Şengül. (2005), Toplumsal Cinsiyet Yazıları: Kadınlar Dair Birkaç Söz, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 2. Baskı.
  • Lipset, Seymour Martin & Bendix, Reinhard. (1966), Social Mobility in Industrial Society, University of California Press, Berkeley, Los Angeles, 5. Baskı.
  • Lloyd, Cynthia, B. & Blanc, Ann K. (1996), “Children's Schooling in sub-Saharan Africa: The Role of Fathers, Mothers, and Others”, Population and Development Review, cilt.22, S.2, ss.265-298.
  • Miller, P.J. (1972), “Women’s Education, ‘Self-Improvement’ and Social Mobility- A Late Eighteenth Century Debate”, British Journal of Educational Studies, cilt. 20, S. 3, ss.302-314.
  • Otaran, Nur; Sayın, Ayşe; Güven, Feride, Gürkaynak, İpek & Atakul, Satı. (2003). Eğitimin Toplumsal Cinsiyet Açısından İncelenmesi, Türkiye 2003, UNICEF Türkiye, Ankara. (erişim adresi: http://www.unicef.org/turkey/pdf/_ge21.pdf) (erişim tarihi: 03/03/2016).
  • Özaydınlık, Kevser. (2014), “Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, Yıl:14, Sayı: 33, ss.93-112.
  • Özbay, Ferhunde. (1982). “Türkiye’de Kırsal/Kentsel Kesimde Eğitimin Kadınlar Üzerine Etkisi”, (içinde) Türk Toplumunda Kadın, (der) Nermin Abadan-Unat, Araştırma, Eğitim, Ekin Yayınları, İstanbul, 2. Baskı.
  • Rosenzweig, Mark R. & Wolpin, Kenneth I. (1994), “Are There Increasing Returns to the Intergenerational Production of Human Capital? Maternal Schooling and Child Intellectual Achievement”, The Journal of Human Resources, cilt. 29, S.2, ss.670-693.
  • Sorokin, Pitirim A. (1964) Social and Cultural Mobility, The Free Press of Glencoe, Collier-Macmillan Limited, London.
  • Suğur, Nadir. (2008), “Eğitim ve Toplumsal Hareketlilik”, (içinde) Eğitim Sosyolojisi ve Felsefesi, (der) A. Boyacı, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, No:973.
  • Summers, Lawrence H. (1994), Investing in all the People: Educating Women in Developing Countries, The World Bank Publication, Washington D.C., 2. Baskı.
  • Tan, Mine. (1994), “Toplumsal Değişim ve Eğitim. Kadın Bakış Açısından”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, cilt.27, S.1, ss.83-96.
  • Tansel, Ayşit. (1997), “Scholling Attainment, Parental Education and Gender in Côte d'Ivoire and Ghana”, Economic Development and Cultural Change, cilt.45, S.4, ss.825-856.
  • Tatlıdil, Ercan. (1993), Toplum, Eğitim ve Öğretmen: Öğretmen Adayları Üzerine Yapılan Bir Araştırma, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir.
  • Tezcan, Mahmut. (1985), Eğitim Sosyolojisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara, 4.Baskı.
  • Tezcan, Mahmut. (1994), Eğitim Sosyolojisi, Ankara Zirve Ofset Basım, Ankara, 9. Baskı.
  • Tezcan, Mahmut. (1999), Eğitim Sosyolojisi, Şafak Matbaacılık, Ankara, 12. Baskı.
  • Thomas, Duncan; Schoeni, Robert F. & Srauss, John. (1996), Parental Investment in Schooling: The Roles of Gender Resources in Urban Brazil, RAND, Labor and Population Program, Workin Paper Series: 96-02 (erişim adresi: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/drafts/2007/DRU1303.pdf) (erişim tarihi: 03/03/2016).
  • İnternet Kaynakları
  • Birleşmiş Milletler İstatistik Birimi. (2010) Demografik ve Sosyal İstatistikler,(erişim adresi: http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/socind/) (erişim tarihi: 05/03/2016).
  • Human Development Report. (2009) Overcoming Barriers: Human Mobility and Development, UNDP (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) Palgrave MacMillan, New York. (erişim adresi: http://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/human_development/human_development_report_2009.html) (erişim tarihi: 06/03/2016).
  • TÜİK. (2014), Uluslararası Seçilmiş Göstergeler,(erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/secilmisgostergeler/) (erişim tarihi: 03/03/2016).
  • UNESCO. (2013) Unesco Institute for Statistics,(erişim adresi: http://data.uis.unesco.org/) (erişim tarihi: 03/03/2016).
  • UNESCO. (2015) Unesco Institute for Statistics, (erişim adresi: http://data.uis.unesco.org/) (erişim tarihi: 03/03/2016).
  • UNICEF. (2004) Dünya Çocuklarının Durumu 2004 Raporu, (erişim adresi:http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/Dunya%20Cocuklarinin%20Durumu%20Raporu%20-%202004.pdf) (erişim tarihi: 07/03/2016).