Türkiye'de ceviz yetiştiriciliğinin durumu ve yapılan seleksiyon çalışmaları

Türkiyede üzerinde en çok seleksiyon çalış mas ı yapılan tür cevizdir. Ülkemizin zengin bir genetikvaryasyona sahip olmas ı, ıslah çalış malar ında kısa zamanda ba ş arıya ula ş ılmas ına imkansa ğlamaktadır. Ülkemizde ceviz geniş bir alanda yetiş tirildiği için yöreye uygun çe ş itleringeliş tirilmesi de son derece önemlidir. Ülkemizin farklı bölgelerinde bugüne kadar yapılanseleksiyon çalış maları sonucunda elde edilen üstün nitelikli tiplerin baz ıları çe ş it olarak tesciledilmiş tir ve bu çe ş itlerle fidan üretimi de gün geçtikçe artmaktadır. Bu çalış ma ülkemizde cevizyetiş tiriciliğinin durumunu ve ülkemizin farklı yerlerinden selekte edilmiş ceviz genotiplerinin tanıtımını amaçlamaktadır.

Walnut growing in Turkey and the state of selectıon studies

Walnut is the most investigated species in selection studies in Turkey. The richness of our countryon genetic variation provides facilities for achievement in breeding studies in a short period oftime. Because walnut is cultivated on many regions, it is extremely important to develop varietiesproper for a certain area. Several superior types obtained during the selection studies performed indifferent areas of our country to date have been registered and sapling production by thesevarieties has increased. This study aimed to reveal the status of walnut cultivation in Turkey anddemonstration of walnut genotypes selected from different regions of our country.

PDF

___

Akça, Y. 1993. Gürün cevizlerinin ( Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. Doktora tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst., Van.
Akça, Y. ve Ayhan, C. 1996. Adilcevaz ceviz ( Juglans regia L.) populasyonu içinde genetik değiş kenlik ve üstün özellikli ceviz tiplerinin seleksiyonu üzerinde bir ara ş tırma. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, s.379-387, Samsun.
Akça, Y. ve Muratoğlu, F. 1996. Ahlat ceviz ( Juglans regia L.) populasyonu içinde nitelikli tiplerin seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. F ındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, s.394-401, Samsun.
Akça, Y. ve Osmanoğlu, A. 1996. Geva ş ceviz populasyonu içinde üstün nitelikli ceviz tiplerinin ( Juglans regia L.) seleksiyonu üzerine bir ara ş tırma. F ındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, s.388-393, Samsun.
Akça,Y. ve Şen, S.M.1996. Van/Bahçesaray ceviz (Juglans regia L.) populasyonu içinde genetik de ğiş kenlik ve üstün nitelikli ceviz tiplerinin seleksiyonu üzerinde bir ara ş tırma. Y.Y.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(2);51-60.
Akça, Y. ve Ş en, S.M. 2001a. A study on the genetic variability and selection of superior walnut (Juglans regia L.) trees within seedling population of around of Van lake. Acta Hort. (ISHS), 544:119-124.
Akça, Y. ve Ş en, S.M. 2001b. Study on the selection of superior walnut trees in Hizan (Bitlis) populations. Acta Hort. (ISHS), 544:115-118.
Akçay, M.E. ve Tosun, İ . 2005. Bursa İ li III. Alt Bölgesinde (Gemlik, Orhangazi, İ znik ve Mudanya) Yetiş tirilen Ceviz Tiplerinin Seleksiyonu. Bahçe , 34(1): 57-62.
Akkuzu,H.E. ve Çelik,M.2001.Baz ı ceviz çe ş itlerinin ( Juglans regia L.) Ankara koş ullarında fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi.Türkiye I.Ulusal Ceviz Sem., s.69-75.
Anonim.2009a. Faostat database search results, http://www.fao.org.
Anonim.2009b. Tarımsal yapı ve üretim, TUİ K.,http://www.tuik.gov.tr
Arda, E. (2006). İç Ege Bölgesindeki ceviz populasyonunun (Juglans regia L. ) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. Doktora tezi (bas ılmamış ). Ege Üniv.Fen Bil. Enst.
Avc ı, N., Güner, S. ve Altun, L. 2001. Artvinde ceviz (Juglans regia L.) seleksiyon çalış maları. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu, s.46-51, Tokat.
Balc ı, İ . 1999. İ kizdere (Rize) Yöresi Cevizlerinin Seleksiyonu. Yüksek Lisans tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Balc ı,I., Balta,F., Kazankaya,A. ve Şen,S.M. 2001. Promising native walnut genotypes of the East Black Sea region of Turkey. Journal American Pomological Society, 55(4):204-208.
Beyhan, Ö. 1993. Darende cevizlerinin seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. Doktora tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst., Van.
Beyhan O. ve Özatar H. O. 2008. Breeding by Selection Of Walnuts (Juglans regia L.) in Kahramanmara ş . IJNES, 2 (3): 93-97.
Beyhan, Ö. 2009. Akyaz ı Bölgesi cevizlerinin ( Juglans regia L. ) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. Bahçe 38 (2): 1 8.
Çelik, Z.S. 1998. Erciş ve Muradiye cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. Yüksek lisans tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst., Van.
Çelik, F., Cimrin,M.K. ve Kazankaya,A. 2011. Tavas (Denizli) Yöresinden Selekte Edilen Ceviz Genotiplerinin Baz ı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri. Y.Y.Ü. Tarım Bilimleri Dergisi 2011, 21(1): 42-48.
Gün, A. 1995. Çameli ve Bozkurt cevizlerinin ( Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. Yüksek lisans tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst., Van.
Gün, A. 1998. Küçük Menderes Havzas ı cevizlerinin ( Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerine ara ş tırmalar. Doktora tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst., Van.
Gün, A., Kazankaya, A., O ğuz, H.İ., Doğan, A. ve Çelik, F. 2004. A study on the determination of fruit characteristics of some promising types of walnut (Juglans regia L .) selected from population grown in Bayındır district of İ zmir province. V.International Walnut Symposium, November 9-13, Sorrento (Naples)-Italy.
Güven, M.F. ve Güleryüz, M. 2001. Niğde ili ve ilçeleri ceviz (Juglans regia L.) populasyonunun seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine bir araş tırma.Türkiye I.Ulusal Ceviz Sempozyumu, s.37.
Karadeniz, T. ve Ş ahinba ş , T. 1996.Çatakta yetiş tirilen cevizlerin meyve özellikleri ve ümitvar tiplerin seçimi. F ındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, s. 317-323.
Kahraman, K.A. 2006. Aksaray ili A ğaçören ilçesinde doğal olarak yetiş en cevizlerin ( Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir ara ş tırma. Yüksek lisans tezi (bas ılmamış ). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Karada ğ, H. 2007. Amasya ili merkez ilçe cevizlerinin ( Juglans regia L .) seleksiyon yolu ile ıslahı. Yüksek lisans tezi (bas ılmamış ). Gaziosmanpa ş a Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
Ka ş ka, N., Türemiş , N., Derin, K. ve Karaalp, Y. 1996. Low chilling requirement walnut selections at the Eastern Mediterranean coastal areas of Turkey. Fao Nucis Newsletter, Number 5 December Vol:13-15, Irta Mas Bove Spain.
Kaymaz, Ö. 2005. Hizan (Bitlis) merkez ilçe ceviz (J juglans regia l.) populasyonlar ında ümitvar genotiplerin seleksiyonu üzerine bir ara ş tırma. Yüksek lisans tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Van.
Kazankaya, A., Koyuncu, M.A., Koyuncu, F., Yarılgaç, T. ve Şen, S.M. 2001. Some nut properties of walnuts (Juglans regia L .) of Edremit country. Acta Hort., 544:97-100.
Kazankaya, A., Ş ahinba ş , T., Yılmaz, M. ve Tekinta ş , F.E. 2003. Çatak yöresi cevizlerinin meyve özellikleri. Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi 8-12 Eylül 2003 , s. 144- 146.
Koyuncu, M.A. ve Görgün, O. 2003. Ağlasun (Burdur) yöresi cevizlerinin ön seleksiyonu. Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi 8-12 Eylül, s. 298-300, Antalya.
Koyuncu, M.A., Y ıldırım, F., Dilmaçünal,T. ve Vural,E. 2004. Isparta yöresi cevizlerinin seleksiyonu ve çoğaltılmas ı. Tübitak proje raporu, TOGTAG 2775.
Koyuncu M.A., Koyuncu, F., Yıldırım, F.A., Dilmaçünal, T., Vural, E. 2005.
Gelincik (Isparta) dogal ceviz genotiplerinin yan dal verimliliği ve meyve özelliklerinin belirlenmesi, Bahçe, 34(1): 73-82.
Küden,A., Ka ş ka,N.ve Türemiş ,N.1995.Walnut selection in middle taurous mountains. proceeding of the third int. Walnut Cong. Acta Hort., 442:117-120, Alcobaça, Portugal.
Muradoğlu, F. ve Balta, F. 2010. Ahlat (Bitlis) Yöresinden Selekte Edilen Cevizlerin Baz ı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri. Y.Y.Ü. Tarım Bilimleri Dergisi 2010, 20(1):41-45.
O ğuz, H.İ . 1998. Ermenek yöresi cevizlerinin ( Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. Doktora tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst., Van.
O ğuz, H.İ ., Muradoğlu, F. ve Y ıldız, K. 2003. Bitlis ili Hizan ilçesi cevizlerinin seleksiyon yoluyla ıslahı. Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi 8-12 Eylül 2003, s. 232-233, Antalya.
Osmanoğlu, A. 1998. Posof yöresi cevizlerinin ( Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. Yüksek lisans tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst., Van.
Ölez, H. 1971. Marmara Bölgesi cevizlerinin ( Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine ara ş tırmalar (doktora tezi). Atatürk Bahçe Kültürleri Ara ş .Enst., Yalova.
Özkan, Y. 1993. Tokat merkez ilçe cevizlerinin ( Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. Doktora tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst., Van.
Özkan,Y. ve Ş en,S.M.1995.Tokat merkez ilçe cevizlerinin meyve özellikleri üzerine ara ş tırmalar. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt 1, s.464-469, 3-6 Ekim.
Özkan, G. 2002. Yeniş arbademli (Isparta) Yöresindeki Ceviz Tiplerinin Seleksiyonu. Yüksek lisans tezi (bas ılmamış ). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Özongun, Ş. 2001. Geç yapraklanan ve yan dallarda yüksek oranda meyve veren ceviz tiplerinin seleksiyonu üzerine bir ara ş tırma.Yüksek lisans tezi (bas ılmamış ). GOP Üniv. Fen Bil. Enst.
Seçilmiş , M. 1997.Adıyaman, Şanlıurfa ve Mardin cevizlerinin seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. GOP Üniv. Zir. Fak. Dergisi 14(1):17- 25.
Serdar, Ü., Demir, T. ve Beyhan, N. 2001. Camili yöresinde (Artvin-Borçka) ceviz seleksiyonu. Türkiye I.Ulusal Ceviz Sempozyumu, s.39-45.
Sütyemez, M. ve Eti, S. 2001. Kahramanmara ş bölgesinde selekte edilen ümitvar ceviz tiplerinin genel pomolojik özellikleri. Türkiye I.Ulusal Ceviz Sempozyumu, s.77-93.
Ş en, S.M.1980. Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi cevizlerinin ( Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. A.Ü.Z.F. Doçentlik Tezi.
Ş en, S.M. 1986. Ceviz yetiş tiriciliği. Ondokuzmayıs Üniv.Ziraat Fak. Ş en,S.M.and Tekinta ş ,F.E.1992. A study on the selection of Adilcevaz walnut. Acta Hort., 317:171-174.
Ş en,S.M., Tekinta ş ,F.E., A ş kın,M.A., Akça,Y., Bostan,S.Z.,Karadeniz,T., Balta,F., O ğuz,H. İ., Beyhan,Ö., Cangi,R. ve Kazankaya,A. 1993. GDA Tarım Bölgesi cevizlerinin seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. TOAG 639 Nolu Proje Kesin Raporu, 1993.
Ş en, S.M., Yar ılgaç, T., Balta, F. and Kazankaya, A. 1998. Flowering status and nut characteristics in walnut populations of Geva ş (Van) district. XXV.International Horticultural Congress.
Ş imsek, M. (2010a). Physical and Chemical Properties of Superior Walnut Types in Cermik and Cungus Populations. IJNES, 4 (1): 89-94.
Ş imsek, M. (2010b).Determination of walnut genotypes with high fruit bearing and quality in Dicle, Hani, Egil and Kocaköy townships. GOP Üniv. Zir. Fak.Dergisi,2010,27(1),85-93.
Ş imsek, M. ve Osmanoğlu, A. (2010). Maz ıda ğı (Mardin) yöresindeki doğal cevizlerin ( Juglans regia L.) seleksiyonu. Y.Y.Ü. Tarım Bilimleri Dergisi 2010,20(2): 131-137
Ünver, H., Çelik,M.2005.Ankara yöresi cevizlerinin seleksiyon yoluyla ıslahı, Bahçe, 34(1):83-89.
Ünver,H., Sakar,E., Çelik,M. 2010. Ankara yöresinde iç oranı yüksek ceviz ( Juglans regia L.) tiplerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(3): 63-69.
Yarılgaç, T. 1997. Gevaş yöresi cevizlerinin ( Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde ara ş tırmalar. Doktora tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst., Van.
Yarılgaç, T., Koyuncu, F., Koyuncu, M.A., Kazankaya, A. ve Şen, S.M.2001a. Some promising walnut selections (Juglans regia L.) . Acta Hort. 544:93- 96.
Yarılgaç, T., Ba ş ak, İ. ve Şen, S.M. 2001b. Van merkez ilçe ceviz seleksiyonlar ının verimlilik potansiyelleri. Türkiye I.Ulusal Ceviz Sempozyumu, s.52, Tokat.
Yarılgaç, T., Balta,M.F., Kazankaya, A., Özrenk, K., 2005a. Van Merkez İlçede Tohumdan Yetiş tirilen Cevizlerin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri, Bahçe 34(1):101-107.
Yarılgaç, T., Balta, M.F., O ğuz, H.İ ., Kazankaya, A., 2005b. Muş Yöresi Cevizlerinin ( Juglans regia L . ) Seleksiyonu, Bahçe 34(1):109-115.
Yaviç, A., 2000. Bahçesaray Yöresi Cevizlerinin ( Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Arastırmalar. Doktora tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst.
Yıldırım, F.A., Koyuncu, M.A., Koyuncu, F., Yıldırım, A.N., Çagatay, Ö. 2005. Yalvaç Yöresi (Isparta) Ceviz Tiplerinin Seleksiyon Yolu ile Islahı, Bahçe, 34(1): 63-72.
Y ılmaz, M.2001. Adilcevaz yöresi ümitvar ceviz seleksiyonlar ı ve bunlar ın verim potansiyellerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi (bas ılmamış ). Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst.
Y ılmaz, S. (2007). Geç yapraklanan ve yan dallarda yüksek oranda meyve veren yeni ceviz tiplerinin seleksiyon ıslahı. Doktora tezi (bas ılmamış ). GOP Üniv.Fen Bil. Enst.